واشنگتن از نفوذ ایران در عراق بیم دارد

سث فرانتزمن

دیپلماسی ایرانی : روز یکشنبه 15 اکتبر، با تهدید کردستان از سوی عراق مبنی بر عقب نشینی از مناطق نزدیک شهر کرکوک، پنتاگون، نیروهای امنیتی عراق و دولت منطقه ای کردستان را به "اجتناب از اقدامات تشدید کننده" دعوت کرد. ایالات متحده گفت که با خشونت از سوی هر حزب مخالف است و هر گونه اقدام می تواند به بی ثباتی عراق و جلوگیری از جنگ با داعش منجر شود.

در ساعت دو بعد از ظهر روز 16 اکتبر، نخست وزیر عراق به نیروهای امنیتی دستور داد کنترل "پایگاه های امن و تاسیسات فدرال در استان کرکوک" را به دست بگیرند. نیروهای امنیتی به سمت کردستان پیش رفتند و عناصر چندین گروه شبه نظامی، معروف به بسیج مردمی عراق نیز آماده حمله به کردها شدند. این گروه ها شامل سازمان بدر حمایت شده از سوی ایران و "عصائب اهل حق" بودند. پیشمرگه های کرد در مواجهه با سلاح های قدرتمند عراق از مواضع بسیاری عقب نشینی کردند.

مناقشات پیرامون کرکوک به دهه ها پیش برمی گردد و یاد آور خاطرات تلخ پاکسازی قومی صدام حسین در دهه 1980 است.  تصرف شهر در سال 1992 از سوی کردها، نقطه عطفی به شمار می رفت. پس از سال 2003 قرار بر این شد که وضعیت شهر مورد مناقشه مشخص شود. اما این کار هرگز صورت نگرفت و ایالات متحده نیز از عراق عقب نشینی کرد و وضعیت کرکوک درهم ریخت. سال 2014 داعش به شمال عراق یورش برد، و موصل و دیگر شهرها را به تصرف خود در آورد. سپس به  کرکوک حمله کرد. ارتش عراق، فرار کرد و کردها به کمک ائتلاف تحت رهبری ایالات متحده، در نهایت توانستند داعش را در نزدیکی کرکوک متوقف کنند.

علاوه بر این در 25 سپتامبر، دولت اقلیم کردستان، رفراندومی برگزار کرد که در آن 92 درصد رأی دهندگان به استقلال این منطقه رای مثبت دادند و در پاسخ، بغداد فرودگاه های اربیل و سلمانیه را بست.

بغداد تنها عامل فشار بر کرکوک نیست. بلکه رهبران شبه نظامی شیعه که نزدیک به سپاه پاسداران ایران هستند نیز در این امر سهیم هستند. همچنین به گزارش رویترز، قاسم سلیمانی، فرمانده سپاه ایران نیز برای بحث در مورد کرکوک روز 15 اکتبر وارد کردستان شد. این شواهد نشان از تاثیر زیاد ایران بر عملیات کرکوک دارد.

مشارکت ایران کاملا در تضاد با سیاست ایالات متحده است، که  اخیرا بر به چالش کشیدن نفوذ ایران در منطقه تمرکز کرده است. ترامپ نیز در سخنرانی روز 13 اکتبر خود، ایران را به حمایت از حملات علیه آمریکا در عراق متهم کرد. ایالات متحده همچنین سپاه پاسداران ایران را به خاطر ارسال تجهیزات به سوریه تحریم کرده است.

دولت کردستان تلاش کرده است مسئله استفاده از تجهیزات نظامی آمریکایی از سوی شبه نظامیان شیعه در نبرد استان کرکوک را مطرح کند.

برای سیاست گذاران ایالات متحده، درگیری های کرکوک آزمایش سیاست های جدید این کشور در قبال ایران است. 13 اکتبر وزیر دفاع، جیمز ماتیس به خبرنگاران گفت: "ما باید در این زمینه کار کنیم. ایالات متحده تلاش داشت هر گونه مناقشه احتمالی را از روی میز کنار بگذارد. آمریکا قصد داشت کردستان را از انجام رفراندوم منصرف کند"، اما موفق نشد.

ایالات متحده اغلب تاکید کرده که برگزاری رفراندوم در کردستان می تواند آنها را از جنگ علیه داعش دور کند. با این حال اعزام بهترین واحدهای نظامی عراق، از جمله آن دسته از واحدها که مشغول جنگ در موصل، تلعفر و الحویجه بودند، برای جنگ با پیشمرگه های کردستان در کرکوک، صرفا مانع از مبارزه آنها با داعش شده است.

تقسیمات سیاسی کردی بین حزب دموکرات کردستان و اتحادیه میهنی کردستان نیز وضعیت کرکوک را پیچیده کرده است. نجم الدین کریم، فرماندار کرکوک، و کوسرت رسول، معاون رئیس جمهور، هر دو از اتحادیه میهنی کردستان، بوده و هر دو با عملیات عراق مخالف بودند. با این حال سایر اعضای اتحادیه میهنی کردستان، به دنبال مذاکره با بغداد هستند. 16 اکتبر، بعضی از نیروهای پیشمرگه به ​​دلیل وضعیت سیاسی داخلی بی ثبات، موضع خود را در جنوب کرکوک رها کردند. شکاف در میان کردها باعث شده بسیج مردمی عراق حمایت شده از سوی ایران و سلیمانی به دنبال توافق جداگانه ای با جناح های مختلف باشند.

درگیری در اطراف کرکوک نشان می دهد با کم شدن خطر داعش، عراق در حال ورود به یک مرحله جدید است. اولویت بغداد کنترل مجدد بر منطقه کردستان است. اما در حال حاضر نگرانی اصلی سیاستگذاران ایالات متحده، نفوذ رو به رشد ایرانیان در عراق است، که در جنگ علیه دشمن مشترک، یعنی داعش، نادیده گرفته شد.

منبع : نشنال اینترست / ترجمه تحریریه دیپلماسی ایرانی / 33