نمایشی دیگر از رویکرد ضد اوبامایی و ضدایرانی دولت آمریکا

دیپلماسی ایرانی: مایک پومپئو، وزیر امور خارجه آمریکا در سفر خود به قاهره یک سخنرانی به سبک و سیاق کمپین های انتخاباتی داشت که به نظر می رسید متن آن تنها با هدف خشنود کردن دونالد ترامپ و پایگاه سیاسی داخلی نوشته شده است. تم اصلی این سخنرانی بسیار آشنا بود: اینکه سیاست خارجی آمریکا تا پیش از ریاست جمهوری ترامپ تا چه اندازه وحشتناک بوده و اینکه دولت کنون چطور به شکلی خارق العاده همه چیز را متحول و بهتر کرده است. اما یک آوای آشنا و تکراری دیگر هم در این سخنرانی به گوش می رسید: اینکه تقریبا همه چیز در سیاست خارجی ایالات متحده به نوعی به مقابله با ایران ختم می شود. اینکه سخنرانی پومپئو برای او چه دستاوردی در داخل آمریکا داشته باشد، معلوم نیست؛ اما در خاورمیانه قطعا گوش شنوایی برای این اظهارات وجود نداشت.

باراک اوباما، رئیس جمهوری پیشین در سخنرانی در قاهره در اولین سال ریاست جمهوری خود، اظهاراتی را بیان کرد که به صورتی محتاطانه برای مخاطبان در خاورمیانه تنظیم شده بودند. پیام اصلی او این بود که جهان اسلام و غرب می توانند روابط بهتری با یکدیگر داشته باشند اگر که نکات مثبت و منفی هر دو طرف را در این روابط در نظر بگیرند. او بیانیه ای قدرتمند درباره اقدامات مثبت آمریکا در خاورمیانه صادر و در عین حال به اشتباهات غرب در مواجهه با جهان اسلام از زمان جنگ های صلیبی تا اسلام هراسی امروزی، اذعان کرد. او همچنین یک دستورکار جامع برای روابط بهتر ارائه داد که کنترل تسلیحات هسته ای، توسعه دموکراسی، آزادی مذهبی، حقوق زنان و توسعه اقتصادی را شامل می شد. این سخنرانی به طور عمده پذیرفته و اظهاراتی مهم تلقی شد. اما پومپئو که تصور می کرد 10 سال برای فراموشی سخنرانی اوباما کافی بوده است، آن سخنرانی را «یک سوء تفاهم بزرگ» با عواقب «شدید» توصیف کرد و اظهاراتی را به اوباما نسبت داد که هرگز بر زبان نیاورده بود. همانند دیگر سخنرانی های انتخاباتی، پومپئو هم مدعی همه دستاوردهای مثبت شود و در اشاره به جنگ علیه داعش به گونه ای سخن گفت که انگار نه انگار بخش اعظم آزادسازی اراضی در سوریه و عراق از سلطه داعش در دوران دولت قبلی صورت گرفته است.

ادعاهای بی اساس و نادرست

بخش طول و دراز مربوط به ایران در متن سخنرانی پومپئو هم با لحنی تهیه شده بود که انگاری از موفقیتی بزرگ خبر می داد و این در حالی است که آمریکا در دو سال گذشته در این زمینه هیچ دستاوردی نداشته است. به رغم همه اعمال فشارهای دولت ترامپ بر ایران، هنوز هیچ نشانه ای از احتمال دستیابی «توافق بهتر» در زمینه هسته ای یا هر زمینه دیگری دیده نمی شود که بخواهد جایگزین برجام شود. پومپئو سعی کرد با مطرح کردن این ادعا که کمپین اعمال فشار حداکثری «درآمدهایی را که نظام ایران از آن برای اشاعه وحشت و ویرانی در سراسر جهان استفاه می کرد»، قطع کرده است؛ اما این ادعا هیچ موفقیت یا دستاوردی را بازتاب نمی دهد. همانطور که تحقیقات و تحلیل های انجام شده توسط گروه بین المللی بحران و خدمات تحقیقاتی کنگره نشان داده است، هیچ رابطه مستقیمی بین اعمال تحریم ها علیه ایران و هرگونه کاهش در فعالیت های منطقه ای ایران وجود ندارد.

برخی از بخش‌های سخنرانی پومپئو نه تنها برای مخاطبان در داخل آمریکا، بلکه برای مخاطبان عمدتا عرب و مسلمان این سخنرانی نیز عجیب بود. در این سخنرانی، تقریبا هیچ نکته مثبتی از دیدگاه رسیدگی به مشکل افراطی گرایی، حل مناقشات منطقه ای و دیگر موارد وجود نداشت و سراسر، چشم اندازی منفی گرایانه از درگیری ها و مواجهه با تاکید بر ماهیت نظامی آن بود. بسیاری این سخنرانی را ترکیبی از درگیری سیاسی داخلی ایالات متحده و میل شدید دولت ترامپ به ایجاد صفوف درگیری در خاورمیانه با وسواس فکری روی دشمنی با ایران، انگاشتند.

آنچه بسیاری از مخاطبان در خاورمیانه را متعجب کرد، نادیده گرفته شدن برخی از نگرانی های مهم کنونی منطقه بود. برای نمونه، پومپئو مساله یمن را تنها به عنوان یکی از جبهه ها برای مواجهه با نفوذ ایران مطرح و از اشاره به اینکه چگونه جنگ تحت رهبری عربستان سعودی به یک فاجعه انسانی در آنجا انجامیده، خودداری کرد. در ارتباط با درگیری های اسرائیل و فلسطین هم بر خلاف سخنرانی اوباما که به دفاع از روابط «ناگسستنی» آمریکا و اسرائیل پرداخت و در عین حال بر درد فلسطینی ها صحه گذاشت، پومپئو تنها در یک جمله از تلاش ها برای ایجاد صلح پایدار در این منطقه سخن گفت.

منبع: لوبه لوگ / تحریریه دیپلماسی ایرانی 34