به فکر اسد نیستید لااقل 18 میلیون علوی ترک را دریابید

این موضوع را سرکیس نعوم، روزنامه نگار مشهور لبنانی در یادداشتی در روزنامه النهار، مورد ارزیابی قرار داده است. نعوم می‌نویسد: حزب عدالت و توسعه اسلامی که در حال حاضر حزب حاکم در ترکیه دموکراتیک است، اعتقاد دارد که تنش پیش آمده بین دمشق بشار اسد و آنکارا چندان مهم نیست و آزاری در پی نخواهد داشت. قطعا رهبران ترکیه می‌دانند که در کشورشان افرادی وابسته به حزب کارگران کردستان که ادعاهای بسیاری دارند و حتی ادعای خودمختاری می‌کنند روابط بسیار خوبی با دمشق برقرار کرده‌اند و پیش‌بینی می‌شود لابی‌های وابسته به آنها در حال حاضر فشارهای بسیاری به آنکارا می‌آورند تا بیش از گذشته حقوقشان به رسمیت شناخته شود. اما هم ترکیه و هم سوریه می‌دانند که پرونده کردی به پایان راه خود نزدیک است. کردهای ترکیه در سال‌های اخیر وضعیت بسیار بهتری یافته‌اند و پیش‌بینی می‌شود در سایه استراتژی حزب عدالت و توسعه به رهبری رجب طیب اردوغان، وضعیت آنها در آینده باز هم بهتر شود. اعتدالی که در سیاست کردهای ترکیه شاهدیم به ویژه پس از دستگیری عبدالله اوجالان و تفاهمی که میان رهبران کرد حاصل شده مبنی بر این که فکر رسیدن به یک کشور مستقل را از ذهنشان بیرون کنند، دلیلی بر این ادعا است. تفاهمی که گفته می‌شود تفاهمی مبارک میان آنها با جامعه جهانی نیز محسوب می‌شود. انتخابات نمایندگان مجلسی که اخیرا در ترکیه انجام شد بهبودی وضعیت آنها را به خوبی نشان داد. رهبران کردی که در انتخابات اخیر پیروز شدند تاکید کرده‌اند که حکومت جدید ترکیه سلسله تصمیم‌هایی اتخاذ خواهد کرد که وضعیت آنها را باز هم بهبود خواهد بخشید.

وی سپس می‌نویسد: اما علوی‌های ترکیه چطور؟ این مسئله‌ای است که اسلام‌گرایان ترکیه را به شدت نگران کرده است. به خصوص در حال حاضر که روابط سوریه و ترکیه به پایین‌ترین حد دوران خود رسیده است. علوی‌ها یکی از "اعصاب" سیاسی هم در ترکیه و هم در سوریه محسوب می‌شوند که از ساختار حکومت‌ها حمایت بی‌شائبه‌ای می‌کنند. به خصوص در سوریه که علوی‌ها در راس امورند. حال پرسش این است که نظام ترکیه که روابطش را با سوریه تا این سطح پایین آورده، چه فکری درباره حمایت علوی‌ها کرده است؟ کسانی که از نزدیک اوضاع ترکیه را دنبال می‌کنند می‌گویند که جمعیت علوی‌ها در ترکیه نزدیک به 18 میلیون نفر است. برای درک رابطه علوی‌های ترکیه و سوریه ذکر این نکته ضروری است که بسیاری از علوی‌های سوریه پس از انضمام اسکندرون از سوریه به ترکیه توسط فرانسوی‌ها پس از جنگ جهانی اول ترک شدند. جمعیت این افراد چیزی در حدود 5/1 تا سه میلیون نفر بوده است. آنها کاملا در جامعه ترکیه ممزوج شده‌اند به گونه‌ای که هم در فعالیت‌های حزبی هم سیاسی و حتی در فعالیت‌های رسمی توانسته‌اند به جایگاه بالا و در خور توجهی برسند. علوی‌های ترکیه یکی از مهم‌ترین احزاب مهم و ریشه‌دار ترکیه موسوم به حزب ملت را دارند که موسس آن آتاتورک موسس ترکیه مدرن و سکولار بود، همین نشان می‌دهد علوی‌ها از چه جایگاه مهمی در ترکیه برخوردارند.

نعوم سپس پاسخ سوال خود را این گونه می‌دهد که: پس منطقی است که علوی‌های ترکیه با برادران سوری‌شان ابراز هم‌دردی کنند و به حمایت عاطفی از آنها برخیزند. پرسش دیگری که در این جا مطرح می‌شود این است که این هم‌دردی تا کجا می‌تواند باشد و آیا مواردی هم وجود دارد که بتوان نسبت به هم‌دردی علوی‌های ترکیه با سوریه شک کرد؟ مهمترین پرسش که در پی این پرسش به وجود می‌آید این است که آیا غیر از این است که علوی‌های ترکیه از نظام سکولار که موسس آن آتاتورک بوده حمایت کرده و اکثریتشان به آن پیوستند و از آن حمایت و پشتیبانی کردند چرا که می‌خواستند حقوقی مساوی با سنی‌های ترکیه فارغ از ریشه‌های ترکی یا کردی داشته باشند؟ نباید این نکته را نادیده گرفت که بسیاری از جریان‌ها یا سازمان‌های سیاسی علوی نسبت به پیشرفت حکومت اسلام‌گرایان در ترکیه ابزار تنفر کرده‌اند. دموکراسی تا کنون برای آنها به طور کل به معنای بر آورده کردن نیازهای علویان بوده و معتقدند دموکراسی یعنی برخورد منصفانه با آنها.

وی یادداشت خود را این گونه به پایان می‌رساند: حالا آخرین پرسشی که مطرح می‌شود این است که آیا در صورت تبدیل شدن حکومت به یک حکومت صددرصد اسلام‌گرا به رغم وجود دموکراسی و آزادی و انتقال قدرت توسط انتخابات در کشور، آیا علوی‌ها تهدیدی بالقوه برای حکومت محسوب خواهند شد؟ قطعا کسی مایل نیست به این پرسش پاسخ دهد. ناظران و تحلیلگران ترکی پاسخ می‌دهند که حزب عدالت و توسعه نمی‌خواهد یک حکومت اسلامی بنیادگرا در ترکیه پایه‌ریزی کند و دموکراسی را زیر پا بگذارد. ولی تاکید می‌کنند اگر چنین اتفاقی افتاد قطعا علوی‌ها ساکت نخواهند نشست و ممکن است تاثیرات سلبی بر عرصه سیاسی ترکیه بگذارند. ترکیه سکولار آنها را مطمئن ساخته و آنها نیز خود جزئی از آن هستند. اما ترکیه اسلامی اصول‌گرای خشونت‌طلب رادیکال نه تنها نگرانشان می‌کند بلکه واقعا آنها را می‌ترساند. آنها مطمئنند که حزب حاکم کنونی قصد ندارد در راه عبث گام بردارد و دستورالعمل‌های مخفی نیز ندارد. از این رو هر گونه اتفاق نگران‌آور و آزاردهنده از جانب علوی‌ها را بعید می‌دانند. به ویژه این که اهتمام آنها بیشتر به مسائل دینی و فرهنگی و مراکز عبادتی‌شان است که آزادی عمل در این زمینه را هم به اندازه کافی دارند.