واشنگتن خود را در مقابل تهران دست کم می گیرد

دیپلماسی ایرانی: در یک تشریفات خیلی آشنا از دیپلماسی، قدرت های بزرگ و ایران در وین گرد هم آمده اند تا به یک توافق هسته ای جامع دست یابند. مبالغه های زیادی در مورد درک دوجانبه و مصالحه دوجانبه مطرح خواهد شد. به همه طرف ها توصیه می شود از درخواست های حداکثری فاصله بگیرند. گفته می شود بهترین نتیجه ای که می تواند حاصل شود یک توافق مبهم است که ایران را در زمینه دستیابی به تکنولوژی هسته ای تسلیحاتی محدود می کند اما همچنان ظرفیت های قابل توجه هسته ای را برای جمهوری اسلامی ایران حفظ می کند. این محاسبه های به ظاهر هوشمندانه این واقعیت را نادیده گرفته که ایالات متحده با جماهیر شوری طرف نیست، بلکه با یک قدرت متوسط مواجه است.

در بیش از یک دهه دیپلماسی هسته ای، برخی تحلیلگران با اصرار از واشینگتن می خواهد به دنبال راهکاری مصالحه ای باشد که بخش های مهم برنامه هسته ای ایران را از بین می برد. طبق این تفکر، درخواست های حداکثری، در بین متحدان غربی که رژیم تحریمی گسترده ای را علیه ایران اعمال کرده اند، شکاف می اندازد. افزون بر این، این نگرش هشدار می دهد که امکان دارد در صورت افزایش فشارها، ایران میز مذاکره را ترک کند و یک درگیری دیگر در خاورمیانه به راه بیفتد. حساسیت متحدان آمریکا و خلق و خوی مقامات تهران به اندازه الزامات منع اشاعه اهمیت دارد. افرادی که این مشاوره ها را به آمریکا می دهند بر این باورند که توافق نهایی شاید ایده آل نباشد اما به حفظ ائتلاف واشینگتن و متحدان اش برای اعمال محدودیت هایی در فعالیت های هسته ای ایران کمک می کند.

این قیاس منطقی، قدرت تطمیع تجاری آمریکا و قدرت ایالات متحده را نادیده می گیرد. این درست است که تحریم های اروپایی وجه جدایی ناپذیری از تلاش های آمریکا برای اعمال فشار بر ایران به شمار می رود. با این حال اگر واشینگتن بر شرایط سختگیرانه خود در مورد ایران اصرار ورزد، این احتمال اندک خواهد بود که اروپاییان به دنبال سرمایه گذاری های عظیم در ایران بروند. لایحه های تحریمی متعددی که در کنگره تصویب شده و به امضاء اوباما رسیده است یک جنبه ثانویه نیز دارد: در صورتی که این تحریم ها اجرا شوند، هر بانک اروپایی یا شرکت نفت اروپایی که با ایران قرارداد ببندد از دسترسی به بازارهای آمریکا منع می شود. اقتصاد بزرگ آمریکا همواره بر هر فرصت تجاری که ایران می تواند ارایه دهد، سایه افکنده است. البته تجار اورپایی و مدیران بزرگ این اتحادیه و الیته نخبگان این قاره سبز از ابرقدرتی آمریکا گلایه خواهد کرد اما در نهایت آنها به قوانین ایالات متحده تن می دهند.

برخی بر این اعتقادند که خطوط قرمزی که مقامات ایرانی تعریف می کنند، قابل تغییر نیست. مذاکره کنندگان غربی اگر بر خروج ذخایر اورانیوم از ایران و برچیدن تاسیسات هسته ای تاکید نکنند، اقدام هوشمندانه ای انجام داده اند. روی کار آمدن یک پراگماتیست به عنوان رئیس جمهور ایران شاید ایران را مستعد یک مصالحه کرده باشد. اما همچنان تندروها قدرت زیادی دارند. از سوی دیگر مذاکره کنندگانی که به دنبال تواق نهایی  هستند نباید گمان کنند که دشمن حالا دیگر به اندازه کافی دوست شده است.

با این حال هیچ راه حل دیگری برای مساله هسته ای ایران جز چارچوب مذاکره ای وجود ندارد.باتوجه به عدم توافق قدرت بین آمریکا و ایران، واشینگتن با استفاده از اهرم های اقتصادی خود و همچنین متحدان فعال، این فرصت را دارد تا یک توافق در زمینه کنترل تسلیحاتی را محقق کند. اما برای حصول این هدف، ایالات متحده باید از نادیده گرفتن قدرت خود و مبالغه در قدرت ارتجاعی دشمنان، دست بردارد.

ری تکیه: عضو شورای روابط خارجی آمریکا

منبع : واشینگتن پست/ تحریریه دیپلماسی ایرانی/ 10