لطف بزرگ عربستان سعودی در حق ایران

کریشنا کالامور

دیپلماسی ایرانی: وقتی دولت ترامپ در مورد "مجازات شدید" یک کشور در خاورمیانه صحبت می کند، معمولا منظورش ایران است، کشوری که نفوذ منطقه ای اش برای کشور های عرب همسایه و همچنین آمریکا دردسر ساز شده است. با این حال، روز یکشنبه، پرزیدنت دونالد ترامپ این کلمات را برای آنچه ممکن است بر سر عربستان سعودی بیاید، استفاده کرد، عربستانی که مسلما نزدیک ترین متحد آمریکا در میان کشور های مسلمان است  - اگر تحقیقات ثابت کند که عربستان در ناپدید شدن جمال خاشقجی، که یک روزنامه نگار منتقد رژیم عربستان بود، دست داشته است.

ترامپ در یک مصاحبه تلویزیونی در روز یکشنبه گفت: "خوب، چیزهای زیادی در معرض خطر است. خیلی چیزها در معرض خطر است. و شاید اهمیت این ماجرا به این خاطر است که این مرد یک روزنامه نگار بوده است، اگر این اتفاق افتاده باشد، خیلی وحشتناک و منزجر کننده است. بنابراین باید ببینیم حقیقت ماجرا چیست. ما ته و توی ماجرا را در خواهیم آورد و اگر این اتفاق افتاده باشد مجازات شدیدی منتظر آنها خواهد بود." (ترامپ مکررا اعلام کرده است که به خاطر این ماجرا، فروش سلاح به عربستان را متوقف نخواهد کرد، چون از دید او این کار به اقتصاد آمریکا لطمه وارد خواهد کرد.)

آژانس خبری سعودی که تحت کنترل حکومت است، روز یکشنبه، به نقل از یک منبع اعلام کرد که پادشاهی تهدید ها را نمی پذیرد و تلاش می کند آنها را بی اهمیت جلوه دهد و به هر اقدامی پاسخ شدیدی خواهد داد. (پس از آن سفارت عربستان در واشنگتن پستی در توییتر گذاشت که نشان می داد از این موضع عقب نشسته اند.)

روز دوشنبه، ترامپ پستی در توییتر گذاشت و گفت که با پادشاه سلمان صحبت کرده و او گفته هیچ اطلاعی از آنچه بر سر خاشقجی آمده است ندارد. محمد سلمان گفته است همکاری نزدیک با ترکیه دارند تا به حقیقت ماجرا پی ببرند. 

ماجرای خاشقجی، نشان دهنده ایجاد تغییراتی مهم در آنچه پیش روی عربستان است، کشوری که تا همین دو هفته پیش به خاطر اصلاحات اجتماعی و اقتصادی اش، مورد تعریف و تمجید بود. ولیعهد عربستان، محمد بن سلمان، به عنوان کسی که پادشاهی مدرن خواهد داشت، بسیار مورد تمجید بود. او در مصاحبه ها برنامه هایش را تشریح می کرد و می گفت رهبران ایران از هیتلر هم بدتر هستند و ایران را متهم می کرد که مسئول هر مشکلی در خاورمیانه است. با این حال، این اصلاحات سعودی جنبه تاریکی هم داشت – دستگیری های مستبدانه، جنگی پرهزینه در یمن و سرکوب شدید مخالفان. اما تا زمانی که ایران از گروه های شبه نظامی حمایت می کند؛ به نفوذش در عراق، سوریه، لبنان و یمن ادامه می دهد؛ برنامه موشک های بالستیکش را حفظ می کند و به تهدید اسرائیل ادامه می دهد، این اقدامات عربستان مورد سرزنش واقع نخواهد شد.

دونالد ترامپ و دامادش که مشاور ارشدش است، روابط بسیار نزدیکی با خاندان سعودی دارند و در مقابل بسیاری از اقدامات سرکوب گرایانه و مداخلات نظامی آنها سکوت کرده اند. اما این قتل احتمالی خاشقجی فرق می کند. نه تنها قتل احتمالی او در استانبول رخ داده، بلکه او مقیم امریکا و یک روزنامه نگار برجسته که ستونی ثابت در واشنگتن پست داشته، بوده است.

وبسایت ال مانیتور، که بر اخبار خاورمیانه تمرکز دارد، به این مسئله اشاره کرده که بیشتر پوشش خبری رسانه های ایران در مورد خاشقجی، متمرکز بر روابط بین ترکیه و عربستان بوده است. ال مانیتور نوشت: "متشنج شدن روابط بین عربستان و ترکیه، می تواند یک خبر خوب برای حکومت ایران باشد. در حالی که ایران و ترکیه بر سر یک سری مسائل منطقه ای با هم اختلاف نظر دارند، به ویژه در جنگ داخلی سوریه که از دو جبهه مخالف هم حمایت می کنند، این دو کشور روابط تجاری عمیقی دارند. هر گونه اختلاف بین عربستان و ترکیه می تواند روابط تهران – آنکارا را مستحکم تر و عربستان که دشمن ایران است، را منزوی کند.

آمریکا و عربستان در بسیاری از مسائل منافع مشترکی دارند: تامین نفت پایدار، افراط گرایی اسلامی و نفوذ ایران در عراق، سوریه، لبنان و دیگر نقاط جهان. کنگره آمریکا در سال 2012 قانون ماگنیتسکی را تصویب کرد که به واسطه آن روسیه را به خاطر کشتن یک حسابرس امور مالیاتی تحریم کرد. این قانون از سال 2016 به طور جهانی اعمال می شود و این اختیار را به دولت می دهد تا ناقضان حقوق بشر را تحریم کند، دارایی هایشان را ضبط کند و از ورودشان به آمریکا جلوگیری کند. کنگره اکنون بر اساس این قانون 120 روز به رئیس جمهور فرصت داده تا هر کسی که در ناپدید شدن خاشقجی نقش داشته را تحریم کند و این مسئله را پیچیده تر کرده است: در بهترین حالت برای عربستان، در این مدت این مسئله در صدر اخبار خواهد ماند و کابوس شبانه پادشاهی خواهد شد؛ و در بدترین حالت، پادشاهی توسط نزدیک ترین متحدش تحریم خواهد شد. در حالی که ایران، که همیشه به خاطر اقداماتش تحریم می شود، می تواند رو به عربستان کند و بگوید: شما از ما بهتر نیستید.

منبع : آتلانتیک / ترجمه تحریریه دیپلماسی ایرانی / 33