مشایی دو هفته در نیویورک پیگیر بحث کنسولگری امریکا بود

محسن امین زاده صحبت های خود را با این پرسش شروع کرد که "چرا با وجودی که ایران اکنون در معرض بزرگ ترین بحران ها در روابط خارجی قرار دهد، به همین شدت آسیب ندیده است؟" او این گونه پاسخ داد: علت مشهود نبودن آثار مخرب فشارهای بین المللی بر ایران، استفاده دولت از بی نظیرترین فرصت هایی است که کشور ما طی 200 سال گذشته با نظیر آن مواجه نبوده است. دولت از فرصت هایی هزینه می کند که تاکنون در اختیار نداشته ایم. می توان گفت همان گونه که از کیسه ذخیره ارزی خرج شده است، از کیسه فرصت ها نیز خرج شده است.

وی دلیل فرصت های پدید آمده را برای ایران این گونه دسته بندی کرد: فروپاشی نظام شوروی، سرنگونی صدام و طالبان، جانشین شدن دوستان ایران در افغانستان و عراق، گسترش نفوذ ایران در منطقه، انرژی و ارتقای امنیت ایران، توسعه هسته ای و توسعه نیروی انسانی.

او بزرگ ترین شکست ایران را در چهار سال گذشته، ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت سازمان ملل متحد دانست و اضافه کرد: حتی اگر روابط ایران و امریکا رو به بهبود برود بازهم خارج شدن پرونده ایران از شورای امنیت به آسانی صورت نمی گیرد چرا که این کار مستلزم وتو کردن از سوی امریکاست. یادمان نرود که هنوز پرونده عراق و افریقای جنوبی با وجود سرنگونی رژیم هایشان باقی مانده است. بنابراین این مسئله بزرگ ترین چالش پیش روی دولت آینده خواهد بود.

امین زاده سپس به اجماع همه کشورها و صدور چهار قطعنامه تحریم علیه ایران اشاره کرد و افزود: این مسائل شرایطی را به وجود آورده است که بازگشت به وضعیت مناسب را دشوار می کند. راه حل برای برون رفت وجود دارد اما به سیاست خارجی مدبرانه ای نیاز داریم.

موضوع دیگری که در صحبت های معاون وزارت خارجه دولت اصلاحات بررسی شد، ناسازگاری های بین المللی در برابر توسعه ملی ایران، فقدان سرمایه گذاری های خارجی در توسعه صنعتی، مشکلات بانکی بر اثر تحریم ها و نیز دشواری ها در امر صادرات و واردات بود.

وی ادامه داد: بحران دیگر به پرهزینه شدن روابط ایران با کشورهای خارجی برمی گردد. انزوای تقریبا کامل ایران در روابط با سایر کشورها و بسته شدن راه های متعارف در رابطه با کشورهای اروپایی و نیز آسیایی سبب شده است تا به شرایطی مانند قبل از سال 76 بازگردیم. سرد شدن روابط با ترکیه و پاکستان و همین طور قطع رابطه مراکش با ایران نیز نشانه های خطرناکی است که تاکنون بی سابقه بوده است.

امین زاده عراق را هم فرصت و هم تهدید عنوان کرد و گفت: اگر از فرصت های مطلوب آن استفاده نکنیم، زمینه برای تشدید اختلافات میان دو کشور به وجود می آید. فرصت ها در این میان فراوان است ولی مسیر روابط ما با عراق رو به دشواری حرکت می کند.

وی به تاثیرپذیری رو به افزایش استان های غربی از تحولات عراق و جهت دهی ناامنی های داخل عراق به سمت ایران اشاره کرد و افزود: در حال حاضر نیروی قدس از دولت بهتر عمل می کند و اگر دولت به سیاست خردمندانه برگردد می توان تدابیر بهتری در عراق اتخاذ کند. حتی مذاکرات تابوشکنانه ایران با امریکا در مورد عراق تغییر چندانی در شرایط عراق پدید نیاورد و به خاطر روش عمل ما، چیزی هم نصیب ایران نشد.

حرمت های شکسته شده در کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس و رفتار ناشایست این کشورها در قبال ایران، موضوع دیگری بود که در سخنان امین زاده مطرح شد. او به سفرهای غیرکارشناسی و برنامه ریزی نشده دولت به این کشورها اشاره کرد و آن را مایه تنزل موقعیت ایران در منطقه دانست.

وی درباره مسئله خزر نیز اظهار داشت: چالش اصلی در دریای خزر این بوده که امضای سند سران کشورهای خزر در اجلاس تهران، کار حقوقی ایران را در قبال این دریا دشوارتر کرد. درواقع ایران سندی را امضا کرد که یک شکست بود چرا که برپایه اسناد حقوقی و تاریخی نبود و همه اش در میان هیجانات ناشی از ورود آقای پوتین به ایران به فراموشی سپرده شد.

او در ادامه به چالش های افغانستان و طرح اتهامات کمک ایران به طالبان پرداخت و خطر رشد تروریسم در مرزهای شرقی و بی تدبیری ایران در گماردن نفرات نابالغ در این عرصه را یکی از آسیب های حوزه شرقی کشورمان عنوان کرد.

امین زاده درباره رویکرد باراک اوباما در قبال کشورهای اسلامی گفت: اوباما که به دنبال منافع امریکاست، به واسطه زمینه خانوادگی و رنگین پوست بودنش درصدد کاهش تنش با جهان اسلام و تیرگی زدایی از چهره امریکا نزد کشورهای اسلامی است. او در این زمینه فقط نمایش نمی دهد بلکه به جد می خواهد این سیما را تغییر دهد. بنابراین فکر می کند با منافع مشترکی که با ایران در منطقه دارد می تواند به راه حل های مشترک برسد. اگر دولت آینده تدبیر داشته باشد می تواند در شرایط کاملا برابر پای میز مذاکره بنشیند و بیشترین منافع را برای ایران به دست آورد. ضمن اینکه اگر ایران از این فرصت استفاده نکند ممکن است تحت فشار قرار گیرد. فراموش نکنیم که دولت اوباما مشروع ترین دولت امریکا در این کشور است.

وی به ضرورت بازسازی چهره بین المللی ایران اشاره کرد و افزود: رئیس جمهور ایران بیش از هر زمان دیگر در معرض توهین و تحقیر قرار گرفته است. دولت این موضوع را قبول ندارد ولی همگان این تحقیر را می فهمند. این دولت به چهره ای افراطی و غیرقابل اعتماد تبدیل شده و به عنوان شخصیتی ماجراجو و جنجالی معرفی می شود. در این سال ها توهین های بی سابقه ای به رئیس جمهور ایران شده است. ماجرای اجلاس فائو رسما تحقیرآمیز بود ولی دولت اصلا به روی خودش نیاورد. همچنین اجلاس ضد اسراییلی دوربان 2 به اجلاسی ضد ایرانی تبدیل شد. می دانید که اگر در چنین اجلاسی بخواهند به یک سخنران توهین کنند، او را از جلسه بیرون نمی کنند بلکه میهمانان جلسه را ترک می کنند و این اتفاق در مورد رئیس جمهور ایران افتاد.

رفتارهای تحقیرآمیز با ایرانیان در کشورهای حاشیه خلیج فارس و نگرانی ایرانیان مقیم نسبت به از دست رفتن سرمایه هایشان در بخش دیگری از سخنان امین زاده مطرح شد. او انتقادهایی را هم نسبت به ساختار دستگاه سیاست خارجی وارد کرد و گفت: حاکم شدن بی کفایت ترین و بی تدبیرترین مدیران در حوزه ها و مسئولیت های مختلف، چالشی به وجود آورده است که برای رساندن وضعیت به نقطه تعادل، باید بسیاری از نمایندگی ها را تغییر داد.

معاون پیشین وزارت امور خارجه سپس به پرسش های حاضران پاسخ داد. او درباره اجلاس دوربان 2 توضیح داد: من ماجرای بعد از اجلاس دوربان را کار تبلیغاتی و انتخاباتی می دانم. آنچه به ملت گفته شد دروغ محض بود. ما چگونه توانستیم از حقوق فلسطینیان دفاع کنیم؟ اجلاس دوربان 2 قرار بود ضد اسراییلی باشد اما به نفع این کشور تمام شد. در نخستین دوره اجلاس توانسته بودیم قطعنامه ای ضد اسراییلی را به تصویب برسانیم که بزرگ ترین موفقیت به حساب می آمد. موفقیت آن اجلاس باعث شد تا امریکا و اسراییل اجلاس را زیرسوال ببرند و برای دوره بعد فشار بیاورند تا کشورها در آن شرکت نکنند. اما اروپایی ها زیربار نرفتند و شرکت کردند. اگر فکر کنیم می بینیم که بهترین راه برای برهم خوردن این اجلاس، اقدامی بود که بر سر رئیس جمهور ما آوردند و اسراییل را تطهیر کردند. ولی این مسئله بازتابی وارونه در صداوسیمای ما داشت. اگر صداوسیما همچنان مثل موضوع دانشگاه کلمبیا و دوربان بخواهد قلب واقعیت کند، فرصتی برای شفاف سازی وجود نخواهد داشت.

وی درباره عملکرد ایران در قبال سوریه و لبنان نیز خاطرنشان کرد: براساس یک نظرسنجی که در لبنان انجام شده است، 57 مردم معتقدند که حزب الله عامل دولت ایران است. این دیدگاه ناشی از خطایی است که ما مرتکب شده ایم. البته تمام تقصیر متوجه دولت نبوده و بازیگران خارج از دولت هم در این تصور دخالت داشته اند که متاسفانه نتیجه آن به نفع دوستان ما در لبنان تمام نشده است. در حالی که در زمان اصلاحات وجهه بین اللملی و سیاسی حزب الله افزایش پیدا کرده بود، سیاست های بعد از آن باعث شد تا فرصت های حزب الله رو به کاهش بگذارد.

امین زاده سپس این پرسش را مطرح کرد که "چرا رئیس جمهور ما این قدر مشهور است و در آفریقا و آمریکای لاتین و بخش هایی از آسیا او را به خوبی می شناسند و حتی دیگر رهبران ما را تا این اندازه نمی شناسند؟ آیا این عزت و سربلندی و جا باز کردن در دل مردم دنیاست؟" و سپس افزود: در اینجا دو نکته مطرح است. یکی اینکه همه آنهایی که اسم محمود احمدی نژاد را بلدند متاسفانه در قبال چند نفر دیگر از جمله صدام و بن لادن هم ابراز علاقه می کنند. حتی در اندونزی بسیاری از مردم تی شرت های صدام را می پوشیدند و او را قهرمان جهان اسلام می دانستند و از اعدام او ابراز تاسف می کردند. در مورد بن لادن هم بعد 11 سپتامبر در این کشورها به نیکی از او یاد شده است. این واقعیتی است که هر که به اسراییل و امریکا فحش بدهد و به آنها بتازد محبوب می شود. این همان نقطه ضعفی است که در چهره جهانی امریکا وجود دارد و اوباما می خواهد آن را برطرف کند. بنابراین باید بگوییم که این دست هواداری ها از جنس واکنش های عقده گشایانه است.

وی ادامه داد: اما مردم این کشورها از کجا می فهمند که رئیس جمهور ما چه گفته و چه موضعی دارد؟ علت این است که تمام رسانه های غربی اخبار مربوط به او را در صدر قرار می دهند و بارها آن را پخش می کنند. آنها که با ما بد هستند دوست دارند تصویر ما را از این طریق ارائه دهند تا بدگمانی ها نسبت به ایران افزایش یابد. آن وقت ما فکر می کنیم که معجزه کرده ایم و باید رهبری جهان را به دست بگیریم.

امین زاده در ادامه خاطرنشان کرد: البته با وجودی که دولت در حرف با امریکا مقابله جویی می کند، در عمل مماشات می کند و نامه تبریک به اوباما می نویسد و نتیجه این کارها نیز هیچ تاثیری در منافع ملی ما نمی گذارد و مورد توجه طرف مقابل قرار نمی گیرد. سیاست خارجی ما اصولگرا و رادیکال نیست بلکه ماجراجو است. یعنی احتمال کوتاه آمدن هم در آن وجود دارد. وقتی آقای رحیم مشایی معاون رئیس جمهور مدت دو هفته در نیویورک - به بهانه ملاقات با ایرانیان مقیم - می ماند و با هر لابی ممکن می خواهد با دولت امریکا مذاکره کند تا کنسولگری آنها در ایران راه اندازی شود، من این را عین ذلت می دانم؛ درست مثل تقاضاهایی که رئیس جمهور برای مذاکره با امریکا داشته است.

این نشست با حضور سید محمد خاتمی، منصور بی طرف، عبدالواحد موسوی لاری، مرتضی حاجی و اعضای بنیاد باران در تالار رایزن مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی برگزار شد.