بهار چینی در راه است؟

 علی بیگدلی *
شرق: چین با دو مشکل اساسی روبه روست. مساله اول فسادپذیری و گسترش روزافزون فساد مالی در میان کادر رهبری حزب کمونیست است. مشکل دوم چین اختلاف شدید طبقاتی است. این اختلاف طبقاتی باعث شده که قشر نازکی از جامعه بیش از 75 درصد از کل ثروت چین را در اختیار داشته باشند. این قشر در کشورهای خارجی سرمایه گذاری و از ورود مازاد سرمایه شان به چین جلوگیری می کنند. چین به رشد اقتصادی 5/7 درصدی رسیده که در شرایط بحران زده اقتصادی جهان امروز پدیده حیرت انگیزی است اما این رشد اکثریت جامعه چین را در بر نمی گیرد. بیشترین سهم این رشد به اقلیت محدودی از کادر رهبری چین می رسد که به نظر بسیاری از کارشناسان حوزه چین می تواند عامل تهدیدکننده ای برای اقتصاد چین باشد.  فردای مردن «مائوتسه تونگ»، بنیانگذار جمهوری خلق چین، گرایش به غرب و ثروتمندشدن در میان کادر رهبری چین شکل گرفت. به واسطه گرایش جوانان چینی به ارتباطات و کامپیوتر، رهبران چینی به این نتیجه رسیدند که گرایشات خود به غرب را رواج دهند. بنابراین رفتار امروزی کادر رهبری چین، کاملا از فضاهای مارکسیستی فاصله گرفته است. اما این سوال ذهن بسیاری را به خود مشغول کرده که با وجود اختلاف طبقاتی و فساد مالی میان دولتمردان چینی، چرا هیچ گاه اعتراض اجتماعی جدی ای در این کشور رخ نداده است. بهترین و بارزترین نمونه اعتراض و شورش اجتماعی ناشی از نابرابری اجتماعی در سال 1998 و توسط جنبشی دانشجویی شکل گرفت؛ جنبشی که برای اولین بار در سطح گسترده شروع به اعتراض کرد و با وجود آنکه اعتراض آنها دموکراسی خواهانه بود اما این موضوع را مطرح می کردند که نابرابری طبقاتی در چین در حال شکل گرفتن است. اما سرنوشت این جنبش زیر تانک رفتن اعضای آن بود. اما در حال حاضر چین در برابر اختلافات طبقاتی برای آنکه توده های مردم را راضی نگه دارد فرهنگ غربی را رواج و در عین جلوگیری از گسترش آزادی های دموکراتیک، به جوان ها آزادی های اجتماعی داد. همچنین دولتمردان چین تلاش می کنند که درآمد و رشد اقتصادی را تا حدودی میان اقشار میانی پخش کنند تا از بحران های اجتماعی جلوگیری شود. با این حال چین هنوز به «توسعه متوازن» نرسیده است. این توسعه شامل توسعه سیاسی، اقتصادی و فرهنگی است. برای رسیدن به این نوع توسعه باید با سرعتی مناسب برای رسیدن به همه این سه شاخه حرکت کرد اما چین این توسعه متوازن را به مرحله اجرا نگذاشت و فقط به سمت توسعه اجتماعی پیش رفت. در طول این سال ها چین توسعه سیاسی نداشته است. دلیل آن هم قدرتمندبودن حزب کمونیست در این کشور است. حزب کمونیست در چین حدود 30میلیون عضو دارد و کادر رهبری با اتکا به این اعضا چین را اداره می کنند.

* کارشناس امور بین الملل