آیا اوباما به عهد محرمانه اش وفا می کند؟

دیپلماسی ایرانی: انتخاب روحانی به عنوان رئیس جمهور آینده ایران، به همان اندازه که امید به حل مشکلات ایران با جامعه بین المللی را تقویت کرد، نتانیاهو و همفکرانش را در تل آویو نگران کرد. این دغدغه به اندازه ای جدی شد که روزنامه های اسرائیلی هر روز گزارش هایی را از موضع گیری مقامات آمریکایی در خصوص تحولات ایران منتشر کردند و برخی از آنها نیز مدعی شدند مقامات واشینگتن در گفت و گو های محرمانه با همتایان خود در تل آویو به آنها اطمینان داده اند که فشار را بر ایران حفظ می کنند. اما ظاهرا این تعهد محرمانه برای نخست وزیر اسرائیل کافی نبود، چرا که وی هفته گذشته به طور علنی از آمریکا خواست در مورد ایران جدی تر باشد و به عبارت دیگر بار دیگر بر طبل جنگ کوبید.

اما همزمان با این موضع گیری  نامه ای در کنگره آمریکا دست به دست می شد که هدف آن ترغیب اوباما به تعامل و دیپلماسی با ایران و کاهش فشارها بود. سرانجام نیز اعلام شد 131 سناتور آمریکایی این نامه را امضاء کرده اند و به این ترتیب تردید ها در تل آویو در خصوص توانایی اوباما برای پایبند ماندن به تعهد محرمانه اش، افزایش یافته است. با این وجود تا امروز، هنوز مقامات اسرائیل و آیپک، نسبت به این نامه واکنش نشان نداده اند.

برای نخستین بار طی ماه ها، به نظر می رسد حامیان تعامل دیپلماتیک با ایران در موضع قدرت قرار گرفته اند. به دنبال پیروزی غافلگیر کننده حسن روحانی در انتخابات ریاست جمهوری ماه گذشته، چشم انداز توافق هسته ای با تهران، روشن تر شده است. اکنون درک قوی تری در کنگره آمریکا نسبت به اهمیت مذاکره با ایران ایجاد شده است.

به همین دلیل 131 عضو کنگره نامه ای را امضاء کرده اند که در آن به باراک اوباما توصیه می شود با ایران به طور جدی وارد مذاکره شود. آنها تاکید دارند که اوباما باید از فرصت ناشی از پیروزی روحانی استفاده کند.

به گزارش لوب لاگ، اغلب امضاء کنندگان این نامه که در مجموع یک سوم اعضای کنگره را تشکیل می دهند، تنها چند روز پس از اظهارات بینامین نتانیاهو برای علنی کردن این نامه اقدام کرده اند. نخست وزیر اسرائیل یکشنبه از واشینگتن خواست رویکرد قاطعانه تری را در مقابل تهران پیش گیرد و همچنین ادعاهایی نیز در مورد روحانی مطرح کرد.

این در حالی است که کمیته امور مشترک اسرائیل آمریکا ( آیپک)، که قوی ترین لابی اسرائیلی در آمریکا به شمار می رود، هنوز به این نامه واکنش نشان نداده است. البته برخی منابع آگاه می گویند، اعضای آیپک به سناتورها توصیه کرده اند این نامه را امضاء نکنند.

تریتا پارسی، رئیس شورای ملی ایرانی آمریکایی در این زمینه اظهار داشت: این مهم است که اعضای کنگره شامل جمهوریخواهان فرصت ناشی از پیروزی روحانی را درک کرده و می خواهند از آن بهره ببرند. به گفته وی، نامه هایی از این دست، هیچگاه بیش از 30 امضاء جمع نمی کردند، اما اکنون 131 امضاء پای این نامه است که از تغییر شرایط خبر می دهد.

برخی دیگر از تحلیلگران نیز با این دیدگاه اتفاق نظر دارند. به گفته آنها تمایل 131 عضو کنگره به امضاء این نامه حاکی از اجماع کارشناسان پس از روندی 8 ماهه است. آنها به این نتیجه رسیده اند که باید روند مذاکرات را تقویت کرد و روی موفقیت تمرکز کرد. البته نتیجه انتخابات ریاست جمهوری در ایران نیز تاثیر ویژه ای بر شکل گیری این اجماع داشته است.

آخرین تحولات در جریان نشست اخیر اعضای گروه 1+5( آمریکا، انگلیس، فرانسه، چین، روسیه و آلمان) در بروکسل اتفاق افتاد، زمانی که برای از سرگیری مذاکرات هسته ای با ایران در ماه سپتامبر اعلام آمادگی شد. این نشست یک ماه پس از پیروزی روحانی در انتخابات برگزار شد.

گروه 1+5، که در سال 2006، تشکیل شد تا کنون نتوانسته راهی برای حل مجادله هسته ای ایران پیدا کند که یک دهه از عمر آن می گذرد. این گروه در آخرین تلاش برای حل مساله هسته ای ایران، پیشنهاد تعدیل برخی تحریم ها در مقابل همکاری تهران با جامعه بین المللی را مطرح کرد.

مقامات آمریکایی به خبرنگاران گفته اند که هنوز از جانب تهران پاسخی در مورد این بسته پیشنهادی دریافت نکرده اند و در نتیجه واشینگتن نیز تغییری در آن ایجاد نکرده است.

این در حالی است که هفته گذشته 29 کارشناس و دیپلمات سابق آمریکایی نیز برای اوباما فرستادند و از او خواستند انعطاف بیشتری در مورد ایران به خرج دهد. آنها آمریکا را قدرت مطلق جهان توصیف کردند که می تواند از موضع قدرت مذاکره کند و ابتکارهایی برای تعامل با ایران داشته باشد. آنها همچنین به اوباما توصیه کردند پیامی خصوصی برای روحانی بفرستد و در آن پیروزی در انتخابات را به او تبریک بگوید. حتی بحث ملاقات دو جانبه مقامات ایران و آمریکا در مجمع عمومی سازمان ملل که در ماه سپتامبر آغاز به کار می کند نیز در این نامه مطرح شده است.

کارشناسان می گویند اقدام اخیر کنگره حاکی از آن است که احتمالا تا پایان تابستان یا حتی پایان سال جاری میلادی، تحریم های جدیدی علیه ایران به تصویب نمی رسد. هرچند که انتظار می رفت مجلس نمایندگان در هفته جاری و پیش از آغاز تعطیلات تابستانی، بسته جدیدی از تحریم ها را به رای بگذارد. اما شواهد حاکی از آن است که این اقدام دست کم تا سپتامبر به تاخیر افتاده است.

گفتنی است در اوایل ماه جاری مسلادی نیز 46 عضو کمیته امور خارجی مجلس نمایندگان آمریکا نامه ای را برای اوباما ارسال کرده و در آن خواستار افزایش فشار بر ایران شده بود. در این نامه تاکید شده با وجود روی کار آمدن روحانی باید تحریم ها افزایش یابند.

اما به نظر می رسد فضا در کپیتال هیل به گونه ای است که حامیان تعامل و دیپلماسی با ایران در موضع قدرت و حامیان تحریم و استفاده از زور در موضع ضعف قرار گرفته اند.

تحریریه دیپلماسی ایرانی / 10

انتشار اولیه: یکشنبه 30 تیر 1392/ باز انتشار: جمعه 4 مرداد 1392