پرتاب موشک برای کسب مشروعیت داخلی

دیپلماسی ایرانی: «دولت کره شمالی با اقداماتی مانند آزمایش موشک دوربرد صرفا باعث انزوای بیشتر خود می شود و باید بداند که صرف منابع اقتصادی برای تولید موشک های دوربرد و تسلیحات اتمی تاکنون برای هیچ کشوری امنیت به همراه نیاورده و نخواهد آورد و برای کره شمالی هم امنیت تنها از طریق رعایت هنجارهای بین المللی، عمل به تعهدات خود، تلاش برای سیر کردن شکم مردم آن کشور، فراهم کردن امکانات لازم تحصیلی برای فرزندانشان و کسب اعتماد همسایگان حاصل می شود.» این ها بخشی از بیانیه کاخ سفید در واکنش به پرتاب یک فروند موشک دوربرد توسط کره شمالی است. این اقدام با محکومیت گسترده بین المللی خصوصا از سوی آمریکا، چین و دبیرکل سازمان ملل مواجه شده است و آمریکا خواستار پاسخ روشن به این اقدام شده است. در مقابل سرتیپ پاسدار مسعود جزایری، معاون رئیس ستاد فرمانده کل قوای جمهوری اسلامی، با تبریک پرتاب موشک دوربرد کره شمالی، گفته «تجربه نشان داده است که کشورهای مستقل در صورت استقامت و پایداری می توانند به سرعت مسیر کمال و خودکفایی در امور علمی و فن آوری را در سایه خود باوری طی کنند و رژیم سلطه مانند آمریکا قادر به متوقف کردن رشد و تعالی این کشورها نیستند.» در مورد اهمیت این اقدام و انگیزه کره شمالی و احتمال اقدامات احتمالی شورای امنیت با دکتر محسن شریعتی نیا، تحلیل گر مسائل شرق آسیا گفتگو کرده ایم که در زیر می خوانید:

این اتفاق از سه جهت اهمیت دارد. اولا این که وقوع این اتفاق در منطقه شمال شرق آسیا رخ داده و ثبات این منطقه مهم را با پیچیدگی های بیشتری مواجه سازد.  دلیل دیگر اهمیت آن از این روست که آمریکا، چین، ژاپن و تا حدی روسیه به عنوان قدرت های بزرگ طرف این مسئله هستند و برای آنها این مسئله حائز اهمیت است که رفتار کره شمالی به چه شکلی است و چه تحرکاتی را در منطقه از خود نشان می دهد و این رفتار بر موازنه قدرت منطقه ای چه تاثیراتی می گذارد. بعد سوم اهمیت این قضیه این است که این آزمایش قدم جدیدی در برنامه موشکی کره شمالی است و توانایی های جدیدی را به کره شمالی در توسعه برنامه موشکی خود می دهد.

موضع گیری چین در این مورد بسیار مهم است. چرا که چین مهم ترین حامی کره شمالی در میان قدرت های بزرگ است و اگر حمایت های چین از کره شمالی نبود شاید وضعیت دیگری در ارتباط با این کشور شکل می گرفت. حمایت چین از کره شمالی هم در شورای امنیت صورت گرفته و مانع از اقدامات شدید این شورا در ارتباط با اقدامات کره شمالی شده است و هم دربرگیرنده کمک های تجاری و غذایی به این کشور بوده است. اگر این کمک ها نبود شاید حکومت کره شمالی نمی توانست با وجود فشارهای بین المللی دوام بیاورد. بنابراین نقش و موضع چین در این که سرنوشت کره شمالی به چه سمت و سویی برود اهمیت ویژه ای دارد. نقش چین مسئله ای مربوط به امروز نیست و تاریخ دراز مدتی دارد. در واقع شبه جزیره کره قرنها منطقه نفوذ چین بوده است و هنوز هم نیمه شمالی این شبه جزیره منطقه نفوذ چین محسوب می شود.

بعید است چین در این ارتباط همراهی کند. اگر به مواضع چین در شورای امنیت در سالهای اخیر دقت کنیم می بینیم که همراهی چین با آمریکا و متحدان غربی اش در مقایسه با گذشته کمتر شده است. رویکرد چین در بحران سوریه یکی از نمونه های اخیر این مسئله است. افزون بر این چین سابقه دفاع از کره شمالی در شورای امنیت را داشته است. یعنی اگر آمریکا بخواهد قطعنامه ای در شورای امینت علیه کره شمالی صادر کند یا چین و روسیه اساسا مانع از تصویب این قطعنامه در شورای امنیت می شوند و یا اگر قطعنامه ای هم صادر شود چین تلاش می کند که آن قطعنامه را هرچه بی خاصیت تر کند و تندی قطعنامه را بگیرد و مجازات ها را کم کند. به هر حال به نظر من چین به حمایت خود به شیوه خاص چینی ها از کره شمالی ادامه خواهد داد

چین این اقدام را محکوم نکرده اس. موضعی که چین در این ارتباط اتخاذ کرده موضعی دوگانه است؛ از یک سو از پرتاب موشک ابراز تاسف کرده است و از سوی دیگر توسعه توان غیر نظامی کره شمالی را حق این کشور دانسته است. به این دلیل که کره شمالی، اعلام کرده است که این ماهواره، ماهواره غیر نظامی است؛ در حالی که غرب مدعی است که این پرتاب موشک، بخشی از برنامه موشکی کره شمالی است که از دهه 70 آغاز شده و رو به توسعه بوده است.

با توجه به این که از دسامبر گذشته کیم جونگ اون جانشین پدر خود شده است، این اقدام اخیر کره شمالی تا چه اندازه می تواند به معنای تداوم راه گذشته از سوی اون باشد؟

کره شمالی کشوری است که اطلاعات چندانی از آن به بیرون درز نمی کند که بر اساس آن اطلاعات تحلیلگران و محققین در مورد وضعیت آن اظهار نظر کنند. حتی کسانی که در کره جنوبی یا ژاپن متخصصین کره شمالی محسوب می شوند با حدس و گمان در مورد این کشور صحبت می کنند. تحلیل کلی که در مورد انگیزه های داخلی کره شمالی از پرتاب این موشک وجود دارد این است که کیم جونگ اون این اقدام را برای تقویت مشروعیت خود انجام داده که نشان دهد رهبر قدرتمندی است. در اوایل سال جاری همزمان با  یکصدمین سالگرد تولد کیم ایل سونگ، پدر بزرگ کیم جونگ اون، رهبر کنونی کره شمالی پرتاب موشک دوربرد برنامه ریزی شده بود که براساس گزارش ها به شکست انجامید. گفته می شود که رهبر کره شمالی با پرتاب این موشک درصدد جبران سرشکستی ناشی از عدم موفقیت در برنامه قبلی و کسب مشروعیت بوده است. 

تهیه کننده: تحریریه دیپلماسی ایرانی/16

انتشار اولیه:جمعه 24 آذر 1391 / بازانتشار: دوشنبه 27 آذر 1391