نوشدارویی به نام روابط دیپلماتیک کامل

 دیپلماسی ایرانی: بن بست بین المللی بر سر برنامه هسته ای ایران همچنان ادامه دارد. در آینده نزدیک، یا تهران با درخواست های بین المللی موافقت می کند یا اینکه واشینگتن بازدارندگی هسته ای در مورد ایران را کنار می گذارد و به همزیستی با کشوری که در آستانه هسته ای شدن قرار دارد، خو می گیرد. اما هر روز که بدون یافتن راه حل سپری می شود، ریسک درگیری نظامی بر سر برنامه های هسته ای ایران افزایش می یابد. جنگی احتمالا بی نتیجه در متوقف کردن برنامه های هسته ای ایران که حمایت این کشور از گروه هایی مانند حزب الله و کشورهایی مانند سوریه را افزایش می دهد.

به این موضوعات باید انتخابات ریاست جمهوری پیش رو در ایران را نیز اضافه کرد که می تواند تحولاتی را رقم بزند. البته غرب امید زیادی به نتیجه مثبت انتخابات بر مذاکرات پیرامون پرونده هسته ای ایران ندارد.

اما ایالات متحده می تواند به منظور برون رفت از بحران، گامی بردارد. آمریکا باید در مقابل دست کشیدن ایران از برنامه های هسته ای تسلیحاتی، پیشنهاد برقراری روابط دیپلماتیک با این کشور را ارایه دهد.

البته در واشینگتن امروز، بسیاری با این ایده مخالف هستند. این دسته از سیاستمداران می گویند آمریکا نباید با کشوری که ایالات متحده را شیطان بزرگ می خواند، رابطه برقرار کند. از سوی دیگر اسرائیل نیز با این رویکرد مخالف است. اما  باید گفت در این موضع گیری ها دو واقعیت نادیده گرفته می شود.

نخست، خرد جمعی نباید با سیاست تجربی اشتباه گرفته شود. باوجود توصیه های محمود احمدی نژاد برای نابودی اسرائیل، مقامات عالی ایران می دانند که در صورت حمله به اسرائیل با واکنش این کشور و متحدانش مواجه خواهند شد که می تواند آتش یک جنگ بی پایان در منطقه را شعله ور کند. این جنگی می تواند به نابودی کشورها بیانجامد و این هدفی نیست که ایران به دنبال آن باشد.

دوم، برقراری روابط دیپلماتیک با یک دولت به معنی موافقت با اقدامات آن دولت نیست. برای مثال کاخ سفید بر سر موضوعات زیادی با چین دچار اختلاف نظر است اما دو کشور رابطه دیپلماتیک با یکدیگر دارند. از سوی دیگر به لطف همین روابط اکنون چین در مقایسه با ایران در جایگاه بهتری برای تهدید جدی منافع امنیتی آمریکا قرار دارد.

یک معامله بزرگ بین آمریکا و ایران که روابط دیپلماتیک دوجانبه را شامل شود، باید دو امتیاز از جانب ایران را به همراه داشته باشد. نخست ایران باید مجوز ورود بازرسان به تمامی سایت های هسته ای اش را بدهد. دوم اینکه ایران نباید از گروه هایی مانند حزب الله پشتیبانی کند.

در مقابل ایالات متحده باید به تدریج تحریم های بین المللی علیه ایران را لغو کند و از شورای امنیت سازمان ملل نیز بخواهد که اقدامی مشابه را انجام دهد. واشینگتن همچنین باید به طور رسمی سیاست خود را در قبال ایران تشریح کند و از تهدید به تغییر نظام دست بکشد. به این ترتیب مقامات تهران به تضمین های امنیتی مورد نظر دست می بایند.

در دوره ای کوتاه مدت، این رویکرد آمریکا در قبال ایران، پیام ویژه ای برای بشار اسد، نزدیک ترین متحد این کشور به همراه داشت و همچنین حزب الله نیز این پیام را دریافت می کند. از سوی دیگر به موجب تغییر رفتار آمریکا، برخی تحولات نیز در سیاست داخلی ایران اتفاق می افتد. در دوره ای بلند مدت، از سرگیری کامل روابط دیپلماتیک ایران و آمریکا می تواند یکی از جدی ترین تهدید های امنیتی پیش روی جهان را از بین ببرد.

باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا و بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل که استفاده از زور برای پایان دادن به برنامه های هسته ای ایران را در پس ذهن خود دارند، باید این گفته جان اف کندی را به خاطر داشته باشند: هیچگاه بدون ترس مذاکره نکنید اما هیچ وقت ترس از مذاکره نداشته باشید. اوباما باید به این موضوع فکر کند که می خواهد به قعر تاریخ برود و رئیس جمهوری در تاریخ لقب بگیرد که جنگ بی حاصلی را علیه ایران به راه انداخت، یا رئیس جمهوری که با وجود انتقادها نخستین گام به سوی حل مساله را و جلوگیری از فاجعه را برداشت؟

منبع: policymic / تحریریه دیپلماسی ایرانی / 10

انتشار اولیه: یکشنبه 19 خرداد 1392/ باز انتشار: پنجشنبه 23 خرداد 1392