آزمایش سپر دفاع موشکی ژاپن؛ زنگ خطری برای پیونگ‌یانگ
ژاپن سه‌شنبه برای اولین بار سپر دفاع موشکی خود را با موفقیت آزمایش کرد؛ موشک رهگیر ژاپنی که با کمک متحدان آمریکایی این کشور ساخته شده بود از روی یک رزم‌ناو در نزدیکی سواحل هاوایی، اقیانوس آرام، موشک بالستیکی را که به صورت آزمایشی به طرف ژاپن پرتاب شده بود، در حال پرواز هدف قرار داد و ساقط کرد.
این آزمایش که به گفته منابع رسمی دولتی ژاپن به عنوان عاملی دفاعی در برابر تهدیدهای موشکی احتمالی علیه این کشور به کار گرفته می‌شود، به اعتقاد تحلیل‌گران بیشتر به مثابه هشداری دیپلماتیک برای کره شمالی است.
کره شمالی در ماه‌های اخیر از طریق همکاری با سایر کشورهای حاضر در اجلاس شش جانبه، از جمله ژاپن، کوشیده است تا شرایطی را که در سال‌های گذشته پیرو فعالیت‌های پیونگ‌یانگ برای تولید تسلیحات هسته‌ای برای این کشور پدید آمده است، دگرگون کند.
در اقدامی که شاید نتیجه این تحولات بود، هفته گذشته جرج بوش، رییس جمهور آمریکا، به عنوان یکی از کشورهای حاضر در اجلاس شش جانبه، نامه‌ای برای کیم جونگ ایل، رهبر کره شمالی فرستاد؛ اقدامی بی‌سابقه در تاریخ دیپلماسی دو کشور که از نظر کارشناسان هیچ تردیدی درباره خروج روابط دو جانبه واشینگتن – پیونگ‌یانگ از حالت انجماد باقی نگذاشت.
واکنش کره شمالی نیز به این نامه مثبت ارزیابی شده و کارشناسان را به تحقق کلیه مفاد موافقتنامه‌ای که در فوریه با حضور دیگر کشورهای عضو اجلاس شش جانبه امضا شد، یعنی کره جنوبی، چین، و روسیه، امیدوارتر کرده است. کره شمالی موظف شده در برابر دریافت یک میلیون تن سوخت سنگین یا کمک‌های اقتصادی معادل آن فعالیت‌های هسته‌ای خود را متوقف کرده، تاسیسات هسته‌ای را پیاده و تخریب کند، و همچنین گزارش کاملی از کلیه جزئیات فعالیت‌های هسته‌ای گذشته و اخیر خود در اختیار کشورهای عضو اجلاس بگذارد.
در مقابل آمریکا نیز به رغم مخالفت برخی محافظه‌کاران افراطی، پذیرفته است علاوه بر کمک‌ها و پاداش‌هایی که طی موافقتنامه فوریه برای همکاری پیونگ‌یانگ در نظر گرفته شده، در صورت کامل بودن گزارش فعالیت‌های هسته‌ای کره شمالی که قرار است تا پیش از پایان سال جاری میلادی و قبل از دور آتی اجلاس شش جانبه منتشر شود، واشینگتن نام کره شمالی را از فهرست کشورهای حامی تروریسم برداشته و روند عادی سازی روابط را با این کشور آغاز کند؛ رویدادی که برای پیونگ‌یانگ به منزله خروج از انزوای جهانی و پیوستن به جامعه بین‌الملل خواهد بود.
اما در تمام این معادلات ظاهراً نقش ژاپن کمرنگ‌تر از آن چه باید در نظر گرفته شده است و شاید این کشور با آزمایش سپر دفاع موشکی خود قصد دارد این معادلات را اندکی تغییر دهد به گونه‌ای که نقش توکیو از یک همسایه کره شمالی که به واسطه توان اقتصادی قابل توجه و همچنین احساس خطر مشترک با سایر کشورهای منطقه به اجلاس شش جانبه دعوت شده، به عضوی تاثیر گذار ارتقاء پیدا کند. این اتفاق به ژاپن کمک خواهد کرد تا بخشی از خواسته‌های مشروع خود را از کره شمالی که تاکنون نتوانسته به دست آورد، از طریق فشار اجلاس شش جانبه بر پیونگ‌یانگ تحمیل کند.
در حقیقت در سال 2006 زمانی که کره شمالی با آزمایش اولین موشک هسته‌ای خود به نوعی جهان را غافلگیر و وحشت‌زده کرد، تقریباً هیچ کس تردید نداشت هدف اصلی کره شمالی از توسعه برنامه موشک‌های هسته‌ای نه کره جنوبی، بلکه ژاپن است.
رآکتور یانگ‌بیون واقع در حدود 100 کیلومتری شمال پیونگ‌یانگ که در کانون توجه اجلاس شش جانبه قرار داشت (به گونه‌ای که فاز اول این توافق تنها به توقف فعالیت‌های این رآکتور محدود می‌شد و پیاده سازی و تخریب آن بخشی از فاز دوم توافق بود). این رآکتور یکی از یادگارهای دوران دوستی اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی سابق با حکومت کمونیستی کره شمالی بود که می‌توانست پلوتونیوم را در حد خلوص لازم برای کاربردهای نظامی فرآوری و تهیه کند. این مساله در حقیقت همان چیزی بود که ژاپن را در مرکز سیبل موشک‌های هسته‌ای کره شمالی قرار می‌داد.
موشک‌های هسته‌ای که کلاهک آن‌ها از پلوتونیوم به عنوان عامل اصلی انفجار استفاده می‌کند، سبک‌تر هستند و در نتیجه نه تنها هدف‌گیری آن‌ها دقیق‌تر است، بلکه اهداف دورتری در برد پرتابی آن‌ها قرار می‌گیرند. در نتیجه، احتمال وجود کلاهک‌های هسته‌ای پلوتونیومی در کره شمالی برای ژاپن به این معناست که پیونگ‌یانگ حتی با استفاده از موشک‌های میان‌برد بالستیک تائه‌پودونگ 1 و حتی شاید موشک‌های برد کوتاه «رودونگ» (نودونگ نیز خوانده می‌شود) می‌تواند خاک ژاپن را مورد هدف حمله اتمی قرار دهد (گفته می‌شود کره شمالی در سال 2006 موشک‌های تائه‌پودونگ 2 را آزمایش کرده که هنوز موفقیت آمیز بودن یا شکست آن به طور قطعی مشخص نشده است. گمان می‌رود برد این موشک بین 4 هزار تا 10 هزار کیلومتر باشد که در این صورت موشکی قاره پیما خواهد بود).
البته در این بین نباید فراموش کرد که هیچ یک از اطلاعات مربوط به کره شمالی، با توجه به ماهیت مرموز دولت پیونگ‌یانگ، قطعی نیست و حتی مسائلی نظیر استفاده از پلوتونیوم در کلاهک‌های هسته‌ای این کشور، وجود یا عدم وجود اورانیوم تسلیحاتی (که البته آمریکا بر وجود آن تاکید دارد)، برد قطعی موشک‌ها، توانایی حمل کلاهک‌های هسته‌ای توسط آن‌ها و هیچ یک از اطلاعاتی که از این دست در اختیار هست، قطعیت ندارند. دولت پیونگ‌یانگ علاوه بر پنهان‌کاری، برخی اوقات اطلاعات نادرستی را نیز برای مقاصد تبلیغاتی یا جنگ روانی منتشر می‌کند که بر تردید‌های بیشتر درباره توانایی‌های این کشور می‌افزاید (برای مثال این کشور در سال 1998 مدعی شد که ماهواره‌ای با نام کوانگ‌میونگ‌سونگ به مدار پرتاب کرده است و هنوز در رسانه‌های داخلی به مردمی که به رسانه‌های آزاد و خارجی دسترسی ندارند، وانمود می‌کند که این ماهواره کره شمالی در مدار زمین قرار دارد در صورتی که این مثاله به هیچ عنوان صحت ندارد و هرگز چنین ماهواره‌ای در مدار قرار نگرفته است).
البته پیش‌بینی می‌شود با گزارش آتی پیونگ‌یانگ بسیاری از ابهامات درباره تسلیحات هسته‌ای این کشور برطرف شود، اما در حالی که هنوز اطلاعات دقیقی از توانایی‌های موشکی کره شمالی در دست نیست، ژاپن نمی‌تواند بدون وجود سپر دفاعی موشکی کارآمد از امنیت خود مطمئن باشد و بی هیچ نگرانی به یکی از اهرم‌های فشار علیه دولت پیونگ‌یانگ در اجلاس شش جانبه و خارج از آن تبدیل شود. این نظریه به خصوص با توجه به این مساله تقویت می‌شود که همکاری‌های خواسته شده از دولت پیونگ‌یانگ در قالب توافق شش جانبه شامل انهدام یا تسلیم تسلیحات هسته‌ای این کشور نمی‌شود و تنها به گزارش وجود آن‌ها بسنده می‌کند (این همان مساله‌ای که اعتراض بسیاری از محافظه‌کاران افراطی درون حزب جمهوریخواه آمریکا را در پی داشته است).
اما از سه‌شنبه این هفته با آزمایش سپر دفاع موشکی ژاپن، این کشور بی‌واهمه از تهدیدات موشکی پیونگ‌یانگ می‌تواند فشار سیاسی بر کره شمالی را افزایش دهد و پیش‌بینی می‌شود اولین خواسته ژاپن از کره شمالی مشخص کردن وضعیت اتباع ژاپنی باشد که سازمان‌های جاسوسی کره شمالی در فاصله سال‌های 1977 تا 1983 ربوده‌اند.
کره شمالی در اواخر دهه 1970 و اوایل دهه 1980 حدود 17 نفر از اتباع ژاپن را که اکثراً در سنین 20 تا 30 سالگی بودند، از خاک ژاپن و دیگر کشورها (مانند بریتانیا و اسپانیا) ربوده و به کره شمالی برد تا به جاسوس‌های این کشور زبان و فرهنگ ژاپنی را آموزش دهند. البته در رده سنی این افراد استثنا نیز وجود داشت مانند یوتاکا کومه که در زمان ربوده شدن 52 ساله و مگومی یوکوتا که در زمان ربوده شدن 13 ساله بود. پیونگ‌یانگ در سال 2004 برای نشان دادن حسن نیت 5 تن از این افراد را آزاد کرد تا به ژاپن بازگردند اما درباره سرنوشت سایر افراد یا اظهار بی‌اطلاعی کرده و یا مدعی شده که آن‌ها در دوران اسارت به مرگ طبیعی مرده‌اند.
با این حال ژاپن به دلیل وجود مدارک کافی که کره شمالی را در ربودن این افراد دخیل می‌داند و همچنین با توجه به این که کره شمالی از ارائه جزئیات درباره افراد متوفی خودداری می‌کند، به گفته‌های کره شمالی تردید دارد اما تا کنون تلاش‌ها و فشارهای این کشور به کره شمالی برای مشخص کردن سرنوشت این افراد به جایی نرسیده است.
اکنون پیش‌بینی می‌شود ژاپن با اتکا به سیستم دفاعی جدید خود بتواند دولت کره شمالی بر سر این پرونده به دردسر کشانده و برای مثال با خود داری از رای موافق در اجلاس شش جانبه، موجب تاخیر در کمک‌های مالی و ارسال سوخت به کره شمالی شود؛ دو عاملی که این کشور فقیر کمونیستی برای بقای خود به آن‌ها احتیاج مبرم دارد.
اکنون ژاپن در حالی احتمالاً فشارها را بر کره شمالی افزایش می‌دهد که از فشارهای واشینگتن بر پیونگ‌یانگ کاسته شده است و در حقیقت با این وضعیت پیونگ‌یانگ که برای به دست آوردن رابطه با آمریکا و کاستن از فشارهای واشینگتن امتیازاتی به طرف مقابل داده (تعهد به ارائه گزارش کامل و بدون نقص درباره فعالیت‌های هسته‌ای) همچنان فشار واحد و مداومی را از سوی مجموع کشورهای اجلاس شش جانبه تحمل خواهد کرد. نکته جالب توجه در این زمینه این است که ژاپن در حالی کاهش فشار آمریکا بر کره شمالی را جبران خواهد کرد که امنیت خود و در نتیجه توانایی افزایش فشار بر واشینگتن را مرهون سپر دفاع موشکی است که با همکاری آمریکایی‌ها ساخته و حتی در آب‌های این کشور نیز آن را برای اولین بار آزموده است.
نظر شما :