وقتی آتش زدن خلبان اردنی اعراب را بیدار می‌کند

دیپلماسی ایرانی: آتش زدن خلبان اردنی توسط داعش آن هم در یک قفس فلزی در حالی که لباس زندانیان گوانتانامو را به تن داشت عملی بسیار شنیع و ضد انسانی بود. عملی که حتی با آموزه های دینی و دستورات مذهبی که داعش داعیه دفاع از آن و انجام دستورات آن را دارد قابل تطبیق نیست. این اقدام داعش به بدترین شکل ممکن توسط گروه های دینی و مذهبی و کشورهای مختلف عربی محکوم شد و حتی احمد الطیب، رئیس الازهر مصر بیانیه بی سابقه شدیداللحنی را صادر کرد و در آن عمل داعش را به شدت محکوم کرد و گفت باید مطابق آن چه در قرآن آمده اعضای داعش را به شکل صلیبی دست و پایشان را برید. حتی برخی جریان های تندروی مذهبی عربی نیز این اقدام داعش را نکوهش کردند.

دولت اردن نیز با استفاده از فضای رسانه ای تبلیغات گسترده ای را به راه انداخته و به دفاع از عملکرد خود در مبارزه با داعش پرداخته و در ایجاد شور و هیجان اجتماعی در سرکوب این شبکه مخوف تروریستی اقدام کرده است.

این که یک عمل تروریستی تا این اندازه مورد نکوهش قرار بگیرد و در رد و محکومیت آن فعالیت شود، امری پسندیده و قابل درک است. جامعه جهانی باید تا آن جا که امکان دارد علیه تروریسم و خشونت فعالیت کند و فضای اجتماعی را به سمتی سوق دهد که هزینه روانی و اجتماعی چنین رفتارهایی آن قدر بالا باشد که دیگر کسی جرات ارتکاب چنین کارهایی را نداشته باشد.

همه اینها صحیح، اما نکته ای که در این جا پرسش برانگیز است، این است که چرا جامعه عربی الآن به یادش افتاده که داعش وحشی است و باید با آن مبارزه کرد؟ چه شده الآن به فکر افتاده است که افکار عمومی را تهییج کند و به فکر ایجاد مشروعیت اجتماعی در مبارزه با داعش بیفتد؟

داعش از فصل تابستان و از ماه آگوست عملیات جنایتکارانه خود را شدت بخشید و حملات وحشیانه متعدد و مشکوکی را به موصل و شرق سوریه و کوبانی و مناطق کردستان عراق و سوریه انجام داد. در هیچ کدام از این تحرکات جامعه عربی لام تا کام بر زبان نیاورد و هیچ کدام از کارهای این شبکه تروریستی را محکوم نکرد. وقتی جنایت گسترده انسانی علیه شیعیان در اردوگاه اسپایکر در عراق یا جنایات وسیع و گسترده علیه یزدی ها و مسیحیان در مناطق مختلف عراق از جمله کردستان یا کشتار وحشیانه زنان و کودکان کُرد در کوبانی و کرکوک و مناطق کردنشین عراق و سوریه صورت گرفت، جامعه عربی سکوت اختیار کرد و هیچ محلی به این جنایت ها نداد! گویی در عراق و سوریه اتفاقی نیفتاده است.

قبل از حادثه آتش زدن خلبان اردنی دو شهروند ژاپنی و چند شهروند امریکایی و اروپایی نیز توسط داعش سر بریده شدند اما کشورهای عربی هیچ واکنشی از خود نشان ندادند و حتی بیانیه ای در محکومیت این کارهای وحشیانه داعش صادر نکردند. گویی برای اعراب هر چه در حق غیر عرب رود اهمیتی ندارد و غیر سنی نه مسلمان بلکه انسان نیست.

حتی وقتی که امریکا به فکر ایجاد پیمان بین المللی مبارزه با داعش افتاد، کشورهای عربی معدودی که برای شرکت در این ائتلاف داوطلب شدند در ذهن هدف دیگری را دنبال می کردند. عربستان و امارات متحده عربی و قطر و حتی اردن به این امید در ائتلاف مبارزه با داعش مشارکت کردند که بتوانند از این ائتلاف بهره برداری کنند تا دستاویزی برای حمله به سوریه و سرنگونی حکومت اسد شود. و الا در آن جا هم به فکر مبارزه با جنایت های داعش نبودند. همچنان که دیدیم وقتی کوبانی به محاصره داعش در آمد، کشورهای عربی یک به یک پا پس کشیدند و قطر حتی بی سر و صدا از ائتلاف بیرون آمد. امارات متحده عربی نیز چند پرواز در حمله به داعش در خاک سوریه انجام داد و فورا خود را کنار کشید و بهانه آورد که بیش از این نمی تواند خود را درگیر حمله به داعش کند. عربستان هم گویا فقط همکاری های امنیتی می کرد. اگر چه دائما هم شکوه و شکایت داشت که چرا امریکا هدف خود از تشکیل پیمان مبارزه با داعش را شامل سرنگونی بشار اسد نمی کند. اردن که مدت ها است در صدد خروج از ائتلاف مبارزه با داعش است. حتی قبل از این که این خلبان اردنی اسیر شود زمزمه خروج از این پیمان را سر داده بود. حتی برخی منابع خبری می گفتند که چانه زنی اردن با داعش بر سر این بود که خلبان اردنی آزاد شود در مقابل داعش به خروج اردن از پیمان بین المللی مبارزه با داعش بسنده کند. این مساله نشان می دهد که اعراب بیش از آن چه تصور می شود متعصب هستند و تمایلات و تعلقات طایفه ای و نژادی را بیش از هر چیز ملاک قرار می دهند.

با این حال این اتفاق یک جنبه مثبت هم دارد. اکنون اعراب خود مجبور می شوند علیه این گروه تروریستی وحشتناک اقدام کنند و به خط مقدم بیایند. ارسال جنگنده های اماراتی به اردن برای انجام حمله به داعش نشانه ای از تحرکات جدید اعراب در مقابله با داعشی است که گویا تازه فهمیده اند تا چه اندازه خشن و بی رحم است. تازه اگر بعد از مدتی که آب ها از آسیاب افتاد دوباره عقب ننشینند و قضیه را فراموش نکنند. هر چه باشد از نگاه اعراب داعش هم یک گروه سنی است که کمی در رفتارهایش زیاده روی می کند.