مالزی ایران را منهای سیاست می‌خواهد

دیپلماسی ایرانی : پس از پیروزی انقلاب اسلامی ، کشور مالزی تمایل خود را به برقراری روابط با ایران نشان داده بود و به تبع آن ایران نیز اقدام به تاسیس سفارتخانه در این کشور کرد. عمده روابط دو کشور در سطح اقتصادی است که صادرات هر دو کشور این روابط را عمق می‌بخشد. آنچه که دو کشور ایران و مالزی را به هم نزدیک کرده است، جدای از روابط اقتصادی تشابهات فرهنگی و دینی است. از ابتدای ظهور دین اسلام مسلمانان عرب و ایرانی مهاجرت به کشورهای جنوب آسیای شرقی را آغاز کردند که همین امر سبب گسترش دین اسلام در کشور مالزی شده است. البته با وجود این تشابهات فرهنگی امروزه به جز روابط اقتصادی، روابط فرهنگی میان دو کشور وجود ندارد، ضمن آنکه به نظر می رسد روابط تجاری میان دو کشور نیز تحت تاثیر مسائل سیاسی و امنیتی قرار گرفته است. از مسائل سیاسی و امنیتی همان استراد فرد ایرانی به بانکوک را می توان مثال آورد که یکی از ایرانیانی که مشکوک به دست داشتن در عملیات تروریستی در بانکوک بوده به مالزی رفت که کشور مالزی نیز با استرداد وی به تایلند موافقت کرده است.رامین مهمانپرست، سخنگوی وزارت خارجه با اشاره به این موضوع گفت سفارتخانه های ایران در مالزی و تایلند در حال پیگیری این موضوع هستند. قاسم محب علی سفیر اسبق ایران در مالزی به بررسی موشکافانه روابط ایران و مالزی در طول سال‌های اخیر برای دیپلماسی ایرانی پرداخته است که در زیر می‌خوانید:

آقای محب علی، اخیرا مالزی با استرداد فرد مظنون ایرانی به بمب گذاری علیه دیپلمات های رژیم صهیونیستی به تایلند موافقت کرده است.  شما روابط ایران و مالزی را چگونه می بینید و تا چه اندازه این مسئله در روابط ایران و مالزی تاثیرگذار خواهد بود؟ 

درباره روابط ایران و مالزی باید به این نکته توجه کرد که مسائل بسیاری در طول سال‌های اخیر اتفاق افتاده است.ایران روندی را تا دولت نهم داشت که هم ایران و هم کشور مالزی خواستار گسترش روابط با یکدیگر بودند و مانع مهم بین‌المللی و منطقه‌ای هم برای آن وجود نداشت.

اما پس از دولت نهم و تحریم‌ها و برخوردهای جدید با ایران این مناسبات نیز تغییر کرد، چراکه ماهیت روابط خارجی مالزی با ایران روابط اقتصادی و تجاری است، یعنی هدف آنها از توسعه روابط با ایران توسعه روابط تجاری و صادرات به ایران و بحث توریسم از ایران بود، که در مقابل آن نگرانی هایی نیز از سوی ایران همچون بحث صدور اسلام‌گرایی و شیعیسم بوده است.

روابط پس از دولت نهم و دهم تغییر کرد و ایران از سوی مجامع بین‌المللی و کشور امریکا و یا کشورهای اروپایی تحریم شد که این مساله نیز در روابط خارجی مالزی با ایران موثر بود. از سوی دیگر روابط تجاری مالزی با ایران در حدود چهار درصد بوده است که می‌توان گفت عمده تجارت خارجی مالزی با کشورهایی است که ایران را در لیست تحریم‌ها قرار دادند و بنابراین زمانی که بحث تحریم‌ها بوجود آمد مالزی نیز در روابط تجاری خود با ایران دچار مشکلاتی شد.

مساله دیگری که در روابط میان دو کشور باید مورد توجه قرار داد، مشکل تکنیکی است. به عبارت دیگر در طول این سال‌ها دیپلماسی ایران دچار بحران بوده و قادر به ایجاد روابط دیپلماتیک با کشور مالزی نبوده است. طبیعتا زمانی که فاصله میان دوکشور ایجاد می‌شود تمامی سطوح روابط آنها را تحت تاثید قرار می‌دهد.

به عنوان مثال در دوران ریاست جمهوری خاتمی، رئیس جهمور ایران سه بار به کشور مالزی سفر داشت و نخست وزیر این کشور نیز دو بار به ایران سفرهایی داشتند و مبادلات و گفتگوهای بسیاری میان دو کشور انجام می‌گرفت.

اما باید دید در طول این هشت سال چه میزان رفت و آمد میان دو کشور انجام شده است. ایران در گذشته نگاه بسیار خوبی نسبت به مالزی و سیل ایرانیانی که به این کشور گسیل شده بودند، داشت که شاید تعداد ایرانی‌ها در مالزی در سال ۸۰ نزدیک دو سه هزار نفر بود در حالیکه امروزه این تعداد به بیش از ۱۰۰ هزار نفر رسیده است. نگاه ایران نسبت به این مساله منفی است که جامعه ایرانی در مالزی تشکیل شود. بنابراین ایران سعی کرد تا این رفت و آمدها را به مالزی محدود کند و فضای مثبتی که در گذشته وجود داشت را کمرنگ کرد. در نتیجه مالزی هم نسبت به آن واکنش نشان داده و فاصله میان دو کشور افتاد.
 

آبا دولتمردان  مالزی برای از بین بردن  فاصله میان دو کشور تلاشی کرده اند؟

نگرانی‌های مالزی بیشتر نگرانی‌های اقتصادی است، در حالیکه ایران بیشتر به مسائل سیاسی و امنیتی توجه می‌کند. به عبارت دیگر هدف مالزی این است که در سال ۲۵ میلیون توریست جذب کند و اگر این میزان تحت تاثیر مسائلی همچون ناامنی قرار بگیرد، آماده است تا به هر وسیله‌ای مقابل اثرات منفی بر صنعت توریسم خود را بگیرد.اگر با زاویه دید دیگری نیز به حضور ایرانی‌ها در این کشور نگاه کنیم این است ، در دوره‌ای که ایران تمایلی به افزایش حضور ایرانی‌ها در کشور مالزی ندارد، در مقابل این کشور نیز نسبت به شهروندان ایرانی برخورد خشن‌تری نشان می‌دهد.
 

ایران در حوزه کنسکولگری چه تمهیداتی را برای حمایت از حقوق شهروندان ایرانی انجام داده است؟

آنچه در ظاهر می‌بینیم کار دیپلماتیک ایران از نظر حرفه‌ای دچار مشکل شده است. بدین معنا که سفارتخانه ایران نیز در کشور مالزی فعال عمل نمی‌کند تا اگر شکافی هم در روابط دو کشور پدید آمده است، به نحوی به جهت مثبت سوق داده شود.
 

بنابراین از گفتار شما می‌توان این نتیجه را گرفت که ایران علاقه‌ای به حضور بیش از حد ایرانی‌ها در کشور مالزی ندارد و کشور مالزی نیز روابط تجاری و اقتصادی خود را فدای مسائل سیاسی و امنیتی نمی‌کند؟

بله، مساله توریسم و روابط تجاری خارجی برای مالزی بسیار مهم است،به عبارت دیگر مالزی ، ایران را منهای سیاست دوست دارند. باید به این نکته هم توجه داشت که ایران برای مالزی از نظر اقتصادی و تجاری مهم است و در چنین دوره‌ای باید میان سیاست و اقتصاد تفکیک قائل شد.

تهیه‌کننده: تحریریه دیپلماسی ایرانی/14