ایران و لبنان چشم به راه امام موسی صدر

بعد از اتفاقات اخیر لیبی، لبنانی‌ها در بحث پیدا شدن امام موسی صدر، بسیار فعال شده اند. اهمیت امام موسی صدر برای لبنانی‌ها از چه جهت است؟

امام موسی صدر در لبنان، برای شیعیان لبنان هم رسما و هم عرفا به عنوان رئیس شیعیان لبنان مطرح بود. او هم چنین رئیس مجلس شیعی بود. اما از آن مهم تر نقش وحدت آفرین ایشان در کل لبنان بود. همان طور که می‌دانید لبنان از طوایف مختلف تشکیل شده است، اعم از مسلمان و مسیحی که خود مسلمانان و مسیحیان هم به شاخه‌های مختلف تقسیم می‌شوند. یعنی لبنان همه این فرقه‌ها و طایفه‌های مختلف را در خود جای داده است. لذا بحث وحدت در لبنان همواره یک بجث مهم بوده است.

امام موسی صدر با توجه به نفوذی که تحت تاثیر تفکرات خود داشت، شخصیت وحدت گرا و وحدت بخش لبنانی بود. علاوه بر شیعیان و مسلمانان، مسیحی‌های لبنان هم ارادت خاصی به ایشان داشتند و ایشان را به عنوان یک شخصیت مهم که باعث وحدت همه طوایف می‌شود، می‌شناختند.

لذا نقش امام موسی صدر در لبنان یک نقش تعیین کننده بود و ایشان محبوبیت فراوانی در لبنان داشت. به نظر من دلیل اصلی ناپدید شدن ایشان در سفر به لیبی که با دعوت رسمی‌آقای قذافی انجام شد، همین نقش ایشان بود. چون در آن زمان آقای قذافی علاقمند بود رهبری همه کشورهای عربی را داشته باشد و از این جهت به نقش امام موسی صدر حسادت می‌کرد. لذا وقتی امام موسی صدر علی رغم دعوت رسمی‌قذافی به لیبی رفت، به همراه دو تن از یارانشان در آن جا ناپدید شدند.

اتحادیه عرب با وجود اصرار لبنان بر اشاره به مسئله امام موسی صدر در بیانیه این اتحادیه در مورد لیبی، از این کار امتناع کرده است. به نظر شما دلیل این امتناع چیست؟

به نظر من شاید مهم ترین دلیل این مخالفت این است که توجه به این که ایشان یک رهبر شیعی در لبنان بوده و از محبوبیت زیادی در میان پیروان دیگر مذاهب و ادیان برخوردار بوده، آن‌ها چندان مایل نیستند که این بحث دوباره زنده شود. به نظر بیشتر بحث‌های طایفه ای و شیعه و سنی در این مخالفت تاثیرگذار است. علاوه بر این با توجه به این که اصلیت امام موسی صدر ایرانی است و با توجه به روابط فعلی اتحادیه عرب با ایران، این مسئله هم می‌تواند عاملی برای این امتناع باشد.

همیشه خانواده صدر نسبت به نحوه پیگیری پرونده امام موسی صدر توسط دولت ایران نارضایتی داشتند. البته آقای صالحی در صحبت تلفنی با رئیس شورای انتقالی لیبی خواستار روشن شدن سرنوشت امام موسی صدر شده اند. تلاش‌های ایران در این راستا را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

به نظر نمی‌رسد ایران در این مسئله غفلت کرده باشد. چون من خودم زمانی مدیرکل خاورمیانه و شمال افریقا بودم، از نزدیک شاهد بودم که در دوره وزارت آقای خرازی، کمیته ای برای پیگیری سرنوشت امام موسی صدر از طرف رئیس جمهور، آقای خاتمی‌تشکیل شده بود و این کمیته به طور مداوم با طرف‌های لیبیایی مذاکره داشت و مسئله را به صورت جدی پیگیری می‌کرد.

قبل از آن و بعد از آن هم دولت ایران تلاش خودش را تا جایی که مقدور بود، کرد، اما طرف لیبیایی به هیچ وجه همکاری نمی‌کرد. به همین دلیل بسیاری از حرکت‌ها و اقدامات تبلیغی نمی‌شد، لذا شاید تصور این بود که ایران چندان به این مسئله علاقمند نیست یا کم کاری کرده است.

با توجه به اتفاقاتی که در لیبی افتاده به نظر شما چقدر احتمال دارد سرنوشت امام موسی صدر مشخص شود؟

من فکر می‌کنم الان بهترین زمان برای مشخص شدن سرنوشت ایشان است. چون آن‌هایی که در ناپدید شدن ایشان نقش داشتند مانند قذافی و افراد او سرنگون شده اند و الان دولت جدیدی سرکار است و قاعدتا این دولت نباید مشکلی برای معلوم شدن سرنوشت امام موسی صدر داشته باشد. ایران و لبنان هم در این راستا تلاش می‌کنند. به نظر می‌رسد در این برهه با جدیتی که هر سه طرف به خرج می‌دهند، سرنوشت امام موسی صدر مشخص خواهد شد.

به نظر شما پیدا شدن امام موسی صدر چه تاثیری در ایران و لبنان خواهد داشت؟

ما امیدواریم ایشان زنده باشد. نقش ایشان همان طور که اشاره شد، درلبنان نقش بسیار مهمی‌است و می‌توان همان نقش گذشته را در لبنان احیا کند و تاثیر مهمی‌در لبنان داشته باشد. با توجه به این که ایشان یک ایرانی است، طبیعتا برای ایران هم بسیار مفید خواهد بود.