سه سناریوی احتمالی نشست امروز شورای حکام در باره ایران

تهران وارد بازی واشگتن شده است؟!

۱۹ تیر ۱۳۹۸ | ۱۵:۴۲ کد : ۱۹۸۴۷۶۲ پرونده هسته ای انتخاب سردبیر

احد رضایان قیه باشی در گفت وگو با دیپلماسی ایرانی بر این باور است: بدون شک اکنون بازی هسته ای جدی علیه جمهوری اسلامی ایران شکل گرفته که متاسفانه با اقدامات ما در ۲۰ روز اخیر این بازی بیشتر به سود آمریکا بوده است تا ایران. اتفاقاً همین اقدامات ما سبب شده است تا در روزها و هفته های آژانس هم نتواند حمایت های قبلی خود را که در گزارش هایش مشهود بود دوباره از ایران داشته باشد. از این رو دست آمریکا و صهیونیست ها به منظور شانتاژ علیه ایران بازتر خواهد بود.

گفت و گو از عبدالرحمن فتح الهی، عضو تحریریه دیپلماسی ایرانی

دیپلماسی ایرانی – با تایید آژانس بین المللی انرژی اتمی در خصوص عبور ذخایر اورانیوم غنی شده 3.67 از مرز 300 کیلوگرم سبب شد تا جمعه هفته گذشته هیأت اعزامی آمریکا به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خواستار برگزاری نشست فوری شورای حکام این آژانس برای مذاکره درباره ایران شود. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در نامه‌ای رسمی تأیید کرد که این نشست امروز چهارشنبه دهم ژوئیه، ساعت ۱۴:۳۰ به وقت محلی برگزار خواهد شد؛ اما سناریوهای احتمالی ایالات متحده آمریکا در نشست امروز شورای حکام علیه ایران چه خواهد بود؟ دیپلماسی ایرانی برای بررسی این مسئله، گفت و گویی را با احد رضایان قیه باشی، پژوهشگر پسادکترای آینده پژوهی دانشگاه تهران و کارشناس مسائل بین‌الملل انجام داده است که در ادامه از نظر می گذرانید:

طبق اخبار و اطلاعات واصله قرار است ساعت 14 و 30 دقیقه بعداظهر امروز (به وقت محلی) چهارشنبه 19 تیرماه نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به درخواست آمریکا پیرامون فعالیت های هسته ای برجامی ایران در وین برگزار شود. اساسا سناریو یا سناریو های واشنگتن برای جلسه امروز چیست؟

قبل از پاسخ به این سوال مهم شما باید این نکته مهم را عنوان کنم که باید تمام اقدامات و تصمیمات ایالات متحده آمریکا از جمله درخواست برای برگزاری نشست شورای حکام در قبال ایران را باید در چارچوب بزرگتر و راهبردی تر دید و در این راستا با تبیین آن می توان به سناریو یا سناریوهای احتمالی کاخ سفید پی برد. چون دونالد ترامپ معتقد بود که ایران در سایه برجام توانست یک سپر امنیتی و اقتصادی برای خود فراهم کند و ذیل آن حرکات جدیدی را در منطقه خاورمیانه علیه منافع ایالات متحده آمریکا و امنیت رژیم صهیونیستی شکل دهد. از این رو بود که در ۱۸ اردیبهشت سال گذشته از برجام خارج شد تا این سپر امنیتی به اقتصاد از ایران گرفته شود.
پس یقیناً پرونده هسته‌ای ایران اکنون در سطح تاکتیکی برای ایالات متحده آمریکا مطرح است. چرا که من معتقدم که کاخ سفید از ابتدا بنا داشت نظام جمهوری اسلامی ایران را یا از طریق جنگ و یا از طریق شورش داخلی به واسطه افزایش تحریم ها سرنگون کند. اما با توجه به اتفاقاتی که در یک ماه گذشته روی داده است، به خصوص قدرت گیری حزب دموکرات در آستانه انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده آمریکا و روانه شدن سیل انتقادات جدی به سیاست‌های دونالد ترامپ درباره برجام و ایران سبب شده است تا تیم حاضر در کاخ سفید به سمت سیاست مهار ایران در سایه فشار حداکثری رو آورد.
با توجه به این نکات است که دونالد ترامپ از یک سو سعی دارد با مطرح کردن پرونده هسته ای ایران در شورای حکام زمینه حساس شدن فعالیت‌های تهران در کاهش تعهدات برجامی را شکل دهد تا بستر لازم به منظور اجماع جهانی علیه ایران در شورای امنیت به وجود آید و از آن سو آن برچسب های امنیتی برای ساخت سلاح هسته‌ای که در دوران قبل از برجام علیه ایران وجود داشت که با توافق هسته ای از بین رفته بود را دوباره علیه تهران مطرح کند. یعنی دوباره جمهوری اسلامی ایران متهم به انجام فعالیت های مشکوک در خصوص ساخت سلاح هسته‌ای شود. ذیل همین نکات است که می توان گفت دونالد ترامپ سعی دارد در نشست امروز شورای حکام زمینه حساس کردن پرونده فعالیت های هسته ای ایران را به خصوص با عبور ذخایر اورانیوم غنی شده ایران از مرز ۳۰۰ کیلوگرم و نیز اقدام به افزایش غنی‌سازی ۵ درصد شکل دهد. پیرو این مسئله باید دو نکته مهم را یادآوری کرد؛ اول اینکه متاسفانه اکنون توافق هسته‌ای میان فشار دو نیروی رادیکال، هم در ایران و هم در ایالات متحده آمریکا گرفتار شده است. دوم اینکه به واسطه اقدامات ما در کاهش تعهدات برجامی به نظر می رسد که زمینه برای پررنگ شدن بازی هسته‌ای ایالات متحده آمریکا فراهم شده است. به عبارت دیگر به نظر می رسد پرونده هسته ای ایران دوباره به حالت قبل از برجام بازخواهد گشت که زمزمه های آن از نشست امروز در شواری حکام شروع خواهد شد.

اما فراغ از نگاه کلی و به صورت مصداقی سناریو یا سناریوهای نشست امروز شورای حکام چه خواهد بود؟

من معتقدم خروجی نشست امروز شورای حکام در قالب سه سناریو مطرح خواهد شد؛ اول اینکه اهداف و منافع مد نظر کاخ سفید از برگزاری این نشست با شکست مواجه خواهد شود و اتفاقاً این واشنگتن و شخص دونالد ترامپ باشند که به دلیل خروج از برجام به عنوان عامل اصلی شرایط امروز معرفی شوند. سناریوی دوم این است که بدون اشاره به اقدامات ظالمانه و یکجانبه ایالات متحده آمریکا در خروج از برجام، اعمال تحریم ها و نیز تعلل اروپایی ها، تنها ایران را به خویشتن داری و بازگشت به شرایط قبل از ۱۸ اردیبهشت دعوت کند. البته در این راستا امکان دارد برخی اقدامات تنبیهی هم مطرح شود. چون در این فضای حساس این اقدام هم چندان بعید نیست. اما در عین حال سناریوی سوم می‌تواند یک سناریوی میانه باشد. یعنی شورای حکام با یک لحن سازمان مللی از هر دو طرف یعنی ایران و ایالات متحده آمریکا بخواهد که شرایط را برای افزایش تنش فراهم نکنند. یعنی از ایران بخواهد که ذخایر اورانیوم خود را به سقف 300 کیلو گرم بازگرداند و افزایش سطح غنی سازی 5 درصد را کنار بگذارد. از آن سو برخی اقدامات و تحریم‌های ایالات متحده آمریکا را هم مورد نقد قرار دهد.

یعنی دونالد ترامپ اکنون به دنبال راه اندازی یک بازی هسته‌ای علیه جمهوری اسلامی ایران است؟

بدون شک اکنون بازی هسته ای جدی علیه جمهوری اسلامی ایران شکل گرفته که متاسفانه با اقدامات ما در 20 روز اخیر این بازی بیشتر به سود آمریکا بوده است تا ایران. اتفاقاً همین اقدامات ما سبب شده است تا در روزها و هفته های آژانس هم نتواند حمایت های قبلی خود را که در گزارش هایش مشهود بود دوباره از ایران داشته باشد. از این رو دست آمریکا و صهیونیست ها به منظور شانتاژ علیه ایران بازتر خواهد بود. این بازی هسته‌ای زمانی پیچیده تر خواهد شد که ما شاهد تضاد منافع بازیگران متعدد شورای حکام و شورای امنیت باشیم. چون از یک سو بازیگرانی مانند چین و روسیه به دنبال افزایش فشار بر ایران هستند. چرا که در این صورت تهران بیش از پیش به مسکو و پکن وابسته خواهد بود. من معتقدم که برجام به روشنی برای روس‌ها و چینی‌ها روشن کرد که جمهوری اسلامی ایران نمی‌تواند گزینه قابل اعتمادی برای سیاست های این دو کشور باشد. چرا که به محض ایجاد شرایط لازم ایران به سمت آمریکا و اروپا گرایش پیدا خواهد کرد. از این رو با افزایش فشار بر پرونده هسته‌ای زمینه برای وابستگی بیشتر تهران به مسکو و پکن فراهم خواهد شد و این سناریوی مطلوب چین و روسیه است.
در آن سو اروپایی ها و به خصوص آلمان، فرانسه و انگلستان هم سعی دارند ایران را به سمت خود بکشانند تا برجام کماکان حفظ شود و منافع امنیتی و سیاسی توافق هسته ای هم برای قاره سبز باقی بماند. اما سناریوی مطلوب کاخ سفید افزایش فشار حداکثری برای کشاندن پرونده ایران از شورای حکام به شورای امنیت به منظور ایجاد اجماع جهانی علیه تهران است. اما در عین حال این واقعیت را هم باید در نظر گرفت که تکمیل مباحث فنی پرونده هسته ای ایران، ذیل اقدام تهران در کاهش تعداد برجامی یک پروسه طولانی مدت است و تا زمان ارسال این پرونده به شورای امنیت سازمان ملل، ایران فرصت کافی برای دفاع از خود را خواهد داشت. اما دونالد ترامپ در این مدت سعی دارد با مطرح کردن پرونده هسته ای ایران در شورای حکام یک تصویر خطرناک را از تهران به جهان مخابره کند. به همین دلیل درخواست برگزاری نشست ویژه برای پرونده هسته ای ایران در شورای حکام از جانب ایالات متحده آمریکا مطرح شد.

پس شما معتقدید که اقدامات ایران در کاهش تعهدات برجامی گامی در راستای سیاست های ایالات متحده آمریکا بوده است؟

من معتقدم به هر میزان بتوانیم سناریوهای غیرقابل پیش بینی و بازی پیچیده ای از خود نشان دهیم، به همان میزان خواهیم توانست که زمین بازی و منافع را به سود خود تغییر دهیم. متاسفانه اکنون شرایط برای ایران این گونه نیست. چون از ۱۸ اردیبهشت با کاهش تعهدات برجامی، ایران در یک سیکل قابل پیش بینی قرار گرفته است. یعنی خود تهران اعلام می‌کند که در ۶۰ روز آینده چه برنامه هایی خواهد داشت و این دست ما را برای حریف رو کرده است و به تبعش به آنها فرصت کافی خواهد داد تا سناریوهای خود علیه ایران را برنامه ریزی کنند. متاسفانه باید این نکته را تکرار کنم که به واسطه افزایش فشار نیروهای رادیکال، هم از داخل ایران و هم از جانب ایالات متحده آمریکا اکنون دولت به عنوان مجری برنامه‌های هسته‌ای و نیز تیم سیاست خارجی ما دچار یک شعارزدگی و انجام رفتارها و اقداماتی شده که دست ما را برای حریف باز کرده است.

کلید واژه ها: احد رضائیان قیه باشی

نظر شما :

حسین ۱۹ تیر ۱۳۹۸ | ۱۶:۱۲

چند وقت پیش یه مطلبی در دیپلماسی ایرانی خواندم که نوشته بود : روسیه برای آمریکا غیر قابل پیش بینی است و این باعث شده است تا دست روسها پیش کاخ سفید باز نشود. اما متاسفانه این روزها سیاست خارجی ما به شدت قابل پیش بینی شده است.

ALi ۱۹ تیر ۱۳۹۸ | ۱۶:۴۲

اگه مردید این نظر رو بگذارید! آدم وقتی یه مدت این سایت دیپلماسی ایرانی رو دنبال میکنه متوجه میشه که تفکر حاکم بر اون بر پایه سازش و تسلیم در برابر غرب بنا نهاده شده حالا به هر قیمتی که باشه و اونها هرچقدر بخوان حرف زور بزنن! آخه آدم عاقل وقتی اونا به تعهداتشون عمل نمیکنن بازم ما التماسشون کنیم؟! چقدر ذلیلید شما!

احسان ۱۹ تیر ۱۳۹۸ | ۱۷:۳۸

دراین نکته که ما در واقع با قبول برجام درب جعبه پاندورا را گشوده ایم کمتر کسی شک دارد بله ما در زمین بازی از پیش طراحی شده گرفتار شده ایم که حاصل کمبود اعتماد به نفس است حاصل بلاهت سیاسی است اما چه باید کرد باید چه رویکردی را تعریف کنیم تا هم منافع مان تامین شود و هم حیثیت مان آیا باید بایستیم و مرگ اقتدار مان و موجودیتمان را نگاه کنیم یا تلاش کنیم تا از باتلاق خود ساخته خارج شویم؟ما در حال حاضر تحت شدید ترین تحریم ها هستیم تحت شدید ترین بازرسی های فرا پادمانی قرار داریم و تقریبا از صنعت هسته‌ای مان فقط سیصد و چند کیلو اورانیم کم غنی وچندصد عدد سانتریفیوژ نسل یک و با سوی یک و کم اثر باقی است و از برجام پوسته ای بی خاصیت باقی مانده که حاصل جمع منافع اش برای ما صفر است آیا ادامه این رویکرد منطقی است؟ شورای حکام قرار است چه کند پرونده مارا به شورای امنیت بفرستد تا تحریم مان کنندآیا فراتر از تحریم های فعلی چیزی وجود دارد که ما از آن بی خبریم چرا بترسیم؟آیا قرار است ظرف همین امروز و فردا به ما حمله شود؟تنها آماده سازی حمله به ایران چندین ماه زمان میخواهد تازه اگر جرأت جنگ وجود داشته باشد یا ائتلافی قابل شکل گیری باشدچرا اینقدر کم رمق ایم؟حقیقت این است در روی زمین ضعف و سازش تسلیم را در پی دارد نه پیروزی را ما به اهرم فشار نیاز داریم و در حال حاضر تنها ابزار در دستمان بازگشت به ابتدای راه است این رویکرد به هیچ وجه شعار زده نیست بلکه حقیقت نگر است و کاملا منطقی است آمریکا و دوستان در حال ترساندن ما هستند آیا باید رویکردمان وا دادگی باشد؟حقیقت این است اگر همین امروز به واقع اراده ای قاطع در جهت بازگشت به شرایط پیش از برجام و فراتر از آن در کشور شکل بگیرد بازی پیچیده و غیر قابل پیش بینی ما شروع میشود و حاصل آن هر چه باشد از یک بام و دو هوای حال حاضر که کمر اقتصاد و سیاست ما را خم کرده بهتر است!!! خیر با مذاکرات بر سر اقدامات مبهم اروپا یا هر قدرت دیگر راه برای ما هموار نمیشود امروز زمان به ضرر ما است زیرا هیچ برنامه اقتصادی سیاسی و اجتماعی و فرهنگی یا رویکرد مشخصی جز لفاظی های بی مورد که مصرف داخلی دارند در دولت فعلی نمی بینیم فی الواقع این تنها علامتی است که قابل پیش بینی است علامت شکست !!! آیا منطقی است از ترس غرق در دریا روی تخته پاره توهماتمان از گرسنگی تلف شویم و به ساحل نجاتی که با کمی تلاش و خود باوری به ما نزدیک است بی اعتنایی کنیم خرد ورزی اصولا کار خوبی است اما زمانی که عینک سیاه روی چشم شما است ادراک شما از جهان تغییر میکند شاید زمان آن رسیده عینک مان را عوض کنیم و بهتر ببینیم آینده از آن ملتی است که اعتماد به نفس داشته باشد و ایستادگی را بیاموزد نه ملتی که دوست دارد تحت الحمایه باشد تا نان گرم و آب سرد خودش را با فروش حیثیت اش بدست بیاورد لطفا بیدار شوید تا خودمان نسازیم برایمان نمی‌سازند حتی اگر در مذاکره حیثیت مان را بدهیم بهتر است هرچه سریعتر تصمیم بگیریم امروز گزینه ها محدود است و هرچه پیشتر برویم محدود تر خواهد شد أین هم حقیقت قابل پیش بینی دیگری است که انگار نمی خواهیم باورش کنیم زیرا هنوز عینک برجام روی چشممان است آن شعار های زیبای که برجام را اول و آخر دنیا میدانست و آن را بزرگترین دست آورد تدبیر معرفی می نمود مانع مان میشود که درست فکر کنیم و این حاصل خرد ورزی با تفکر جناحی است نه خرد ورزی که منافع ملی را در نظر دارد امروز بزرگترین تهدید برای کشور این نوع نگاه است نه شورای امنیت و نه آمریکا و دوستانش

سیاوش محمودی ۱۹ تیر ۱۳۹۸ | ۱۸:۱۷

به نظر من باید اطلاع رسانی کنید که برذخی ها واقعا از برجام به عنوان سپر استفده کردند ماخودمون آمریکایی ها رو تحریک کردیم که بازی رو به هم بزنند آقایونی که برجام رو به هم زدند لطفا برند درستش کنن. خیلی هنر کردند.

ﻓﺪﻭﻱ ۱۹ تیر ۱۳۹۸ | ۲۱:۱۶

ﻛﺎﺭﺷﻨﺎﺳﻬﺎ ﻓﻘﻄ اﻧﺘﻘﺎﺩ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ﺧﺐ اﮔﺮ ﺭاﺳﺖ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﻴﺪ ﺭاه ﺣﻞ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎﺩ ﻛﻨﻴﺪ . اﮔﺮ ﺭاﻫﻲ ﺩاﺭﻳﺪ.

مهدی ۲۰ تیر ۱۳۹۸ | ۰۱:۰۹

شعارزدگی دولت نتیجه فشار نیروهای رادیکال نیست . شعار زدگی از زمانی شروع شد که قرار بود در 100 روز مشکلات کشور حل بشه. تقریبا 6 سال پیش و قبل از برجام . این که دولت وارد یک سیکل قابل پیش بینی شده باز هم مقصر خود دولت هست. از روز اول مشخص بود وقتی پول کارگر رو اول بدی دیگه کار نمی کنه چون از نظر ذهنی منافعش تامین شده و به منافع بعدیش و جای بعدی فکر می کنه .

علی محمد ۲۰ تیر ۱۳۹۸ | ۰۸:۰۵

اگر آمریکا پس از خروج از برجام متحمل هیچ هزینه ای نشود، دولت های بعدی آمریکا و دیگر کشورها نیز به این جمع بندی میرسند که هر نوع رفتاری، پاسخی از سوی ایران نخواهد داشت و در نتیجه این کشورها فشار و تحریم را بر روی ایران حفظ کرده و همچنان نیز آن را افزایش میدهند #خروج_از_برجام

مجید ۲۰ تیر ۱۳۹۸ | ۰۹:۴۷

در شطرنج حرکت معروفی است بنام حرکت اجباری شاه .حریف به تو حرکت اجباری می دهد .باید حرکت کنی .چون مهرهای شطرنج را او برای تو چیده از اول بازی.حالا هی تفسیر کنید ونظر بدهید فلانی مقصره وفلانی مقصر نیست .تنها بازی که حریف برای خودش در نظر دارد برد است .فقط یه کار می توانی بکنی .بازی را باخت باخت کنی هم تو ضرر کنی هم حریف چون حریف مهره ها برحسب برد گذاشته .باختش از تو سنگین تر است.

علی ۲۰ تیر ۱۳۹۸ | ۱۰:۵۷

"من معتقدم به هر میزان بتوانیم سناریوهای غیرقابل پیش بینی و بازی پیچیده ای از خود نشان دهیم، به همان میزان خواهیم توانست که زمین بازی و منافع را به سود خود تغییر دهیم. متاسفانه اکنون شرایط برای ایران این گونه نیست. چون از ۱۸ اردیبهشت با کاهش تعهدات برجامی، ایران در یک سیکل قابل پیش بینی قرار گرفته است. یعنی خود تهران اعلام می‌کند که در ۶۰ روز آینده چه برنامه هایی خواهد داشت و این دست ما را برای حریف رو کرده است و به تبعش به آنها فرصت کافی خواهد داد تا سناریوهای خود علیه ایران را برنامه ریزی کنند. متاسفانه باید این نکته را تکرار کنم که به واسطه افزایش فشار نیروهای رادیکال، هم از داخل ایران و هم از جانب ایالات متحده آمریکا اکنون دولت به عنوان مجری برنامه‌های هسته‌ای و نیز تیم سیاست خارجی ما دچار یک شعارزدگی و انجام رفتارها و اقداماتی شده که دست ما را برای حریف باز کرده است." تعیین زمان و نوع اقدام از اشتباهات فاحش دولت می باشد که در کنار اقدام دیر هنگام در پاسخ به بد عهدی و نیز عهد شکنی طرف مقابل باید در نظر گرفته شود و دلیل آن دلبستگی و وابستگی شدید دولت به برجام است که برای آن نیاز به راه حل اساسی است.

ساموئل ۲۰ تیر ۱۳۹۸ | ۱۲:۱۷

خوشحالم که هنوز یه عده آدم عاقل توی این کشور هستند و همچنان می نویسند.

مرتضی توکلی ۲۰ تیر ۱۳۹۸ | ۲۰:۰۶

این انتقاد که رفتار ایران بازی در زمین تندروها و به نفع آمریکا است انتقاد دقیقی نیست زیرا آمریکا دست روی گلوی ایران گذاشته و هر لحظه این فشار به گلو را داردافزایش می‌دهد و از آنطرف هم با یک شرایط بسیار تحقیرآمیز (تسلیم بدون قید و شرط) حاضر به مذاکره است یعنی بر خلاف تبلیغات غرب که ایران حاضر به مذاکره نیست، این آمریکا است که حاضر و حتی مایل به مذاکره برد_برد نیست و متاسفانه نه تنها فضای رسانه ای ما بلکه تحلیلگران ما هم با بازی خوردن از فضاسازی غربی‌ها، ایران را به تندروی محکوم می کنند برای نمونه به طرح جدید فرانسوی‌ها بنگرید(فریز در برابر فریز) از این مسخره تر که ایران در حالت خفگی بماند و آمریکا هم که اشد تحریم‌ها را اعمال کرده (نفت در برابر غذا با نظارت) تحریم‌ها را لطف کند و بیشتر نکند تا انتخابات آمریکا به سلامتی ترامپ بگذرد و بعد پایان بازی با ایران را رقم بزند (ولی کور خواندند )

نیکونهاد ۲۲ تیر ۱۳۹۸ | ۰۸:۰۹

دوست گرامی جناب قیه باشی. مطلب شما را به دقت مطالعه کردم برخلاف شما وهمسو با سایرمخاطبین که کامنت های خود را به اشتراک گذاشتند معتقدم پای بند بودن به اصول یک توافقنامه مرده به هر قیمتی و ترویج ادبیات سازش کارانه درشان یک پژوهشگر پسا دکترای آینده پژوهی نیست. مخمص کلام اینکه طرز نگاه شما ناشی از عقلانیت سیاسی نیست ناشی از غرب زدگی و وادگی است ویا شاید مصاحبه شما هم در راستای سیاست های سایت دیپلماسی ایرانی تهیه شده است. برجامی وجود ندارد که بخواهیم برآن پای بند باشیم یا نباشیم. نباید باموضع گیری های منفعلانه جاده صاف کن دشمن برای فشار بیشتر فراهم کرد از موضع گیری رسمی نظام برای احقاق حق ملت حمایت کنید.