آیا " کیم جونگ اون" پشیمان شده است!؟

عصرایران؛ مازیار آقازاده- دونالد ترامپ دیروز در دیدار با همتای کره جنوبی خود در کاخ سفید از احتمال تعویق و حتی لغو دیدار دوجانبه خود با " کیم جونگ اون" رهبر کره شمالی خبر داد.

پیش از این اظهارات ترامپ، روزنامه نیویورک تایمز آمریکا به نقل از منابعی از تردید مشاوران ترامپ درباره مذاکرات دوجانبه 22 خرداد – 20 روز دیگر- او با رهبر کره شمالی خبر داده بود.

 ظاهرا و بر اساس آن گزارش، پس از انتشار بیانیه چهارشنبه هفته گذشته دولت کره شمالی درباره احتمال لغو دیدار دوجانبه در صورت تاکید و اصرار آمریکا به خلع سلاح یکجانبه کره شمالی، ترامپ و مشاوران او درباره احتمال شکست مذاکرات  آتی با رهبر کره شمالی دچار تردیدهای جدی شده اند و در حال بررسی گزینه تعویق و یا حتی لغو این مذاکره هستند.

ترامپ طی روزها و هفته های گذشته آن قدر با مذاکره دوجانبه برگزار نشده! خود با رهبر کره شمالی " عکس یادگاری!" گرفته بود که انتظارات را از این مذاکرات بسیار بالا برده بود. او و بسیاری از اعضای کابینه و مشاورانش هنوز هیچ اتفاقی نیفتاده این مذاکره را دستاورد دیپلماسی "زور و فشار مدارانه" خود دانسته و بارها مذاکره در پیش روی خود با رهبر کره شمالی با موضوع خلع سلاح هسته ای را همانند "پتکی" بر سر برجام به عنوان دستاورد دیپلماسی چندجانبه دولت سابق آمریکا کوبیده بود.

ترامپ دیروز اما توپ را به زمین همتای چینی خود انداخت و مدعی شد رهبر کره شمالی پس از دومین دیدار خود با رییس جمهوری چین نظر و لحنش تغییر کرده است.

هنوز معلوم نیست که دیدار دوجانبه ترامپ با کیم جونگ اون که در روزها و هفته های گذشته در بوق و کرنای طرف آمریکایی بود، سر موعد پیشین برگزار خواهد شد یا نه!

ظاهرا مقامات کره شمالی "ان قلت" هایی را در کار آورده اند و چند دلیل می تواند در تغییر لحن و عقب نشینی طرف کره شمالی موثر بوده باشد.

نخست آنکه ممکن است اظهارات نسنجیده "جان بولتون" مشاور امنیت ملی ترامپ درباره خلع سلاح کره شمالی با فرمول "لیبی" دست و دل مقامات دولت پیونگ یانگ را لرزانده باشد.

کره شمالی چندین کلاهک هسته ای دارد و موشک هایی دارد که می توانند هر نقطه ای از خاک ایالات متحده آمریکا را هدف قرار دهند. دولت اقتدارگرای کره شمالی این دو را مهم ترین داشته و دستاورد خود می بیند و انتظار دارد در ازای خلح سلاح امتیازهای دندان گیری از طرف آمریکایی و جهان غرب بگیرد، در حالی که ظاهرا مقامات آمریکا می گویند بدون خلع سلاح هسته ای کره شمالی نه تحریمی لغو می شود و نه امتیاز اقتصادی قابل توجهی به پیونگ یانگ داده خواهد شد!

هر عقل سلیمی چنین چیزی را نمی پذیرد؛ چه برسد به دولت پیونگ یانگ که به دلیل بسته بودن درهای کشورش و انزوای چند دهه ای، همه عالم و آدم را دشمن بالقوه و بالفعل خود می بیند و اعتمادی به جهان خارج آن هم کشوری مثل آمریکا ندارد. اگر آمریکا با خلع سلاح هسته ای کره شمالی زیر قول و قرارهای خود زده و به سمت سیاست تغییر رژیم پیونگ یانگ درغلتد، آن وقت رژیم پیونگ یانگ در صورت خلع سلاح از چه اهرم بازدارنده ای استفاده خواهد کرد!

با وجودی که کاخ سفید پس از مصاحبه اخیر بولتون تلاش کرد اظهارات او را تصحیح کرده و لیبیایی کردن کره شمالی را فرضی مردود بشمارد، اما ناگفته پیداست با وجود افرادی چون بولتون و پمپئو و شخص ترامپ در کاخ سفید، دولت کره شمالی اعتماد چندانی را به حسن نیت طرف آمریکایی ندارد و پیش از ورود به مذاکرات و یا در جریان مذاکرات خلع سلاح قطعا به دنبال دریافت تضمین های عینی خواهد بود.

نکته دیگر اینکه دولت چین نقش مهمی در تنظیم رویکردهای دولت کره شمالی دارد. چین مهم ترین حامی دولت پیونگ یانگ در عرصه بین المللی است و به طور طبیعی نصایح و توصیه های طرف چینی به گوش مقامات کره شمالی می نشیند. چینی ها طی سال های گذشته از کارت کره شمالی در بازی استراتژیک خود در قبال آمریکا و دیگر کشورهای شرق آسیا – ژاپن و کره جنوبی- نهایت بهره را برده اند و به طور طبیعی دو مرتبه دیدار کیم جونگ اون با رییس جمهوری چین طی یک ماه گذشته خود گواه این است که نقش چین در هرگونه تصمیم گیری درباره خلع سلاح کره شمالی بی بدیل خواهد بود.

شاید هم آن طور که ترامپ گفته چینی ها که زیروبم نحوه مذاکره و طرف شدن با آمریکایی ها را به خوبی می دانند، به رهبر جوان – 35 ساله- کره شمالی توصیه های لازم را کرده اند که "کلاه خود را سفت بچسبد" و بدون دریافت تضمین های لازم و تنظیم جدولی گام به گام و مرحله به مرحله از دریافت امتیاز در ازای خلع سلاح، اقدام به امتیازدهی یک طرفه به آمریکایی ها نکنند.

نکته سوم اما می تواند در تاثیر اقدام اخیر ترامپ در خروج از برجام در تردید افکنی در دل مقامات پیونگ یانگ باشد. ترامپ احتمالا با این پیش فرض که خروج یکجانبه او از برجام نشانگر عزم و جدیت او در مذاکره خلع سلاح با کره شمالی باشد حتی چند روز زودتر از موعد تصمیم گیری و به رغم مخالفت های همه متحدان اروپایی آمریکا، در یک سخنرانی اعلام کرد که از برجام خارج می شود و تحریم های هسته ای سابق ایران را برمی گرداند و علاوه بر آنها تحریم های افزون تری را نیز به تهران تحمیل خواهد کرد.

شاید ترامپ همان طور که بولتون اذعان کرده هدفش این بوده که با این کار "ضرب شستی" به پیونگ یانگ پیش از مذاکره دوجانبه نشان دهد و جدیت خود را اثبات کند، اما این اقدام می توانسته و می تواند تاثیرات جانبی دیگری نیز داشته باشد که از جمله مهم ترین آنها حساس و محتاط کردن مقامات کره شمالی است.

کره شمالی هم اینک می بیند که ترامپ از یک توافق بین المللی خارج شده که کمتر از 2 سال پیش دولت سابق آمریکا خود آن را به شورای امنیت برده و به تصویب رسانده است ولی حالا با گذشت بیش از دو سال و تعویض دولت در واشنگتن، ورق برگشته و زیر توافق زده است.

این مساله می تواند در آستانه مذاکره دوجانبه سران آمریکا و کره شمالی مثل یک دافعه جدی در اعتماد به دیپلماسی آمریکایی عمل کند؛ امری که ناظران بین المللی ماه هاست نسبت به آن هشدار می دهند.

نکته آخر اما در "فوت و فن های" دیپلماسی نهفته است؛ در مذاکراتی در این سطح و حساسیت دو طرف می کوشند دست خود را پُرتر نشان داده و از موضع بالا پشت میز بنشینند. کره شمالی هفته هاست شاهد مانورهای تبلیغی آمریکا با کارت خلع سلاح کره شمالی است و با بیانیه چهارشنبه هفته گذشته خودی نشان داد و "تَشَری" به آمریکایی ها زد که میل به مذاکره پیونگ یانگ را بیش از این به "تسلیم و وادادگی" کره شمالی تعبیر و تفسیر نکنند.

احتمال دارد مقامات پیونگ یانگ با این ترمز خواستند ترامپ و مشاوران او را از خواب خوش بیدار کرده و تاکید کنند که دستکم موفقیت نیمی از نخستین و شاید مهم ترین دستاورد دیپلماتیک در شرف وقوع ترامپ، به نحوه همکاری دولت پیونگ یانگ بستگی دارد و بنابراین قباله این فتح الفتوح دیپلماتیک – نه به دار و نه به بار- را از هم اکنون به نام خود نزنند و بدانند که رژیم پیونگ یانگ همان طور که نزدیک  به 7 دهه گذشته سرسخت ترین موضع را در قبال سخت ترین فشارها و انزوای بین المللی داشته و با این حال موفق به ساخت بمب هسته ای و توسعه برنامه موشکی خود شده، می تواند هر وقت اراده کند، زیر میز مذاکره زده و دستاورد دیپلماتیک ترامپ را برای او به یک "افتضاح سیاسی" بدل کند.

به هر روی و جهت، روند تحولات و وقایع نشان می دهد که چه مذاکره دوجانبه – بین سران آمریکا و کره شمالی- در 22 خرداد (در سنگاپور) برگزار شود و چه به زمان دیگری موکول شود، مقامات کره شمالی کمی محتاط تر و دست به عصاتر شده اند و ظاهرا طرف هایی خارجی و یا مشاورانی داخلی به رهبر جوان کره شمالی هشدارهایی داده اند که مراقب اوضاع باشد و مهم ترین داشته استراتژیک خود را به "ثَمَن بَخس" با ترامپ معامله نکند.