ایران تنها روی نوری المالکی متمرکز نیست

دیپلماسی ایرانی: تصور اینکه  ایران در انتخابات پارلمانی اخیر عراق منافع چندانی ندارد یا اینکه تهران برای سومین بار از صمیم قلب راضی به حمایت از نوری المالکی، نخست وزیر کنونی عراق است، نوعی ساده اندیشی است. روابط ایران و عراق تاریخی پیچیده دارد که شامل سیاست ها، جنگ ها، موضوعات مذهبی و از همه مهترین عمق نفوذ استراتژیک جمهوری اسلامی در بحران سوریه و تنش ها با عربستان سعودی می شود.

برخی منابع مطلع ایرانی در گفت و گو با المانیتور خاطرنشان کرده اند که تصویر ایران از عراق تحت نفوذ نقش ایالات متحده در منطقه قرار دارد. به گفته آنها تحولات عراق در یک دهه گذشته ایران را به برنده میدان تبدیل کرده است.

به طور حتم ایالات متحده و ایران در ثبات سیاسی عراق منافع مشترکی دارند اما در حالی که نفوذ آمریکا در عراق با خروج نیروهای اش از این کشور در حال کاهش است، نفود ایران در تمامی بخش های عراق از سیاست گرفته تا اقتصاد و اجتماع در حال افزایش است.

یک منبع آگاه در این زمینه اظهار داشت: فاکتورهای متعددی وجود دارد که ایران و عراق را در کنار هم قرار می دهد. منافع مشترک و صده ها هزار عراقی که در جریان جنگ در ایران زندگی کردند . این در حالی است که دیگر کشورهای منطقه پشت عراق را خالی کردند . تصمیم ایران برای کمک به عراق جدی بود و به همین دلیل بود که ارزش روابط تجاری ایران و عراق امروز به 12 میلیارد دلار می رسد و در چند سال آینده 30 میلیارد دلار خواهد شد.

در این بین موضوع منافع مشترک نیز مطرح است. در واقع ایرانیان مطابق با اصول یک بازی طولانی حرکت می کنند. تهران از روند سیاسی آمریکایی که گروه های شیعه عراقی نیز با آن هماهنگ شدند حمایت کرد اما در عین حال مخالف اشغال این کشور توسط نیروهای آمریکایی بود. در همین حال ایرانیان در عراق بازنده نشدند. برخی بر این باور بودند که شاید ایران در این بازی دشوار سردرگم شود یا ببازد. اما نتیجه به گونه ای دیگر رقم خورد. اکنون پرسش مطرح این است که ایران از چه کسی در عراق حمایت می کند.

برخی بر این باورند که پاسخ نوری المالکی است. هر چند این می تواند یکی از انتخاب های اصلی ایران باشد اما تهران نمی خواهد خود را به یک گزینه محدود کند.در مقابل گروهی از تحلیلگران نیز می گویند مالکی گزینه ایران نیست. آنها می گویند ایران در نهایت از هر کسی که نخست وزیر عراق شود ، استقابل می کند.

این در حالی است که در ماه های اخیر شماری از مقامات عراقی به ایران سفر کرده اند. ابراهیم جعفری ، نخست وزیر سابق عراق، عمار حکیم، رئیس مجلس اعلای عراق، عادل عبدالمهدی از اعضای مجلس اعلا و معاون سابق رئیس جمهور و بسیاری از مقامات دیگر. مالکی هم یک سفر رسمی به ایران داشت و این سفر ها پوشش رسانه ای گسترده ای داشت.

منابع مطلع می گویند، موضوع سومین دور نخست وزیری مالکی در نشستی بین مقامات ایرانی و سیاستمداران عراقی مطرح شد. برخی از آنها از مالکی حمایت کردند و برخی هم گفتند که اکنون زمان تغییر فرارسیده است. به عقیده گروه دوم، مالکی برای بار سوم از سوی عراقی ها انتخاب نمی شود. این در حالی است که گفته می شود عبدالمهدی خود را به عنوان کاندیدای احتمالی برای پست نخست وزیری مطرح کرده است. البته مقامات تهران در موضع گیری های رسمی خود می گویند که در انتخابات عراق مداخله نمی کنند و این مردم عراق هستند که باید در مورد آینده خود تصمیم بگیرند.

یک روز پس از انتخابات عراق، وزرات خارجه ایران بیانیه ای منتشر کرد و برگزاری موفق این انتخابات را گامی در جهت مبارزه با موج ترور در منطقه توصیف کرد. حسین امیر عبداللهیان، معاون وزرات امور خارجه ایران نیز ابراز امیدواری کرد انتخابات عراق به مبارزه با تروریسم در منطقه کمک کند.

البته برخی بر این باورند موضوع عمیق تر از آن چیزی است که نشان داده می شود. هرچند روشن است که بازیگران اصلی در صحنه عراق دوستان ایران هستند،این به معنی این نیست که تهران هیچگونه نگرانی در این زمینه ندارد.

تحریریه دیپلماسی ایرانی / 10

انتشار اولیه:شنبه 13 اردیبهشت 1393/ باز انتشار: پنجشنبه 18 اردیبهشت 1393