این آغازی برای پایان دادن به بازرسی هاست؟

دیپلماسی ایرانی: ایران با طرح اتهام دست داشتن بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی در فعالیت های جاسوسی و خرابکارانه، فشار ها را بر این نهاد بین المللی افزایش داده و تهدید کرده است که دسترسی بازرسان به تاسیسات هسته ای اش را محدود می کند.

این در حالی است که در هفته های اخیر میزان انتقاد های ایران از آژانس بین المللی انرژی اتمی به شدت افزایش یافته است و مقامات غربی از این نکته نگران هستند که تهران همکاری رسمی خود را با آژانس کاهش دهد. آن هم در شرایطی که آژانس بین المللی انرژی اتمی تنها نهاد بین المللی به شمار می رود که اجازه دارد به طور معمول از تاسیسات هسته ای ایران بازدید کند.

به گزارش روزنامه واشینگتن پست،روابط ایران با آژانس بین المللی انرژی اتمی ماه گذشته به شدت دچار تنش شد چرا که تهران اعلام کرد آژانس با انتقال اطلاعات مربوط به برنامه های هسته ای ایران به گروه های تروریستی، زمینه اقدامات خرابکارانه را فراهم کرده است. مقامات دولتی و دیپلمات های غربی اعلام کردند که این اتهامات نقش مستقیم آژانس در این حملات را روشن می کند هم در محافل خصوصی و هم در محافل علنی از سوی مقامات جمهوری اسلامی مطرح شده است.

البته مقامات آژانس بین المللی انرژی اتمی این اتهامات را رد کرده و حتی مدعی شده اند هنوز نتوانسته اند صحت انجام این حملات را تایید کنند.

برنامه های هسته ای ایران از جمله  اهداف حملات سایبری در سال های گذشته بوده است که گفته می شود توسط آمریکا و اسرائیل انجام شده است . اما فقدان شواهد موثق در خصوص هرگونه مداخله آژانس در حملات اخیر موجب شده است برخی دیپلمات ها نگران شوند که جمهوری اسلامی با طرح این اتهامات قصد دارد همکاری خود را با بازرسان بین المللی متوقف یا محدود کند.

همچنین برخی دیپلمات ها و مقامات غربی ادعا می کنند هیات هایی از آژانس بین المللی انرژی اتمی که اخیرا به ایران سفر کرده اند با برخی دشوار های مواجه بوده اند. از اواسط مرداد ماه تظاهراتی در تهران علیه آژانس متوجه گروه های بازرسان بوده است و برخی ادعا می کنند در محافل خصوصی به آنها هشدار داده شده که مسئول هر گونه حمله سایبری احتمالی به تاسیسات هسته ای ایران هستند.

یک دیپلمات اروپایی در این زمینه مدعی شد، یکی از این پیام ها این بوده است که اگر ایران همکاری خود را کاهش دهد در نهایت آژانس بین المللی انرژی اتمی سرزنش خواهد شد. همچنین در صورت حمله به تاسیسات هسته ای ایران نیز مقامات آژانس مسئول خواهند بود.

علاوه بر این برخی دیپلمات ها به فضای ارعابی اشاره می کنند که در صورت ادامه می تواند توانایی بازرسان برای نظارت بر برنامه های هسته ای ایران را  کاهش دهد.

اما افزایش تنش ها بین ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی در حالی اتفاق می افتد که اخیرا شرایط اقتصادی پیچیده ای در ایران ایجاد شده است. ارزش ریال در مقابل به طور بی سابقه ای کاهش پیدا کرده و اروپاییان از اعمال تحریم های مضاعف علیه جمهوری اسلامی سخن می گویند. در این شرایط این نگرانی نیز وجود دارد که تهران در مقابل افزایش فشار ها نسبت به اخراج بازرسان بین المللی اقدام کند.

بازرسان و کارشناسان هسته ای می گویند، ایران همواره اتهاماتی را در خصوص دست داشتن بازرسان آژانس در اقدامات جاسوسی مطرح کرده است اما لحن و شیوه بیان این اتهامات در هفته های اخیر بسیار تند تر بوده است. اولی هاینونن، بازرس هسته ای سابق که زمانی هدایت تیم بازرسان در ایران را بر عهده داشت اتهامات جدید را نگران کننده و غیر معمول توصیف می کند.

فریدون عباسی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران نخستین مقام از جمهوری اسلامی بود که در هفته های اخیر انگشت اتهام خود را به طور جدی به سوی آژانس بین المللی انرژی اتمی نشانه رفت. وی گفت حمله به دو تاسیسات هسته ای ایران با سفر بازرسان به ایران در ماه مرداد، همزمان بوده است.

هرچند آژانس این اتهامات را رد کرد اما چند روز بعد عباسی دوباره این اتهامات را در جریان نشست شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی مطرح کرد. این در حالی است که بازرسان آژانس می گویند که از حملاتی که در مردادماه در تاسیسات هسته ای ایران اتفاق افتاده مطلع نیستند و نشانه ای حاکی از وجود مشکل در تاسیسات هسته ای مشاهده نکرده اند.

تعدادی از ناظران بین المللی که سابقه ای طولانی در تحلیل امور مربوط به ایران دارند بر این باورند که ایران احتمالا اتهامات جدیدی را متوجه بازرسان بین المللی می کند تا در مواردی مانند درخواست بازرسی از سایت نظامی پارچین در جنوب شرق تهران، آنها را در موضع ضعف قرار دهد.

اما مقامات آمریکایی ادعا می کنند حتی تعلیق موقتی دسترسی بازرسان بین المللی به تاسیسات هسته ای ایران نیز فرصت مغتنمی در اختیار ایران قرار می دهد تا برنامه های هسته ای خود را به گونه دلخواه پیش ببرد. آنها ادعا می کنند ایران می تواند ظرف مدت 2 تا 4 ماه با استفاده از ذخایر موجود اورانیوم غنی شده با خلوص پایین، مقادیر لازم اورانیوم با غنای بالا به منظور استفاده در برنامه های تسلیحاتی تولید کند.

تحریریه دیپلماسی ایرانی /10