رویکرد سراسر بلوف ترامپ

نویسنده: جنیفر روبین

دیپلماسی ایرانی: در جدیدترین تحولات در تشدید تنش ها بین ایران و آمریکا، تهران روز دوشنبه اعلام کرده ذخایر اورانیوم غنی شده خود را به بیش از محدودیت های تعیین شده در توافق هسته ای 2015 افزایش خواهد داد. یک سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران گفته که میزان غنی سازی را ظرف 10 روز از 300 کیلوگرام مورد توافق در برجام افزایش خواهد داد. بریتانیا در واکنش به این خبر گفت که اگر ایران تعهداتش طبق توافق را نقض کند، «همه گزینه ها» را در نظر خواهد گرفت. دیگر رهبران اروپایی که در لوکزامبورگ دیدار داشتند، ایران را به پایبندی به توافق ترغیب کردند.

این اتفاق پس از رخ داده که ایالات متحده فشارها بر ایران و متحدانش را که هنوز به توافق هسته ای 2015 پایبند هستند، تشدید کرده است. ظاهرا تصور دولت ترامپ این بوده که از توافق خارج شود، فشارها را علیه ایران افزایش دهد و ایران را به واکنش نظامی تحریک کند و بدین ترتیب اتحادیه اروپا را به مواجهه یا خروج از توافق وادار کند. اما مساله این است که حالا که رئیس جمهوری ترامپ به وضوح اعلام کرده به دنبال جنگ نیست، چه واکنش مناسب دیگری وجود دارد که تحریکی به آغاز جنگ نباشد؟

اول اینکه مهم است بدانیم عامل این اقدام ایران چه بوده است. اریک اس. ادلمن سفیر پیشین ایالات متحده به ترکیه می گوید: «من فکر می کنم که هدف از این اقدام بیشتر ایجاد نگرانی میان اروپایی ها و تحریک آنها به کاهش فشار تحریم ها بوده باشد که پیشتر وعده آن را داده، اما تاکنون به آن عمل نکرده اند. ایرانی ها سعی دارند نشان دهند که این پاسخ به خروج ترامپ از توافق است و آنها همچنان به تعهدات خود پایبند هستند. اما شک دارم که اروپایی ها به این شکل به ماجرا نگاه کنند.»

ادلمن درباره واکنش مناسب افزود: «هیچ نیازی به پاسخ سریع ایالات متحده نمی بینم. بهتر است بگذاریم اروپایی ها مساله را حل و فصل کنند (به خروج آنها از توافق هسته ای اشاره می کند). آنچه در حال وقوع در خلیج فارس است، خطرناک تر و جدی تر است و من فکر می کنم دولت باید مدارکی را برای متقاعد ساختن متحدانش ارائه کند.»

نیاز به اشتراک گذاری شواهد بیشتر نتیجه شک و تردیدهای به جای متحدان ایالات متحده و کنگره به این است که آیا ترامپ و اطرافیان او حقیقت را می گویند یا خیر. هیچ کسی در دولت ترامپ اعتبار لازم برای قانع ساختن دیگران را ندارد. از جمله دلایل برای سوء ظن داشتن به رئیس جمهوری ترامپ اظهارات گمراه کننده او در گذشته است. ایفای نقش جان بولتون مشاور امنیت ملی کنونی در حمله به عراق در سال 2003 نیز در این زمینه بی تاثیر نیست. برخی از سوء ظن ها هم به مایک پومپئو وزیر خارجه مربوط می شود که در هفته های گذشته بدون ارائه سند و مدرک اتهاماتی را علیه ایران مطرح کرده است.

اما نهایتا مشکل اصلی خود ترامپ است که با سابقه مطرح کردن بیش از 10 هزار «ادعای دروغین و گمراه کننده»، اعتبار رئیس جمهوری آمریکا و دستگاه اطلاعاتی این کشور را به کلی از بین برده است. 

الیوت ال. اِنگِل رئیس کمیته امور خارجی مجلس نمایندگان ایالات متحده می گوید: «اولویت هر آمریکایی باید بازداری ایران از دستیابی به سلاح هسته ای باشد. رفتار ایران بی ثبات کننده بوده و دولت باید برای کاهش تنش ها و از بین بردن تحریک ها و درگیری های لفظی تلاش می کرده است. کنگره باید به طور کامل در جریان امور قرار بگیرد و لازم است که دولت ایالات متحده بلافاصله با متحدان و شرکای خود برای تشکیل یک جبهه متحد در راستای کاهش تنش ها و بهبود شرایط تعامل داشته باشد.»

به علاوه، اگر ایالات متحده واقعا می خواست که اروپایی ها به دنبال آن از توافق هسته ای ایران خارج شوند، نباید آنها را با تحریم های ثانویه تهدید می کرد. واشنگتن اکنون دارد هزینه خروج یکجانبه و بدون فکر از برجام را می پردازیم.

ترامپ شاید خود را فرد سرسختی بداند، اما متحدان و دشمنان آمریکا او را فردی خیال پرداز می دانند که به سادگی تهمت می زند و تهدیدهایش معنای چندانی ندارند. نمونه این مساله هم تهدیدهای مداوم او علیه مکزیک و تهدید به جنگ با کره شمالی است. همانطور که برایان کاتولیس از مرکز پیشرفت آمریکایی می گوید: «در دوران ترامپ سخت است بگوییم ایالات متحده توانایی انجام چه کاری را دارد چراکه تصمیم ترامپ به خروج از توافق هسته ای ایران حقیقتا آمریکا را به صورت یکجانبه خلع سلاح و به شیوه ای غیرضروری گزینه های سیاست گذاری آن را محدود کرد.»

کاتولیس در ادامه می گوید: «ما با دو سناریوی نگران کننده مواجه هستیم. در حال حاضر بسیاری از تحلیلگران نگران هستند که رویکرد بی محابای ترامپ در قبال ایران ایالات متحده را به جنگی دیگر در خاورمیانه بکشاند. سناریوی دیگر این است که دیگر قدرت های جهانی تهدیدهای آمریکا را نادیده بگیرند و راهی جدید برای تعامل با ایران بیابند.»

به طور خلاصه به لطف ضعف های ترامپ و بی اعتبار بودن او، نه دوستان ایالات متحده به این کشور اعتماد دارند و نه دشمنانش از آن می ترسند.

منبع: واشنگتن پست / تحریریه دیپلماسی ایرانی 34