توافقنامه ژنو با عجله شکل گرفت

دیپلماسی ایرانی: تفسیر متفاوت از توافق هسته ای ژنو در مورد اینکه آیا ایران می تواند روی سانتریفوژهای پیشرفته تر تحقیقات انجام دهد، از جمله موضوعات کلیدی است که باید پیش از اجرای این توافقنامه مورد بررسی قرار گیرد. کارشناسان امور منع اشاعه می گویند اختلاف نظر بر سر این موضوع باید حل شود. این در حالی است که امروز کارشناسان ایران و گروه 1+5 ، در ژنو تشکیل جلسه داده اند تا روند اجرای توافقنامه هسته ای مقدماتی که سوم آذرماه در همین شهر امضاء شده بود را بررسی کنند.

جوفی ژوزف، مقام سابق آمریکا به المانیتور گفت: آنچه که اتفاق افتاده این است که ایران به گروه 1+5 اعلام کرده قصد دارد سانتریفوژهای نسل دوم را در تاسیسات غنی سازی نطنز نصب کند. وی افزود: ایران اصرار دارد که در جریان روند دیپلماتیک برنامه تحقیقات روی سانتریفوژها را ادامه دهد. این در حالی است که گروه 1+5، نمی خواهد به ایران اجازه دهد از این راه فرار توافق ژنو به عنوان سوپاپ اطمینان برای توسعه ظرفیت سانتریفوژها استفاده کند.

سند اقدام مشترکی که در 24 نوامبر بین ایران و گروه 1+5(آمریکا، انگلیس، فرانسه، چین، روسیه و آلمان) امضاء شد حاکی از آن است که ایران می تواند فعالیت های تحقیقاتی شامل عملیات تحقیقاتی و توسعه ای غنی سازی را ادامه دهد اما به شرط آنکه این عملیات برای ذخیره سازی اورانیوم غنی شده نباشد.

تفسیر گروه 1+5 از این متن این است که ایران تغییری در کیفیت و کمیت سانتریفوژها ایجاد نمی کند. اما ایرانی تصور دیگری دارد و می گوید تا زمانی که نوع و شمار سانتریفوژهای فعال در نطنز و فوردو را تغییر نداده، توافق ژنو را نقض نکرده است.

المانیتور در ادامه می نویسد، مقامات ایرانی به این پرسش که آیا موضوع سانتریفوژها دلیل اصلی اجرا نشدن توافق ژنو است یا خیر، پاسخ نداده اند. اما مقامات تهران در موضع گیری های علنی خود در این زمینه اظهار نظر کرده اند. علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران می گوید سانتریفوژهای جدیدی نصب شده اما پیش از وارد چرخه تولید شدن این سانتریفوژها باید آزمایش هایی روی آنها انجام شود.

عباس عراقچی، معاون وزارت خارجه و  نیز می گوید مذاکرات به کندی پیش می رود چرا که سوء تفاهم هایی در مورد روند اجرای توافقنامه ژنو وجود دارد.

مارک هیبس، کارشناس امور منع اشاعه از موسسه کارنگی می گوید: طرفین باید قادر باشند ابهام ها و اختلاف نظرها را حل کنند تا اجرای توافق ژنو میسر باشد. به گفته وی، این یک مشکل تکنیکی نیست.  موضوعات زیادی مطرح است و راه درازی در مورد اجرای این توافقنامه پیش رو است.

هیبس بر این باور است که توافقنامه ژنو با شتاب و عجله شکل گرفت و اکنون باید جزئیات فنی مورد بحث قرار گیرد و حل شود. این کارشناس هسته ای تاکید دارد که مشکل اصلی این نیست که یک راه حل فنی وجود ندارد. مشکل اصلی این است که بدون توافق در زمینه جزئیات فنی، اعتماد لازم وجود ندارد.

با این حال هییس بر این عقیده است که طرفین اجازه نمی دهند این توافقنامه به شکست برسد. برداشت دولت اوباما از این توافقنامه مقدماتی این است که یک اقدام اعتمادساز در جهت توافق جامع تر خواهد بود. ایرانیان نیز می خواهند بهترین معامله را داشته باشند.

تحریریه دیپلماسی ایرانی/10