هماهنگ‌کننده آمریکایی اجرای توافق کیست؟

دیپلماسی ایرانی: دولت اوباما قصد دارد استفن مول، سفیر ایالات متحده در لهستان را به عنوان هماهنگ کننده در زمینه اجرای توافق هسته ای با ایران معرفی کند. یک مقام دولتی گفته، مول که از سال 1982 در سرویس خارجی فعالیت می کند، انتخاب وزارت خارجه است، اما این انتخاب هنوز رسمی نشده است.

انتصاب مول می تواند منجر به امیدواری و ناامیدی شود: در حقیقت وی هماهنگ کننده ارشد خواهد بود، چیزی که بسیاری از موافقان توافق از آن حمایت می کنند. اما ممکن است مول چهره معروفی که برخی امید داشتند، نباشد.

کنگره همچنان در حال بررسی توافق هسته ای با جمهوری اسلامی ایران است و انتظار می رود که در ماه آینده با آن مخالفت کند. با این حال دولت اطمینان دارد که مخالفان آرای مورد نیاز برای شکستن وتوی رئیس جمهور را در اختیار ندارند و از این رو وزارت خارجه در حال برنامه ریزی بلندمدت درباره اجرای توافق پیچیده هسته ای است که در ازای محدودیت برنامه هسته ای، تحریم ها علیه این کشور را لغو می کند.

مول در پست های دیپلماتیک مختلفی حضور و در بوروکراسی آمریکا مشارکت داشته است. براساس بیوگرافی وی که در سایت وزارت خارجه ایالات متحده آمده است نقش های مول شامل این موارد می شود: «مشاور ارشد ویلیام برنز، معاون سیاسی وقت وزارت خارجه که نقش مهمی در هماهنگی تلاش های دیپلماتیک آمریکا با ایران داشت. مدیریت بحران واکنش وزارت خارجه به جنگ روسیه-گرجستان در آگوست 2008 و هدایت چند مذاکره ایالات متحده در زمینه مسائل امنیت ملی که شامل پرواز هواپیماهای ترابری نظامی ایالات متحده به افغانستان بر فراز آسمان روسیه بوده است.»

مول همچنین سفیر ایالات متحده در لیتوانی و معاون پست دیپلماتیک آمریکا در جاکارتا، اندونزی بوده است. مول قبل از سوگند خوردن به عنوان سفیر ایالات متحده در لهستان در اکتبر 2012، دبیر اجرایی وزارت خارجه بوده است، پستی که شبیه افسر ارشد عملیاتی است. مول همچنین در دفتر معاون وزیر در امور امنیت بین المللی و کنترل تسلیحات هم مشغول به کار بوده است.

ریچارد نفیو، یکی از مقامات سابق وزارت خارجه که در زمینه امور مربوط به تحریم ها با مول همکاری کرده است درباره وی می گوید: «مول دارای سابقه ای طولانی در وزارت خارجه در ماموریت های سیاسی حساس و مسائل سازمانی است. اما وی شناخت بسیار خوبی از ایران دارد.»

هنوز معلوم نیست که پست هماهنگ کننده نیاز به تایید کنگره دارد یا ندارد، اما این امر بعید است. این پست وابسته به وزارت خارجه است اما انتظار می رود که مول نماینده دیگر وزارتخانه هایی که در جریان اجرای توافق دخیل هستند همانند وزارت خزانه داری و انرژی، هم باشد و آنها به وی گزارش خواهند داد.

وقتی اولین بار بحث انتخاب یک هماهنگ کننده برای توافق در دولت شکل گرفت، تعدادی از کارشناسان کنترل تسلیحات و دیپلماسی درباره آن صحبت کردند. برخی به این موضوع اشاره کردند که چنین پستی در توافق هسته ای با کره شمالی در سال 1994 وجود نداشت و این توافق در نهایت شکست خورد.

توافق هسته ای ایران که از سوی هفت کشور مورد مذاکره قرار گرفت، بسیار پیچیده تر از توافق هسته ای کره شمالی است. انتظار می رود که در گذر زمان طرفین مختلف وظایف خاصی بر عهده داشته باشند. به طور مثال لغو تحریم های ایالات متحده یکی از این وظایف است. برخی از کارشناسان در این رابطه بحث می کنند که هماهنگ کننده ارشد وظیفه خطیر ارتباط مستقیم با رئیس جمهور و همزمان مورد رضایت کنگره بودن را بر عهده خواهد داشت.

جوئل ویت، مقام سابق آمریکایی که در مذاکرات هسته ای کره شمالی در 1994 حضور داشت در این رابطه می گوید: «قسمت عمده ای از عملکرد این فرد بستگی به تجربه اساسی و قدرت بوروکراتیک وی دارد. این مسئله برای اجرای موثر توافق حیاتی است.» مول که حساب توییتری فعال دارد، در آن بیشتر به زبان لهستانی می نویسد و در پایان آگوست با پایان دوران سفارتش به واشینگتن بازخواهد گشت.   

منبع: پولیتیکو/ مترجم: حسین هوشمند