ترامپ با تحریم نفتی مادورو دست خود را در قبال تهران بسته است

نویسنده: کیت جانسون

دیپلماسی ایرانی: تحریم نفتی که دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا علیه ونزوئلا اعمال کرده، حاکی از جدی ترین تلاش های واشنگتن برای برکناری نیکلاس مادورو از طریق کوتاه کردن دست او از منبع اصلی بودجه است. اما این حرکت می تواند هزینه های استراتژیک بزرگ تری برای ایالات متحده داشته باشد. این تحریم ها اگرچه به معنای حذف مقادیر قابل توجهی از نفت ونزوئلا از بازار است (ایالات متحده بزرگ ترین خریدار نفت ونزوئلاست)، احتمالا تلاش برای اعمال محدودیت بر ایران را دشوارتر می سازد.

سارا وخشوری، رئیس شرکت بین المللی انرژی گفت: «تحریم ها علیه ونزوئلا به همراه تحریم ها علیه صادرات نفتی ایران بازار نفت را تحت فشار قرار می دهد. همه اینها به معنای تمدید مجدد و 180 روزه معافیت از تحریم های ایران خواهد بود.»

دولت ترامپ پس از حدود یک سال تهدید به تحریم نفتی ونزوئلا، در نهایت شاهرگ حیاتی دولت مادورو را قطع کرد. این تحریم ها اندکی پس از آن اعمال شدند که ترامپ و شماری از دیگر کشورها خوان گوایدو، رئیس مجلس ملی و رهبر مخالفان ونزوئلا را به عنوان رئیس جمهوری موقت به رسمیت شناختند. تحریم ها پالایشگاه های ایالات متحده را از واردات حدود 580هزار بشکه نفت خام ونزوئلا در روز باز می دارد. این مساله به ویژه از آن جهت اهمیت دارد که ایالات متحده یکی از تنها مقاصد برای نفت ونزوئلا است که حقیقتا هزینه آن را پرداخت می کند؛ کشورهایی مانند روسیه و چین نفت ونزوئلا را به عنوان بازپرداخت بخشی از میلیاردها دلار بدهی این کشور وارد می کنند. کوین بوک، رئیس شرکت «شرکای انرژی کلیر ویو» معتقد است که طراحی تحریم ها واقعا خوب بوده و آنها بر مادورو و تولیدی نفت سنگین شرکت نفت ونزوئلا تاثیر شدیدی می گذارند.

تدابیر اتخاذ شده از سوی ایالات متحده برای اعمال فشار اقتصادی بر مادورو و افراد نزدیک به او با واکنش های کاراکاس، مسکو و پکن مواجه شد. اما هنوز مشخص نیست که مسکو و پکن تا چه اندازه برای حمایت از مادورو هزینه خواهند کرد و آیا این حمایت از طریق اعطای وام های جدید صورت خواهد گرفت یا خرید نفت بیشتر. چین تاکنون بیش از 50 میلیارد دلار به ونزوئلا وام داده و اکنون نگران بازپرداخت آن است و روسیه هم که حدود 17 میلیارد دلار به ونزوئلا وام داده، انتظار دارد که دولت مادورو برای بازپرداخت آن به مشکل بربخورد. اما منفعت هر دو کشور در بقای مادورو و صنعت نفت ونزوئلاست. بوک گفت: «روسیه و چین احتمالا از شرکت نفت ونزوئلا خواهند خواست که به استخراج نفت مورد نیاز برای بازپرداخت به آنها ادامه دهد.»

در حال حاضر، به نظر می رسد دولت ترامپ توانسته راهی برای اعمال فشار حداکثری با حداقل اختلال در بازار بیابد؛ ممنوعیت خرید نفت ونزوئلا بلافاصله آغاز نشده و پالایشگاه های آمریکایی همچنان امکان خرید از تامین کننده اصلی خود را دارند. اما پرداخت ها به دولت مادورو نخواهد بود. این بدین معناست که پالایشگاه های آمریکایی دست کم در چند ماه آینده به فعالیت عادی خود ادامه خواهند داد در حالی که طبق برآوردها، تحریم ها در سال آتی و در صورت روی کگار بودن مادورو حدود 11 میلیارد دلار به دولت ونزوئلا ضرر می زند.

ونزوئلا می تواند برای یافتن خریداران جدید تلاش کند. روسیه و چین در سال های اخیر مقدار زیادی نفت خام از ونزوئلا وارد کرده اند، اما این واردات بخشی از بازپرداخت ده ها میلیارد دلار وام های اعطا شده به کاراکاس بوده است. برای جذب دیگر کشورها هم ونزوئلا احتمالا مجبور خواهد شد تخفیف قابل توجهی در نظر بگیرد. بوک گفت: «مقاصد زیادی برای نفت ونزوئلا وجود دارد؛ اما این اتفاق در فاصله زمانی کوتاه و با قیمتی که پالایشگاه های ایالات متحده می پردازند، نخواهد افتاد.»

برآورد شده که تاثیر تحریم ها بر دولت مادورو شدید باشد چون ونزوئلا تا حدود 98 درصد به فروش نفت وابسته است و بدون درآمد دولت از نفت، مادورو دیگر نمی تواند وفاداری ارتش و اطرافیانش را بخرد یا از طریق برنامه های اجتماعی حمایت داخلی را به دست آورد. اما در عین حال، اقدامات ایالات متحده می توانند بحران اقتصادی در ونزوئلا را که با تورم شدید، کمبود مواد غذایی و بیکاری گسترده همراه بوده، تشدید کنند.

در ارتباط با تحریم های آمریکا علیه ونزوئلا، نگرانی دیگری هم وجود دارد و آن احتمال افزایش فشارها در بازار جهانی نفت است. ایالات متحده تحریم هایی را نیز علیه صادرات نفت خام ایران اعمال کرده که به حذف حدود 2.5 میلیون بشکه در روز نفت ایران در بازار انجامیده است. اگرچه این کسری به طور نسبی با افزایش تولید توسط ایالات متحده، عربستان سعودی و روسیه جبران شده است، اما اقدام در جهت حذف نفت ونزوئلا از بازار می تواند قیمت نفت را افزایش دهد.

همزمان با کاهش عرضه جهانی نفت، ایالات متحده باید تصمیم بگیرد که تا چه اندازه می خواهد ایران را تحت فشار بگذارد. دولت ترامپ در ماه نوامبر به رغم اظهارات درباره به صفر رساندن درآمدهای نفتی ایران، به 8 مشتری این کشور اجازه داد به واردات خود ادامه دهند. در ماه مه دولت باید تصمیم بگیرد که آیا این معافیت را تمدید خواهد کرد یا خیر.

این اقدام اخیر علیه ونزوئلا اقدام در برابر ایران را دشوار کرده است. به رغم تمایلات و تلاش های تندروها در واشنگتن درباره به صفر رساندن درآمد نفتی ایران، بوک انتظار دارد که حقایق بازار به کاهش شدت رویکرد ترامپ در قبال ایران منجر شود: «هرچه بازار بیشتر تحت فشار قرار بگیرد، رویکرد دولت عمل گرایانه تر خواهد بود.» راضی کردن مشتریان نفتی ایران به متوقف کردن واردات از این کشور در بازار عادی هم دشوار است، چه برسد به بازاری که به دلیل فشارها بر ونزوئلا، دچار کمبود عرضه شود. بوک تاکید کرد: «هر اندازه که بازار نفت بیشتر تحت فشار باشد، کار وزارت امور خارجه آمریکا (در اعمال فشار علیه ایران) دشوارتر خواهد بود.»

منبع: فارن پالسی / مترجم: طلا تسلیمی