دولت و مخالفان سوریه برای آتش‌بس شرط گذاشتند

هم روس ها و هم سوری ها معتقدند که برخی کشورهای منطقه آتش بیاری می کنند و به بالا گرفتن منمازعات در سریه دامن می زنند تا صلح برقرار نشود و راه حل های غیردیپلماتیک و تحمیلی برای سوریه پیشنهاد کنند. آنها ترکیه، عربستان و قطر را باعث و بانی تشویق و تقویت مخالفان مسلح می دانند اما سه کشور واکنشی به این دست اتهامات نشان نداده اند.

تاثیرگذاری ایران بر تحولات سوریه و پیوند ریشه دارش با محور مقاومت سبب شده است تا گفتگو با تهران نیز در دستور کار کوفی عنان قرار بگیرد. هفته پیش هم نخست وزیر ترکیه و هیات همراهش به ایران آمدند ولی ظاهرا دست خالی برگشتند چرا که پس از بازگشتشان اختلاف نظرهای خود را با ایران در دو موضوع سوریه و مذاکرات هسته ای بروز دادند و روابط میان دو کشور حالا شکرآب است.

کوفی عنان برای گفتگو درباره راه های حل و فصل بحران سوریه به ایران می‌آید. آمدن او همزمان است با آغاز آتش بس میان حکومت و معارضان سوریه. آن روز طبق قرارهای از پیش معین، بشار اسد می بایست تانک ها و ادوات سنگین جنگی را از شهرها و مناطق مسکونی خارج کند و مخالفان نیز سلاح بر زمین بگذارند تا تیری میان دو طرف شلیک نشود. قرار است آتش بس، اولین مرحله از طرح صلح کوفی عنان باشد و پس از آن ضمن حضور نیروهای صلیب سرخ، حکومت سوریه مرحله به مرحله به وعده هایش برای اصلاحات بنیادین و توجه به خواست مخالفان عمل کند.

اما بخشی از اپوزیسیون سوریه نگاه مثبتی به این طرح و اعتمادی به قول بشار اسد ندارند و برای آتش بس شرط گذاشته اند. دولت سوریه نیز نگران است تا خارج شدن ارتش از شهرها به برگزاری اعتراضات مسالمت آمیز و تظاهرات بدون سلاح منجر شود و در آن صورت، دست و بال حکومت برای کنترل راهپیمایی های شهری بسته خواهد بود.  

از سوی دیگر، پاره ای حمایت های بیرونی از مخالفان سبب شده است تا سوریه نسبت به آتش بس بدبین باشد و به همین دلیل برای خروج کامل ارتش از شهرها شرایطی قائل شود. دمشق دو نامه به دبیرکل سازمان ملل و رئیس دوره‌ای شورای امنیت فرستاده و اعلام کرده است که گروه های مسلح همچنان مورد حمایت کشورهای غربی و عربی قرار دارند و می خواهند طرح کوفی عنان را ناکام بگذارند. دمشق می گوید که از زمان موافقت اش با این طرح، اقدام های خشونت بار گروه های مسلح افزایش یافته و همین مساله به گسترده شدن دامنه درگیری ها و کشتارها در روزهای گذشته انجامیده است.

برداشتی که از این دو نامه و همچنین بهانه جویی مخالفان می توان داشت، این است که هر دو طرف به دنبال آن هستند که ابتدا طرف مقابل عقب نشینی کند و سپس خود از مواضعش عقب بنشیند. در همین راستا برخی گروه های مخالف گفته اند چنانچه نیروهای حکومتی تا پنجشنبه از شهرها خارج شده باشند، آنها هم فعالیت ها و حملات خود را متوقف خواهند کرد. این به معنی آن است که آنها در موعد مقرر عقب نخواهند نشست و منتظر عقب نشینی ارتش در قدم اول هستند. بشار اسد نیز موافقت خود را با آتش بس منوط به توقف حملات مسلحانه دانسته است.

با این وصف باید دید آیا درگیری ها در سوریه پس از یک سال با میانجی گری نماینده سازمان ملل خاتمه می یابد یا اینکه بی اعتمادی دو طرف به یکدیگر و تعیین شرط برای آتش بس، کار را با مشکل مواجه می کند؟ بر اساس طرح نماینده سازمان ملل متحد و اتحادیه عرب، نیروهای حکومتی باید در دهم آوریل از شهرها و مناطق مسکونی عقب نشینی کنند و از دوازدهم آوریل، آتش بس میان مخالفان و نیروهای حکومتی برقرار شود.