چگونه پای پراید به ایران باز شد؟

نویسنده: مرتضی سلطانپور ابیانه، کارشناس مسائل شبه‌جزیره کره

دیپلماسی ایرانی: در اوایل دهه ۸۰ میلادی دو شرکت مزدای ژاپن و فورد آمریکا با هدف ساخت یک اتومبیل دانشجوئی کارخانه ای را در امریکا تاسیس و  تولید پراید سه در را آغاز کردند. اما این اتومبیلی نبود که بتواند در جاده های آمریکا دوام بیاورد. به همین دلیل به شرکت کیا کره جنوبی فروخته شد و خط تولید این اتومبیل به این کشور منتقل شد. 

تولید پراید یک سال قبل از برگزاری المپیک ۱۹۸۸ سئول که هم زمان با فروپاشی بلوک ‌شرق بود باعث شد که این اتومبیل ارزان قیمت مشتریان فراوانی بعد از المپیک پیدا کند و صادرات آن آغاز شود. 

در آن مقطع بعد از جنگ در کشورمان نیز برنامه های بازسازی شروع شده بود. در همین راستا تولید اتومبیلی که در حد توان مالی خریداران ایرانی باشد در اولویت قرار گرفت. در سال ۱۳۷۲ چندین دور مذاکرات ماراتونی میان مدیران سایپا و کیا موتورز به ریاست آقای کیم سونگ هونگ انجام گرفت که نگارنده مسئولیت همراهی و ترجمه بخشی از ملاقات ها را به عهده داشتم. در آن مقطع در کره جنوبی اتومبیل پراید با همان مدل اولیه کمتر در خیابان ها دیده می شد. 

در اوایل دهه ۹۰ میلادی اتومبیل هایی که در خیابان های سئول در حرکت بودند سوناتا و اکسنت شرکت هیوندای بودند. در واقع پیکان کره ای ها همان سوناتا بود و هنوز هم هیوندایی حرف اول را می زند. به دوستان می گفتیم به جای پراید سوناتا را ببرید و مونتاژ کنید چون واقعا مرام و منش ایرانیان با اتومبیل های بزرگ بیشتر سازگاری دارد. مسئولین وقت معتقد بودند ارز بری سوناتا بیشتر از پراید است و همین امر امکان دارد در کشورمان خریدار کمتری داشته باشد و نیز تصمیمات کلان در آن زمان بر تولید اتومبیل ارزان قیمت بنا شده بود. شاید مدیران وقت مطلبشان منطقی تر بود. اما سال ها بعد نشان داد که می توانستیم سوناتا را به جای پراید مونتاژ کنیم زیرا ترکیه بعد از چند سال صاحب کارخانه مونتاژ هیوندای شد. 

به هرحال پراید در سال ۱۳۷۲ رسما در ایران تولید شد و آقای کیم سونگ هونگ، مدیر خوش خنده و بسیار مقتدر کیا به ایران آمد و با مرحوم آقای هاشمی رفسنجانی ملاقات کرد. در آن ملاقات ریاست جمهوری کشورمان ضمن تشکر از چیرمن کیم به دلیل این که کمتر از شش ماه ماشین آلات تولید مونتاژ پراید را آماده کرده اند خواهان تولید ۵۰ هزار دستگاه در سال اول و انتقال تکنولوژی و تربیت نیروی انسانی ماهر به منظور تولید کامل پراید در داخل ایران شدند و مدیر کیا تا حدود زیادی این درخواست ها را عملی  کرد. 

شرکت کیا در کره جنوبی تولیدات خود را تا سال ۲۰۰۰ در مدل های مختلف مانند ریو ادامه داد و در این سال تولید پراید کاملا متوقف شد. ولی در کشورمان تولید این اتومبیل بیش از دو دهه به دلیل ارزان بودن و نیز سادگی در موتور دوام آورد. 

در سفر خانم پارک، رئیس جمهوری وقت کره جنوبی به ایران بعد از برجام، قرار بود این اتومبیل در مدل های مختلف مانند ریو و چند اتومبیل دیگر به صورت سرمایه گذاری مشترک و نیز مونتاژ سوناتا در کشورمان آغاز شود که بازگشت تحریم ها تمامی برنامه های تولید اتومبیل های کره ای را متوقف کرد.