همکاری ایران و آمریکا در عراق محدود خواهد بود

دیپلماسی ایرانی: در بحبوحه بحران عراق، یک منطق قدیمی که می گوید دشمن دشمن من، دوست من است زمینه را برای همکاری های ایران و آمریکا به منظور حمایت از دولت نوری المالکی برای مقابله با گروه افراطی داعش فراهم کرده است.در روزهای اخیر، تهران و واشینگتن به طور محتاطانه چشم در چشم یکدیگر دوخته اند چرا که بیش از سه دهه بی اعتمادی دوجانبه و خصومت ورزی به آسانی قابل حل نیست. از سوی دیگر انگلیس نیز به تازگی اعلام کرده است فضا برای بازگشایی سفارت این کشور در ایران مناسب است.

در پس زمینه نیز مذاکرات هسته ای به آرامی جریان دارد و ایران و گروه 1+5 به دنبال دستیابی به توافق نهایی تا 29 تیرماه هستند. مقامات آمریکایی ترجیح می دهند موضوع عراق را از این چارچوب دور نگاهدارند. بنابراین اضطرار بحران عراق است که دولت اوباما را بر آن داشته که از احتمال اقدام نظامی و همکاری با ایران سخن بگوید.

به گزارش گاردین این احتمال وجود دارد که مقابله با گروه های افراطی در عراق به یک استراژی مشترک در مورد این کشور تبدیل شود اما این به معنی برقراری روابط سراسر عشق و علاقه بین ایران ، آمریکا و غرب نیست.تحلیلگران بر این باورند که همکاری بین تهران و واشینگتن محدود و به طور ضمنی خواهد بود.

این مدل همکاری در اواخر سال 2001 در افغانستان تجربه شد. زمانی که آمریکای برای ناتو اطلاعات جاسوسی و قدرت هوایی ارایه داد و ایران نیز اهداف طالبان را برای بمب افکن های آمریکایی پیشنهاد داد. اما این ماه عسل با اقدام جورج بوش، رئیس جمهور وقت آمریکا به پایان رسید. زمانی که بوس نام ایران را همراه با عراق و کره شمالی در محور شرارت قرار داد و به بدبینی ایرانی ها در مورد شیطان بزرگ دامن زد.

انگلیس تنها شیطان کوچک است اما اهر آن شاید بزرگتر باشد. ویلیام هیگ، وزیر خارجه انگلیس در گفت و گو با محمد جواد ظریف، همتای ایرانی خود از تمایل برای بازگشایی سفارتخانه ها خبر داد. او ایران را کشوری مهم در منطقه ای پرآشوب توصیف کرد. اظهارات مبالغه آمیز در مورد ازسرگیری قریب الوقوع روابط ایران و آمریکا این نکته را به حاشیه رانده است که این دو کشور گاهی منافعی مشترک در عراق دارند.  مالکی از سال 2006 مورد حمایت ایران و آمریکا است.

به بیان دیگر آمریکا و ایران هر دو خواستار امنیت عراق هستند و نمی خواهند این کشور به سوی آشوب و تجزیه برود. البته در دراز مدت، منافع آنها دچار واگرایی می شود. آمریکا می خواهد دمکراسی در عراق ریشه بگیرد اما ایران روی حفاظت از شیعیان و اماکن متبرکه عراق و همچنین تقویت موضع خود در برابر کشورهای پادشاهی سنی مذهب در منطقه است.

عربستان سعودی که به گروه های جهادی در سوریه کمک مالی می کند از احتمال همکاری ایران و آمریکا نگران است. برخی تحلیلگران بر این باورند که در واقع عربستان حاضر است با هر گروه یا کشوری که حامی ایران نباشد، همکاری کند. این در حالی است که تهران خواستار نقش آفرینی پررنگ تر در عراق است و این احتمال وجود دارد که برخی اطلاعات جاسوسی را در اختیار آمریکا قرار دهد. به عبارت دیگر، ایران و آمریکا هر دو خواستار پرهیز از ایجاد خلاء قدرت در عراق هستند و ایرانیان نیز نمی خواهند تا زمانی که ناگزیر نباشند، مالکی از قدرت کنار برود.

اما فراتر از عراق تا زمانی که توافقی در جبهه هسته ای انجام نشود، شانس همکاری ایران و آمریکا در دیگر موضوعات مانند بحران سوریه، اسرائیل،لبنان و دیگر کشورهای حوزه خلیج فارس اندک است.برخی کارشناسان می گویند الگوی همکاری ایران و آمریکا احتمالا اینگونه خواهد بود که آنها در حمایت از نیروهای امنیتی عراق عملیات موازی و جداگانه ای را علیه گروه های افراطی در عراق انجام می دهند .

تحریریه دیپلماسی ایرانی / 10