از مذاکرات عاقلانه هسته ای تا ابتکار جهان عاری از خشونت

دیپلماسی ایرانی: جهان بشری و زندگی روز افزون انسان ها در هزاره سوم با وجود برخورداری از امتیازات ارزنده و چشمگیر پیشرفت های علمی، صنعتی، اقتصادی و اجتماعی از ناهنجاری های زیادی رنج می برد که مهم ترین آن ها عبارتند از:

1. پدیده شوم و فراگیر خشونت و افراط گرایی و تروریسم که در حال حاضر بیشترین قربانیان خود را از مردم مسلمان و بی گناه کشورهای خاورمیانه به ویژه عراق و سوریه می گیرد. البته بر کسی پوشیده نیست که امروزه خشونت به یک پدیده فراگیر در تمامی قاره های جهان تبدیل شده است و کمتر روزی است که حتی در کشورهای آمریکای شمالی و جنوی و قاره سبز اروپا و به شکل فراگیرتر در فاره سیاه صدها انسان بی گناه جان خود را بر اثر خشونت از دست ندهند.
2. بی ثباتی و خدشه دار شدن امنیت در این حوزه نیز که کشورهای جهان دغدغه جدی و عینی دارند، برگزاری کنفرانس های متعدد منطقه ای و بین المللی با موضوع ابعاد اهمیت امنیت و چگونگی مواجه با مولفه های تهدید آمیز امنیت موید خوبی بر این امر است.
3. فقر و بی عدالتی نیز به عنوان یکی از مهمترین ناهنجاری های زندگی انسانی در هزاره سوم مورد توجه افکار عمومی و مجامع بین المللی است. بر اساس آمارهای توزیع نابرابر سرمایه روز به روز تقویت می شود. نزدیک به نیمی از جمعیت جهان، در شرایط نامناسب به سر می برند. همچنان بیش از یک میلیارد از جمعیت جهان از آب آشامیدنی برخوردار نیستند. جالب تر آنکه بر اساس آمار بخش توسعه انسانی سازمان ملل متحد نزدیک به یکصد هزار انسان روزانه جان خود را از دست می دهند، و نزدیک به 20 هزار نفر بر اثر فقر و شرایط سخت زندگی و بهداشتی قربانی می شوند.
4. رقابت های تسلیحاتی و تلاش روز افزون کشورهای جهان به ویژه قدرت های بزرگ به تجهیز شدن به سلاح های پیشرفته تر و از سوی دیگر برخی از کشورهای جهان سوم به خصوص کشورهای حاشیه خلیج فارس به خرید و انبار کردن روز افزون انوع سلاح های سبک و سنگین
5. تشدید تفرقه و فرقه گرایی در جهان اسلام؛ واقعیت این است که در سال های اخیر جهان اسلام یکی از بدترین دوره های خود را در حوزه وحدت اسلامی سپری می کنند و یکی از بهترین مولفه های آن محو عینی و پراگماتیک نقش OIC عرصه بین المللی و تحولات منطقه ای و بین المللی است.

برگزاری اولین کنفرانس بین المللی " جهان علیه خشونت و افراط گرایی" در روزهای 18 و 19 آذرماه 93 با الهام از ابتکار ارزنده و پیشنهاد به موقع و دقیق حسن روحانی رییس جمهور که در سال گذشته در مجمع عمومی سازمان ملل متحد با رای قاطع اکثر کشورهای جهان به تصویب رسید،  و مشارکت فعالانه بیش از 53 کشور از پنج قاره جهان، برگ ارزنده دیگری از دیپلماسی سازنده و فعال دولت تدبیر و امید در عرصه منطقه ای و بین المللی محسوب می شود.امری که از سوی سخنرانان اصلی کنفرانس از جمله حسن روحانی، ماگنه بوندویک نخست وزیر سابق نروژ ، دومینیک دو ویلپین نخست وزیر سابق فرانسه و آصف علی زرداری رییس جمهور سابق پاکستان و همچنین محمد محقق معاون رییس اجرایی افغانستان و همچنین محمد نهاوندیان رییس دفتر رییس جمهور به صراحت بر آن تاکید شد.

مطالب ارایه شده و سخنان مطروحه در بخش های مختلف کنفرانس حکایت از یک دغدغه مشترک جهانی به نام تشدید خشونت و افراطی گری و تروریسم دارد. در عین حال نمایندگان کشورهای شرکت کننده بر نقش بارز جمهوری اسلامی ایران و توانمندی های موثر کشورمان در مبارزه جدی و عینی با پدیده شوم خشونت و تروریسم تاکید داشتند و از جمع بندی های اولیه و نکته نظرات ارایه شده در کنفرانس موارد ذیل قابل استنتاج است:

1. اهمیت و نقش گفت وگو و مذاکره در حل و فصل اختلافات به ویژه گفت وگوی عینی و عملی بین رهبران دینی و شخصیت های فرهنگی، سیاسی و اقتصادی
2. ضرورت پرداختن به علل زایش و رشد پدیده خشونت و افراطی گری و تلاش برای خشکاندن ریشه های آن
3. توجه بیشتر به شاخص های توسعه اقتصادی و اجتماعی و رفع مشکلات اصولی اکثریت جامعه بشری مانند فقر، بیکاری، دیکتاتوری و اقتدارگرایی
4. اهمیت اهتمام به رفتار واحد در مقابل گروه های افراطی و تروریستی و قطع کرددن منابع مادی و معنوی تروریست ها و محدود کردن تردد این گروه ها
5. برای مبارزه با افراط گرایی و تروریسم اختصاص نقشی برجسته به مجامع بین المللی به ویژه سازمان ملل متحد به شرط ایجاد اصلاحات اساسی در سازو کارهای این سازمان به خصوص فضای حاکم بر شورای امنیت و حق وتو اجتناب ناپذیر است.
6. مداخله نظامی و به کارگیری قوه قهریه برای سرکوب خشونت، افراطی گری و تروریسم نتیجه عکس داده و موجب افزایش این پدیده در منطقه خاورمیانه شده است. امری که نخست وزیر سابق فرانسه نیز صراحتا بر آن تاکید کرد.
7. فرایند مبارزه با این تهدید جهانی نیازمند یک حرکت گسترده با مشارکت اکثریت کشورهای جهان باشد و تلاش های منفک و یک جانبه گرا نمی تواند پاسخی همه جانبه به یک تهدید همه جانبه باشد.
8. تروریسم و خشونت دارای ابعاد مختلف سیاسی، اجتماعی و فرهنگی است که بستر فرهنگی آن بسیار مهم است و ضرورت دارد که دولتمردان کشورهای مختلف توجه جدی به این امر را در ساختار های آموزشی و تربیتی خود معطوف دارند.
9. ضرورت توجه جدی به خواست و اراده ملت های مختلف مبتنی بر مقررات بین المللی و حقوق پذیرفته در کنوانسیون های پذیرفته شده از سوی سازمان ملل متحد و موسسات تابعه آن که در این راستا موضوع توجه به حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران در بهره گیری از پیشرفت های علمی و فناوری به ویژه استفاده صلاح آمیز انرژی هسته ای.
10. به نتیجه رسیدن مذاکرات 1+5 با جمهوری اسلامی ایران در موضوع هسته ای حتما نقش تعیین کننده ای در صلح، ثبات و توسعه کشورهای منطقه خاورمیانه دارد.
11. ایران به عنوان کشوری صاحب تمدن کهن، انسان دوستانه و دینی محور می تواند در مشارکت با کشورهای ترکیه، مصر و عربستان نقش سازنده  و تعیین کننده در حل و فصل اختلافات و مبارزه عملی با پدیده خشونت و افراط گرایی ایفا کند.
12. یکی از مولفه های مهم در افکار سازی برای مبارزه با پدیده مزموم افراطی گری نقش و جایگاه سازمان های مردم نهاد و برقراری ارتباط تنگاتنگ و خود چوش بین این نهادهاست.
13. در دهکده جهانی ارتباطات، اینترنت، صفحات اجتماعی و مبادله اطلاعات نقش مهمی در این بخش داشته و ضرورت دارد دلتمردان و کشورهای مختلف سازو کار لازم را برای تبادل اطلاعات برای مبارزه با تروریسم بین المللی ایجاد کنند.

واقعیت این است که برگزاری این کنفرانس مهم در روزهای اخیر در تهران با همت دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت خارجه و به ویژه نقش و مشارک رییس دستگاه دیپلماسی کشورمان با حضور مقامات عالی ربته و نمایندگان بیش از 53 کشور مهم حکایت از تیزبینی و دقت متولیان سیاست خارجی در شرایط بسیار حساس کنونی است. البته دولت تدبیر و امید در یک و نیم سال گذشته نشان داده است که برای حضور فعال، حکیمانه، منطقی و عزت مندانه نقشه راه صریح و علمی طراحی کرده و در حال اجرای آن است. که یکی از دیگر نمادهای آن مذاکرات جدی با 1+5 برای حل و فصل موضوع هسته ای بوده است. ضمن توقف روند تصاعدی تحریم ها و کاهش آنها و به تصویر کشیدن اراده و مساعی جمیله کشورمان در بهره گیری از راه حل های صلح آمیز در حل و فصل اختلافات، فضای امید و نشاط بیشتری را در عرصه داخلی، منطقه ای و بین المللی ایجاد کرده است.

به هر روی، جمهوری اسلامی ایران با دیرینه کهن تمدنی، تاریخی و بهره مندی از ظرفیت های بزرگ اقتصادی ، علمی و نیروی انسانی جوان و با انگیزه، برای رشد و توسعه نیازمند فضایی مسالمت آمیز و تعامل دوستانه با کشورهای منطقه و جهان است.

انتشار اولیه: یکشنبه 23 آذر 1393 / انتشار مجدد: پنج شنبه 27 آذر 1393