شاه ایران

یک پرسش، یک پاسخ؛ فریدون مجلسی در گفت و شنودی از روزگاران دیپلماتیک (قسمت دوم)

مروری بر پستی بلندی های دیپلماسی ایران

فریدون مجلسی در گفت وگو با دیپلماسی ایرانی می گوید: با اینکه ایران به پیمان دفاعی سنتو پیوسته بود که حلقه اتصال میان ناتو و سیتو محسوب می‌شد، اما مانند ترکیه در ناتو متعهد به این نبود که حمله به یک کشور عضو را حمله به خودش تلقی کند و متعهد به اقدام شود. لذا ناچار بود با شوروی وضعیت کجدار و مریز داشته باشد. اما روابط با ترکیه و پاکستان یعنی دو کشور فقیر همسایه گسترده بود و دو کشور چشم به مبادلات بازرگانی و منافع روابط با همسایه ثروتمند خود داشتند. آمریکا در سنتو حضور نداشت اما ایران به ملاحظه مواد ۵ و ۶ قرارداد مودت ۱۹۲۱ با روسیه که به آن کشور اجازه می‌داد اگر حضور بیگانگان در ایران را مخل امنیت خود بداند مداخله نظامی کند و پیشتر هم در قضیه شوستر مستشار مالی آمریکایی و در ماجرای کارشناسان آلمانی در حمله به ایران در جنگ جهانی دوم به آن متوسل شده بود، ترجیح داده بود مستقیماً وارد پیمان دفاعی با آمریکا شود.

ادامه مطلب

خوانش یک خیانت تاریخی

بحرین، حکایت جراحت جدایی

امیرعلی لردگانی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: پهلوی دوم با رضایت سهل به جدایی بحرین از مام وطن کاری کرد که شاهان ضعیف بنیه قجر نیز تن به آن ندادند و بدنامی ابدی پاره پاره کردن وطن را به جان نخریدند. هر کس در شقاوت و بی‌وطنی اندازه‌ای دارد. 

ادامه مطلب

لزوم توجه به الیت و گفت‌وگو

چرا همدیگر را قبول نداریم؟

محمود سریع القلم در یادداشتی می نویسد: وقتی کشوری اِلیت داشته باشد، خارجی به راحتی نمی‌تواند در آن نفوذ کند. وقتی کارگزاران یک کشور به مجموعۀ حاکمیت احساسِ تعلق نکنند، زمینۀ نفوذِ خارجی فراهم می شود. وقتی کشوری اِلیت داشته باشد و بهترین ها و داناترین ها را در هیات حاکمه جمع کند، دقیق حرف زدن و صحیح عمل کردن، قاعده می شود. وفاداری به کشور و حفظ و بسط آن تابع وجود اِلیت هایی است که در درون خود بسیار بحث می کنند، ملاک بحث آنها کل کشور است و جمعی تصمیم می گیرند. دموکراسی زمانی آغاز می شود که این اندیشه ها و تصمیم های اِلیت، زمینۀ حمایتِ عامۀ مردم را نیزداشته باشد که در نهایت به قرارداد اجتماعی منتهی می شود. اگر اِلیت‌ های چینی نه از طریق لیبرالیسم غربی، بلکه با تعالیمِ کنفوسیوسی به تقسیم کار، وظیفه شناسی، تخصص، نظم و هرم سازمانی اعتقاد نداشتند، نمی توانستند سه تریلیون دلار ذخائر ارزی جمع کنند و به اکثریت کشورهای جهان وام بدهند (Debt Diplomacy). 

ادامه مطلب

از رهبران جاه طلب تا رقابت های منطقه ای

برای درک ناآرامی های کنونی خاورمیانه، باید به گذشته نگاه کنیم

پس از سیطره پرتغالی ها و آغاز گسترش سیطره انگلیس، ژتوپلیتیک تجارت آزاد اهمیت پیدا کرد. منطقه در آن زمان دوران به نسبت با ثبات تری را تجربه کرد. نفت همواره نعمتی راهبردی نبوده است؛ این ژئوپلیتیک تجارت بود که به لحاظ تاریخی کشورها را جدا کرد.

ادامه مطلب