دولت روحانی یخ روابط ایران و عربستان را شکست

دیپلماسی ایرانی: به اعتقاد تحلیلگران عرب سفر حسین امیر عبداللهیان، معاون وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران به عربستان سعودی نشانه مهمی است در موفقیت حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران در شکست دیوار بی اعتمادی میان تهران و ریاض.

به گزارش روزنامه العرب، چاپ لندن، در سایه تحولات جدید امنیتی منطقه و بروز داعش به عنوان یک تهدید مهم منطقه ای و بین المللی حسن روحانی توانسته است با استفاده از این فرصت یخ روابط تهران – ریاض را بشکند.

این در حالی است که محافظه کاران مخالف با نزدیکی روابط دو کشور همچنان بر مخالفت خود اصرار می ورزند و می گویند که لزومی نمی بینند تهران و ریاض در پرونده های امنیتی منطقه که به اعتقاد ایرانی ها کوتاهی های بسیاری از سوی عربستان در آن مشهود است، به هم نزدیک شوند.

حسن روحانی در ماه های نخست انتخابش به سمت ریاست جمهوری ایران گفته بود که همه تلاش خود را می کند که روابط تهران و ریاض را احیا کند و توسعه روابط با عربستان را در دستور کار خود قرار می دهد. اما به رغم گذشت یک سال عملا تغییری در روابط دو کشور ایجاد نشده است. با وجود این که عربستانی ها نشانه هایی مبنی بر تمایل خود برای نزدیکی به تهران داده اند اما عملا شاهدیم که هیچ نزدیکی در این روابط به وجود نیامده است. ایران می گوید ابراز تمایل عربستان برای نزدیکی روابط تنها در حد حرف است و عملا هیچ اقدامی در این زمینه انجام نداده است.

سفر امیر عبداللهیان به عربستان یک روز بعد از نشست وزرای امور خارجه کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس در جده انجام گرفت که به گفته منابع آگاه عمده مذاکرات حول پرونده سوریه و چگونه مبارزه با تروریسم به طور خاص داعش بود.

تنها یک روز قبل از سفر امیر عبداللهیان به عربستان سعود الفیصل، وزیر امور خارجه عربستان اعلام کرد که کشورش دیگر به دنبال تغییر حکومت در سوریه نیست و این مساله را موضع جدید کشورش عنوان کرد. وی این اظهارات را در دیدار با مقام های روسیه در مسکو بیان کرد. سوریه یکی از مهم ترین پرونده های مورد اختلاف ایران و عربستان در سال های اخیر بوده است. ایران بر حمایت از بشار اسد و حفظ حکومت او تاکید می کرد در حالی که عربستان به دنبال سرنگونی او و حکومتش بوده و به مخالفان او کمک های تسلیحاتی و مالی می کرد. مساله ای که باعث تقویت تروریسم در سوریه و قدرت گرفتن جریان های افراط در این کشور شد.

در این میان تحلیلگران بر این اعتقادند که نزدیکی روابط ایران و عربستان زمانی کلید خورد که نوری مالکی در عراق از قدرت کنار رفت و حیدر العبادی به جای او منصوب شد. عربستانی ها خصومت شدیدی با شخص نوری مالکی داشتند و معتقد بودند که او مهره نامطلوب در پازل روابطشان با عراق و کشورهای متحد آن است. برای همین وقتی که نوری مالکی از قدرت کنار رفت ملک عبدالله، پادشاه عربستان و وزارت امور خارجه این کشور رسما با صدور بیانیه های جداگانه ای انتخاب العبادی به جای او را تبریک گفتند و ابراز امیدواری کردند که این تغییر باعث شود تا فصل تازه ای در مناسبت سیاسی عراقی ها و حل مشکلاتشان به وجود آید.

سعود الفیصل، وزیر امور خارجه عربستان در ماه می از محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان دعوت کرده بود که به عربستان سفر کند اما این سفر به دلایل مختلف انجام نشد.

تحلیلگران بر این اعتقادند از آن جا که داعش می رود تا تهدیدی برای سراسر منطقه شود و در حال حاضر با اشغال بخش های مهمی از خاک عراق و سوریه عملا به پایگاهی برای صدور تروریسم تبدیل شده است، ایران و عربستان به این فکر افتاده اند که اختلافات را کنار بگذارند و برای مبارزه با دشمن مشترکشان یعنی داعش همکاری با یکدیگر را آغاز کنند. در این میان عربستان به ایران در پرونده های دیگر منطقه ای از جمله در لبنان و یمن نیاز مبرم دارد. اوضاع در یمن روز به روز متشنج تر می شود تا آن جا که برخی پایگاه های خبری گزارش می دهند که عربستان تهدید به حمله نظامی به این کشور کرده است. در عین حال در پرونده سوریه نیز گفته می شود عربستان به وضعیتی رسیده است که احساس می کند برای دست شستن مواضع سابقش در مورد حکومت بشار اسد نیاز به دوستی با ایران دارد به ویژه که قطر، رقیب دیرینه منطقه ای اش تلاش می کند سیاستی کاملا مغایر با سیاست های عربستان را در منطقه پیش ببرد. سیاست هایی که عربستانی ها معتقدند حتی در پرونده عراق و سوریه مغایر با منافع ملی آنها است.

در همین رابطه تحلیلگران می گویند انتظار می رود اظهارات روز دوشنبه ولید المعلم، وزیر امور خارجه سوریه در جمع خبرنگاران که گفت دمشق آمادگی دارد برای مبارزه با تروریسم با کشورهای منطقه و جامعه جهانی همکاری کند، با استقبال عربستانی ها مواجه شود و این مساله باز هم می تواند در نزدیکی روابط تهران – دمشق موثر باشد.

در عین حال ناظران عرب می گویند که اظهارات المعلم در خود به نوعی پیامی از سوی ایران داشت مبنی بر این که تهران می تواند در صورت لزوم هم پیمانان منطقه ای اش را به سمتی هدایت کند که تغییری در روابطشان با کشورهای منطقه ایجاد کنند.

تحریریه دیپلماسی ایرانی/11