چالش های پیش روی روحانی در سفر به نیویورک

دیپلماسی ایرانی: زمانی که حسن روحانی، رئیس جمهور ایران، سال گذشته برای شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل به نیویورک سفر کرد، خوشبینی زیادی به این که وی توانایی تغییر اساسی در روابط ایران و ایالات متحده دارد، وجود داشت. به نظر می رسید روحانی مخاطب ایده آلی برای دولت باراک اوباما در میان سیاست مداران دولت ایران باشد، چون وی یکی از قطب های عمل گرایی در ایران است و عملکرد بسیار قدرتمندانه ای در انتخابات ریاست جمهوری داشت. همچنین زمانی که یک دهه پیش مذاکره کننده ارشد هسته ای بود، دارای یک دستاورد دیپلماتیک بود.

اما وقتی روحانی بار دیگر برای شرکت در مجمع عمومی به کرانه های رود شرقی بازگردد، دیگر کافی نیست که فقط ضد محمود احمدی نژاد باشد. درحالی که ایران مطمئناً در دوران روحانی در موقعیت بهتری در مقایسه با رئیس جمهور ناکارآمد قبلی قرار گرفته است، همچنان به دنبال توافق بلند مدت هسته ای که منجر به لغو تحریم های اقتصادی و ادغام در ساختار قدرت جهانی که در کنترل ایالات متحده است، می باشد.

در واقع عدم اطمینان در مورد مذاکرات هسته ای می توانست منجر به صرف نظر کردن روحانی از شرکت در مجمع عمومی امسال شود. البته روحانی نشان داده بود که نمی خواهد همانند احمدی نژاد باشد که در هر هشت سالی که رئیس جمهور بود در جلسات مجمع عمومی شرکت کرد و دیپلماسی نامنظم و شکست خورده ی خودش را دنبال می کرد. با این حال روحانی تا قبل از سخنرانی 25 سپتامبر در مجمع عمومی با تعداد زیادی از رسانه ها مصاحبه خواهد داشت.

روحانی صبح روز 23 سپتامبر را با صرف صبحانه با سردبیران و خبرنگاران آمریکایی آغاز می کند و شب جلسه ای خصوصی با نخبگان ایرانی خواهد داشت. بعد از ظهر همان روز مصاحبه ای زنده با فرید زکریا خواهد داشت. روز 26 سپتامبر هم با اعضای کلیسای سنت جان دیدار خواهد داشت. مراسم شام با ایرانیان مقیم آمریکا هم از دیگر برنامه های روحانی در آمریکا می باشد.

اما برخلاف سال قبل، مقامات ایرانی شانسی برای دیدار با اوباما قائل نیستند. تماس تلفنی سال گذشته موجب اعتراض هایی در داخل ایران شد که در ماه های اخیر افزایش هم یافته است. از آن جایی که اوباما یک روز زودتر از روحانی در مجمع عمومی صحبت می کند، شانس کمی برای دیدار اتفاقی در راهروهای سازمان ملل وجود دارد. مسئله ی دیگری که منجر به شباهت بیشتر سفر روحانی به احمدی نژاد خواهد شد، مواجه شدن وی با انتقاد از سیاست های داخلی ایران به ویژه مسائل حقوق بشری است. به ویژه آن که مقامات ایران نتوانستند جیسون رضائیان خبرنگار واشینگتن پست و همسرش را قبل از سفر روحانی به  آمریکا آزاد کنند.

هاله اسفندیاری مدیر برنامه خاورمیانه مرکز بین المللی وودرو ویلسون معتقد است «روحانی در مقایسه با سال گذشته، لحظات دشوارتری با رسانه ها خواهد داشت» وی در ادامه می گوید «اگر رضائیان تا قبل از رسیدن روحانی به نیویورک آزاد نشود، درآن صورت این مسئله نشان دهنده ی ناتوانی روحانی در مهار سازمان های امنیتی و قوه قضائیه ایران می باشد»

روحانی در دیگر حوزه که بیشتر در آن ها اختیار داشته، بهتر عمل کرده است. توقف موقت تحریم ها که به خاطر توافق اولیه هسته ای در سال گذشته به دست آمد و مدیریت بهتر اقتصاد موجب شده است که اقتصاد از رکود خارج شود و رشد اقتصادی بعد از حدود دو سال از رشد منفی در بیاید. برخی از بخش ها از جمله صنعت خودرو رشد قابل توجهی را تجربه کرده اند و فروش پتروشیمی و نفت هم افزایش یافته است. اما میزان بیکاری همچنان بالاست و بسیاری از بازرگانان خارجی که به ایران هجوم آورده اند تا زمانی که مناقشه هسته ای کاملاً حل و فصل نشده است، از امضای قراردادها خودداری می کنند.

هنوز معلوم نیست که ایرانی ها درباره مسائل مهمی همچون ظرفیت برنامه غنی سازی و مدت زمان محدودیت اعمال شده بر آن، چگونه توافق می کنند. محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران در جلسه ای که در 17 سپتامبر در شورای روابط خارجی در نیویورک داشت گفت ایران متعهد به حل این مسئله است، اما مشخص کرده است که ایران از میزان سانتریفیوژهایی که هم اکنون در حال فعالیت هستند – حدود 10 هزار عدد- کم نخواهد کرد.

منبع: المانیتور/ ترجمه: تحریریه دیپلماسی ایرانی/20