اعراب پیام دیپلماتیک تهران را شنیدند

اعتماد : همزمان با سفر محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان به عراق که با استقبال بسیار خوب عراقی ها و مرجعیت شیعه در نجف اشرف و کردها در اقلیم کردستان مواجه شد، حسین امیر عبداللهیان، معاون وزیر امور خارجه نیز به عربستان سفر کرد تا خواه ناخواه ارتباطی میان این دو سفر با یکدیگر ترسیم شود.
به اعتقاد بسیاری از کارشناسان قرار است عراق آغاز گر روابط ایران و عربستان باشد. استقبالی که عربستان از انتخاب حیدر العبادی به عنوان جانشین نوری مالکی برای سمت نخست وزیری عراق کرد خود به تنهایی بیانگر تغییر سیاست عربستان در قبال عراق است. اگر عربستان نگاه خود را به عراق عوض کند، به طور خود به خودی روابطش با تهران نیز بهبود می یابد.
دولت شیعه عراق مورد حمایت قاطع ایران است و تهران در عراق جدید نفوذی بی بدیل دارد و تغییر رویکرد عربستان نسبت به این دولت و هیات حاکمه آن می تواند در بهبود روابط ایران و عربستان تاثیر مستقیم بگذارد.
همزمانی این دو سفر پیامی روشن دارد. ایران اگر با عربستان وارد مذاکره می شود از موضع قدرت است و اگر عراق محل آشتی دو کشور می شود، نه تغییر سیاست ایران در قبال آن بلکه، تثبیت قدرت آن در عراق به شمار می رود و عربستان باید این قدرت را به رسمیت بشناسد. آقای ظریف خود به عراق رفت قبل از آنکه عربستانی ها با اعلام حمایت شان از دولت جدید عراق و شخص حیدر العبادی، نخست وزیر جدید این کشور بخواهند از فضای مثبت ایجاد شده به سود خود بهره برداری کنند.
می توان گفت بعد از پیروزی مهمی که ایران در سوریه با تثبیت بشار اسد، رییس جمهوری آن و کاستن از شدت تنش ها در این کشور به دست آورد عراق دومین دستاورد ایران در عبور از بحران های منطقه یی محسوب می شود. پیش بینی می شود با تغییراتی که دولت جدید عراق می رود به روی خود ببیند از حجم تنش های داخلی آن به شدت کاسته شده و بهبودی ملموسی در روابط عراق با کشورهای منطقه به ویژه کشورهای عربی حاصل شود.
انتشار اظهارات سعود الفیصل، وزیر امور خارجه عربستان در دیدارش با مقام های روسیه در مسکو که گفت کشورش دیگر به فکر تغییر حکومت در سوریه نیست به روشنی نشان می دهد که عربستان معادلات جدید منطقه را پذیرفته است و قصد دارد تعاملات تازه یی را با توجه به این معادلات آغاز کند.
از سوی دیگر در منابع خبری آمد که محور گفت وگوهای عبداللهیان در عربستان بر سر سوریه، عراق و داعش و مبارزه با تروریسم بوده است. همزمان با سفر عبداللهیان به این کشور ریاض اعلام کرد یک گروه هشت نفره که کار آموزش و ترتیب نیرو برای داعش در این کشور را بر عهده داشتند، کشف کرده و همه اعضای آن را بازداشت کرده است.
به اعتقاد اکثر کارشناسان، داعش محور اصلی نزدیکی روابط تهران با ریاض خواهد بود. به این مساله برای نخستین بار نزدیک به 40 روز پیش روزنامه الشرق الاوسط، چاپ لندن که عموما بازگوکننده سیاست های عربستان است، اشاره کرد. عبدالرحمان راشد، سردبیر این روزنامه در سرمقاله آن نوشت که داعش می رود به زودی مشکلات روابط ایران و عربستان را حل کند و دو کشور را با وجود پرونده های مورد اختلاف، در مبارزه با تروریسم به یکدیگر نزدیک کند.
نویسنده این سرمقاله اگر چه بر وجود اختلاف های سنگین میان ایران و عربستان در پرونده های مختلف عربی از جمله عراق، سوریه، یمن و لبنان اشاره می کرد اما می گفت که جای امیدواری است که با گام هایی که دو کشور به سوی هم بر می دارند به تدریج این اختلافات نیز حل شوند. اگر بخواهیم به این سرمقاله استناد کنیم، می توانیم بگوییم که اکنون حل اختلافات در مورد عراق و سوریه کلید خورده است.
در مبارزه با داعش کارشناسان بر این باورند که دو کشور به یکدیگر نیاز مستقیم دارند. عربستانی ها به نقش و اطلاعات امنیتی و میدانی ایران برای جلوگیری از نفوذ داعش به خاک خود و کشورهای عربی عضو شورای همکاری خلیج فارس و همچنین متحدان شان در مصر و لبنان نیاز دارند و ایران نیز به عربستان علاوه بر این کشورها در عراق و سوریه نیاز دارد تا ضمن بالابردن سطح چانه زنی ها بتواند اتحادی عربی - ایرانی به ویژه در بعد امنیتی برای رفع تهدیدهای داعش به وجود آورد.
دفع تهدیدهای داعش در هر نقطه یی از منطقه به سود هر دو کشور است. اگر ایران از داعش در عراق و سوریه نگران است عربستان نیز از فعالیت های این گروه در بحرین و کویت و اردن و یمن که با همه آنها مرز مشترک دارد، نگران است.
 با این حال بسیاری از کارشناسان می گویند اگر چه ایران در این دور از گفت وگوها از موضع قدرت وارد شده است اما عربستان نیز چندان خود را در موضع ضعف نمی بیند. به نوشته روزنامه القدس العربی، چاپ لندن، عربستان روی مصر به ریاست عبدالفتاح السیسی حساب ویژه یی کرده و امیدوار است به کمک آن بتواند محور عربی قدرتمندی در برابر ناامنی های امنیتی و سیاسی منطقه به وجود آورد. اگرچه این نکته را نیز خوب می داند که به واسطه دستاوردهای عملی ای که ایران در ماه های اخیر به دست آورده همچنان یک گام از ایران عقب تر است.