امریکایی‌ها این بار هم خلف وعده می‌کنند؟

دیپلماسی ایرانی: داستان قدیمی ای است که همیشه با امریکایی ها تکرار می شود. هر بار هم کشف می کنیم که آنها در یک وادی هستند و ما در وادی دیگر. و به گونه ای برخورد می کند که گویی قرار است هزینه رسیدن به منافعش به حساب دیگران نوشته شود و در این میان فقط و فقط به فکر مصالح خودش است. به عبارت دیگر بر اساس مبادی و مفاهیمی که رهبران آن تلاش دارند منظور خود را برسانند، رفتار نمی کند و برای همین همیشه مواضعش برای افکار عمومی مبهم است، به همین دلیل هر برداشتی از مواضع آن می توان کرد و با هر وضعیتی تطبیق داد، اما در عین حال امریکایی ها همین سیاست خود را به عنوان "نبراسا" به جهانیان قالب می کنند، گویی که راهی جز این در سیاست خارجی ندارند.

هر بار هم اعراب با آتش دوستی شان شدیدتر از آتش دشمنان امریکا به آن می تازند و اعتماد به دیپلماسی جهانی را زیر سوال می برند، برای این که خود می دانند انتخاب رویارویی ها در منطقه به معنای ویرانی و آشوب بدون رسیدن به سرپناه و نتیجه ای است، و ممکن است ظرف چند روز همه چیز تغییر کند و آن چه به دنبال آن هستند چند دهه طول بکشد تا به آن برسند، آن گاه مجبورند دوباره به عقب برگردند و برای این که بتوانند مجددا حرکت رو به جلویی داشته باشند، تلاش های بی شائبه و طافت فرسایی انجام دهند.

قطعا مرزهایی برای توانایی دیپلماسی بین المللی برای حل بحران و یافتن راه حل های برای پرونده های پیچیده و در هم تنیده منطقه ای و بین المللی مثل دو قضیه فلسطینی و بحران سوریه وجود دارد اما تفاوتی شگرف میان پایبندی جدی برای رسیدن به یک راه حل منطقی بدون فکر کردن به معجزه خاصی با صرفا شعار دادن بدون رسیدن به نتیجه وجود دارد.

در مفهوم راه حل سیاسی در سوریه که مسکو برای رسیدن به آن تلاش می کند، واشنگتن به مثابه قربانی و جلاد ظاهر شده است، بلکه حتی می توان گفت ترجیح می دهد که تلاش ها در این زمینه ادامه یابد تا به تسویه حساب با متخاصمانش برسد.

روس ها در مواضع خود اعلام کرده اند که حاضرند به هر قیمتی با امریکا رو در رو شوند به استثنای موضوعاتی که به طور مستقیم به امنیت ایالات متحده امریکا مرتبط است، وقتی هم که هم پیمانان و دوستانشان با مخاطراتی مواجه شدند، دریغ نمی کنند و حملات خود را به طرف مقابل تا آن جا بالا می برند که همه مخالفان سوری را در یک کفه ترازو می گذارند و تندروها و افراطیون و القاعده را در یک ردیف قرار می دهند. امریکایی ها و اروپایی ها نیز این خوراک را می بلعند نه برای این که به یک تسویه حساب فرضی برای تشکیل حکومت انتقالی سوریه که در آن جایی برای رهبران حکومت اسد نباشد تا نتوانند مجددا خود را در قالب حکومت انتقالی بازسازی کنند، مثل آن چه در توافق نامه ژنو – 1 آمد، برسند، بلکه برای اثبات «اعتدال» مخالفان و توانایی آنها در «مطمئن ساختن» غرب، گویی که مشکل اصلی نزد مخالفان بشار اسد است.

ایرادهای بسیاری به عملکرد مخالفان و معارضان سوری وارد می آید، که بیشتر آنها به نبود خبرگی سیاسی و عملی آنها باز می گردد، که دلیل آن نیز بیشتر به دلیل وجود نزدیک به نیم قرن سرکوب دگراندیشان یا تمسک جریان های سیاسی به افکار آماده و معادلات از پیش تعریف شده ای است که قابل تطبیق در سوریه نیستند، باز می گردد. اما با این وجود همین مخالفان به وجود اختلاف های بسیاری که در درون خود دارند و آشفتگی شدید سیاسی ای که بر آنها حاکم است همچنان نماینده جریان مخالف سوری محسوب می شوند و همین افرادند که خواستار ایجاد کشوری آزاد و دموکراتیک هستند. فشارهایی که به آنها وارد می آید تنها با این هدف است که آنها را وادار کنند در برابر حکومت پشت یک میز بنشینند، در حالی که این اراده سوری ها است که انتخاب می کند راه صحیح کدام است و باید چگونه عمل کرد.

مخالفان در نشست «دوستان سوریه» در لندن که چند روز پیش برگزار شد، با صرف نظر از گزینه کنار رفتن اسد مخالفت کردند، مشارکت ایران در کنفرانس آتی را نیز تا زمانی که مفاد ژنو – 1 را نپذیرفته، رد کردند، و وزرای امور خارجه حاضر در این نشست نیز صحبت از تمایل خود بر نبود اسد و نزدیکانش در مرحله انتقالی زدند، اما سوال این است که آیا این بار هم ممکن است همان وزرایی که امریکایی ها نیز جزء آنها بودند مجددا خلف وعده کرده و حرف های خود را پس بگیرند و همانند صرف نظر کردن از گزینه نظامی این بار نیز از وعده های خود صرف نظر کنند؟ به ویژه این که گمان می کنند وضعیت در سوریه برگه مذاکره مناسبی با ایران و روسیه است؟

منبع: الحیات/تحریریه دیپلماسی ایرانی/11