اردوغان دیگر نمی تواند متحد آمریکا باشد

تد گالن کارپنتر

دیپلماسی ایرانی : مهمترین شاخصه ای که ایالات متحده می تواند از یک متحد خود انتظار داشته باشد ، رفتار قابل اعتماد و همراه با ثبات قدم است که اهداف سیاسی ایالات متحده را تامین کند. ایده آل این است که با توجه به اینکه آمریکا خود را قهرمان دموکراسی و آزادی می خواند ، متحد آن نیز باید به همان ترتیب این ارزش ها را قدر بنهد ، اما واشینگتن هرگز درباره این استاندارد سخت گیر نبوده است. حقیقت این است که ایالات متحده تاریخ ننگینی در همکاری با رژیم های غیر دموکراتیک و حتی بدنهاد دارد و هر موقع که رابطه با این کشورها برای امنیت آمریکا و منافع اقتصادی حائز اهمیت بوده ، این رابطه شکل گرفته است. چاپلوسی های پرزیدنت دونالد ترامپ برای عربستان سعودی آشکار گواهی بر آن است که این گرایش منفعت طلبانه هنوز دست نخورده باقی مانده است.

با این سابقه از واشینگتن جای تعجبی ندارد علی رغم اینکه رجب طیب اردوغان ، رئیس جمهور ترکیه، نهادهای سکولار و دموکراتیک کشور را تعطیل کرده است ، هم دولت اوباما و هم دولت ترامپ به روابط خود با این کشور ادامه داده اند. شاید برای مقامات آمریکایی مایه شرمساری است که بپذیرند یک عضو ناتو ، متحد کشورهایی که ادعای دموکراسی دارند ، اینک یک دیکتاتوری دوفاکتو است که به طور دائم مخالفان سیاسی و روزنامه نگاران مستقل را زندانی می کند. هرچند سرکوب های داخلی اردوغان به نطر برای به فکر واداشتن سیاست گذاران آمریکایی کافی نیست. تا زمانی که سیاست خارجی ترکیه ، اهداف واشینگتن را زیر پا نگذاشته بود ،رهبران ایالات متحده مصمم بودند چشم خود را در برابر  این بدکرداری های دولت ترکیه ببندند. اما اینک راهبرد بین االمللی آنکارا تهدیدی است برای از بین بردن پایه های بنیادینی که باعث میشد ایالات متحده ترکیه را متحد خود در نظر گیرد.

یکی از حوزه های اساسی که اهداف ترکیه و آمریکا در تضاد تند و تیزی قرار دارد سیاست هایی است که در مواجهه با جنگجویان کرد در سوریه دارند. اختلاف نظرها میان واشینگتن و آنکارا همین حالا پیچیدگی های ناخوشایندی به بار آورده است. رهبران  ایالات متحده کردها را متحدانی سودمند در نبرد علیه داعش و دیگر افراط گرایان اسلامی می دانند. از آن سو آنکارا تلاش کردها را پوشش جاه طلبانه کرد ها برای برقراری حکومت مستقل در آن کشورها می داند و آن را تهدیدی مرگبار برای استقلال و قلمروی خودش می پندارد.  نیروهای ترکیه چندین سال است که حملات مکرری علیه نواحی تحت کنترل ترکیه ، هم در عراق و هم در سوریه ، انجام داده اند.

امتیازات انحصاری که واشینگتن برای ترکیه در نظر گرفته ظاهرا برای کسب رضایت اردوغان کافی نبوده است. اواسط ژانویه 2018 او از قصد خود برای حمله ای تمام عیار به مناطق کردنشین در سوریه طی چند هفته آینده خبر داد. او به صراحت اعلام کرد که ترکیه دیگر نمی تواند با سیاست های ایالات متحده کنار بیاید. به نظر می آید اردوغان و تیم مشاوران اش با فاصله زیاد جنگ علیه کردها را در راستای منافع خود می دانند تا جنگ علیه افراط گرایان اسلامی را.

اختلاف نظر در خصوص سیاست سوریه تنها نشانه بیگانگی میان این دو متحد ناتو نیست.  اردوغان در بیش از یک سال اخیر تلاش سترگی کرده است تا رابطه آشتی جویانه ای با روسیه داشته باشد. این رویکرد تا اینجای کار منجربه خرید سیستم دفاع موشکی اس -400 روسیه به قیمت 2.5 میلیارد دلار شده است.  ایالات متحده و دیگر اعضای ناتو به شدت از این تحولات ناراضی هستند ، نه فقط به این خاطر که این تسلیحات نمی تواند در سیستم دفاع هوایی ناتو ادغام شود ، بلکه به این خاطر که این قرارداد سمبلی از حد و حدود گسترش همکاری نظامی ترکیه و روسیه است.

سیاست سرکش در خارج از کشور ، در تلفیق با سرکوب داخلی شدید از سوی رژیم، تقریبا توجیه ادامه رابطه امنیتی ایالات متحده با ترکیه را چه در سطح دو جانبه چه در قالب ناتو غیر ممکن کرده است. در اولین گام برای اتخاذ موضعی جدید و واقع گرایانه تر ،واشینگتن باید اصرار بورزد که ناتو اگر ترکیه را اخراج نمی کند دست کم عضویت اش را معلق کند. ترکیه تحت حکمرانی اردوغان را دیگر نه می شود عضوی مشروع از اتحادی دموکراتیک دانست و نه حتی یک شریک امنیتی قابل اعتماد.

منبع : نشنال اینترست / ترجمه تحریریه دیپلماسی ایرانی

انتشار اولیه: جمعه 6 بهمن 1396 / انتشار مجدد: شنبه 21 بهمن 1396