بهرام امیراحمدیان در یادداشتی می نویسد: جمهوری اسلامی ایران در سیاست خارجی خود نسبت به جمهوری های آسیای مرکزی و قفقاز، منافع ملی خود و فدراسیون روسیه را در نظر گرفته و بیشتر این مناطق را طبق مفاد سیاست خارجی روسیه به عنوان حیاط خلوت روسیه مورد ملاحظه قرار داده است.
ادامه مطلب
مجید روحی دهبنه در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در دنیایی که رقابتی شده و از بازگشت رقابت میان قدرت های برگ سخن به میان آورده می شود، در دنیایی که تعداد کشورهایی که قبلا توسعه نیافته محسوب شده، الآن به مرز توسعه یافتگی رسیده و یا در حال توسعه نامیده می‌شوند، افزایش یافته و نبرد و نزاعی دایمی بر سر آنچه نبرد کریدورها از آن یاد می‌شود، در گرفته، طبیعی است که کشورهایی چون چین و روسیه، ایران و حتی کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس به دنبال راه‌های متنوعی برای این منظور بگردند. نگاهی به حجم تجارت میان ایران با روسیه و چین و به همان میزان تجارت این دو قدرت بزرگ با اعضای شورای همکاری خلیج فارس، به خودی خود گویای این مساله است که چگونه مساله تجارت نقش کلیدی در مناسبات و اتخاذ چنین موضع گیری داشته است.
ادامه مطلب
بهرام امیراحمدیان در یادداشتی می نویسد: با تحولاتی که در روابط روسیه با غرب پیش آمده است، کریدور غیرفعال شمال-جنوب اکنون دوباره مطرح و در حجم قابل توجهی ارتباطات روسیه با حوزه خلیج فارس و اقیانوس هند را برقرار می سازد.
ادامه مطلب
ایران و روسیه در حال زنده کردن گذشته امپریالی خود هستند اما این بار به روشی عاقلانه تر در حال کاهش منازعه و ایجاد یک نظم متفاوتند. برای مثال، در جنوب قفقاز و دریای خزر، هر دو کشور از ایده منطقه گرایی استقبال می کنند. ایده هایی همچون ۳+۳ (ترکیه، روسیه، ایران به علاوه ارمنستان، آذربایجان و گرجستان) بازتاب همین تفکر است.
ادامه مطلب
ماندانا تیشه یار در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: این نخستین بار نیست که ایران در عرصه روابط خارجی اش با چنین پدیده ای روبه‌رو می شود و از بازی قدرت های بزرگ برکنار می ماند. در سده نوزدهم و اوایل سده بیستم نیز در بازی بزرگ میان روسیه و انگلیس، در حالی که تقریبا همه سرزمین های پیرامون ایران به استعمار قدرت های بزرگ در آن دوران درآمده بودند، بنا به توافق میان آن قدرت ها، ایران، با توجه به موقعیت استراتژیک و ویژگی های ژئوپلیتیکی اش که پیوند دهنده مناطق اقتصادی و مجموعه های فرهنگی گوناگون به شمار می رود و موقعیتی فرادست به قدرت های حاضر در این سرزمین نسبت به دیگر رقبا می بخشد، به عنوان منطقه حایل ماند و اگرچه توانست استقلال سیاسی و حاکمیت سرزمینی خود را حفظ کند، اما از حضور اقتصادی دولت های قدرتمند در زمینه های گوناگون و جلب سرمایه گذاری ها و گسترش زیرساخت ها بهره مند نشد. تنها با تغییر ساختار نظام بین الملل و موازنه قوا در دوران پس از جنگ جهانی اول بود که به آهستگی تحولی در جایگاه ایران و روابطش با دیگر کشورها در عرصه بین الملل رخ داد.
ادامه مطلب
علی موسوی خلخالی می نویسد: پروژه شرق به غرب که برای ایران اهمیت به سزایی دارد برای عراقی ها اولویت ندارد. بلکه از این فراتر، آنها پروژه شرق به غرب ایران را رقیبی برای جاده توسعه خود می دانند. حتی اگر بنا باشد این پروژه مکمل پروژه جاده توسعه باشد، باز هم برای عراقی ها اولویت، جاده توسعه است و شاید بعدها به فکر پروژه شرق به غرب و اتصال به سوریه بیفتند.
ادامه مطلب
در حاشیه نشست‌های گروه بیست در دهلی نو در ابتدای سپتامبر امسال، رقابت بر سر جغرافیای گذرگاه‌های زمینی و دریایی وارد مرحله‌ای جدید و بی سابقه در سیاست بین‌الملل شده است. بر اساس دیدگاه آمریکا، هدف از پروژه گذرگاه «هندی» بستن راه به روی پروژه چینی معروف به «کمربند و جاده» است.
ادامه مطلب
ایران ساده لوح نیست بلکه یک رویکرد بسیار عملگرایانه را در قبال مسکو پی می گیرد. از نظر تهران، روسیه تنها یک عنصر در تلاش های وسیعترش برای ایجاد یک سیاست خارجی متنوع است که شامل تحکیم پیوندها با همسایگان یوروآسیایی و نزدیکی اخیر با عربستان سعودی می شود. از نظر تهران، پیوندهای نزدیکتر با روسیه به عنوان مقوم یک نظم واقعا چندقطبی یوروآسیایی با توانایی فزاینده مانور و حوضچه بزرگتری از گزینه های سیاست خارجی ارزیابی می شود.
ادامه مطلب
ترس اروپا از پروژه کوریدور «شمال – جنوب» به این علت است که این پروژه به معنای جدا کردن اروپا از آسیا، تضعیف تحریم‌های غرب و هموار کردن راه برای افزایش نفوذ روسیه در جهان عرب است.
ادامه مطلب
بهرام امیراحمدیان در یادداشتی می نویسد: مسیر دریای خزر و راه زمینی (جاده ای و ریلی) روسیه به آستارا در مرز جمهوری آذربایجان با ایران در استان گیلان، برای مبادلات اقتصادی روسیه با ایران تا دهه های آینده پاسخگو خواهد بود. توسعه کشتیرانی در دریای خزر در امتداد مسیر نخستین تعریف شده در کریدور شمال – جنوب می تواند به حضور پررنگتر ایران در این دریا، افزایش فعالیت کشتیرانی، جلوگیری از تخریب زمین های کشاورزی و جنگ های منحصر بفرد کوهستانی هیرکانی منجر شود.
ادامه مطلب
محسن کشوریان آزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: اتصال دو پروژه «کریدور میانی» ترکیه و «کمربند و راه» چین زمینه نزدیکی دو کشور را فراهم کرده و نزدیکی پکن-آنکارا می تواند به خطر خنثی سازی ژئوکونومیکی ایران منجر شود. در صورت پیوند عملیاتی آن دو پروژه به هم، این مسیر به‌عنوان تنها شریان زمینی اتصال چین و اروپا ذیل «کریدور چین-آسیای مرکزی-غرب آسیا» مطرح‌شده و نقش دیرینه دولت ایران را در پیوند آسیا و اروپا خنثی می کند. روابط ریلی ایران با چین را محدود می‌کند. درواقع جذابیت توسعه کریدور میانی برای اروپا و ترکیه این است که روسیه و ایران را دور می‌زند.
ادامه مطلب
بهرام امیراحمدیان در یادداشتی می نویسد: در صورت جدیت یافتن برقراری کریدور قرقیزستان-تاجیکستان-افغانستان-ایران (KTAI)، در چارچوب سازمان همکاری های اقتصادی (اکو) بندر چابهار می تواند با منطقه آسیای مرکزی و سازمان همکاری شانگهای و اتحادیه اقتصادی اوراسیا همکاری های اقتصادی داشته باشد و به عنوان کریدوری ریلی و جاده ای به ایفای نقش بپردازد.
ادامه مطلب
کوریدور شمال – جنوب، پروژه ای از مسیر چند وجهی است که روسیه را به بنادر ایران در خلیج فارس متصل می کند که از طریق آن، محموله به کشورهای خاورمیانه و جنوب آسیا ارسال می شود. ترافیک بار در امتداد کریدور در حدود ۱۵ میلیون تن است که تا سال ۲۰۳۰ میلادی برنامه ریزی شده است که آن را به ۴۱ تا ۴۵ میلیون تن افزایش دهد.
ادامه مطلب
تحلیلگران بر این باورند که مسکو همچنین درصدد است از روابط خود با تهران برای تقویت سیطره خود بر کریدورهای نفتی راهبردی در تنگه هرمز (روزانه ۱۷ میلیون بشکه نفت از آن عبور می کند) و نیز در دریای سرخ (روزانه حدود ۴.۵ میلیون بشکه از آن عبور می کند) استفاده کند.
ادامه مطلب
وظیفه روسیه در این زمینه، تقویت نگرش مثبت بلند مدت در ایران نسبت به همکاری های دوجانبه است، اما ایجاد انتظارات واقع بینانه در مورد سرعتی که مشارکت در زیرساخت های چنین همکاری هایی می تواند به نتیجه برسد. ما به سه تا هفت سال کار سخت و هماهنگ نیاز داریم تا افزایش چند برابری همکاری های اقتصادی روسیه و ایران را شاهد باشیم.
ادامه مطلب
احمد قاسم زاده در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: ازبکستان از نظر موقعیت جغرافیایی و ژئوپلیتیکی از موقعیت بسیار حساس و ویژه‌ای در قلب آسیای مرکزی برخوردار است و با هر چهار کشور این منطقه یعنی قزاقستان، تاجیکستان، قرقیزستان و ترکمنستان دارای مرز مشترک است. هیچ کشوری در آسیای مرکزی از این ویژگی جغرافیایی برخوردار نیست. به همین دلیل، عموماً از ازبکستان به‌عنوان «وزنه تعادل ژئوپلیتیکی» در منطقه آسیای مرکزی نام برده می شود؛ البته با وجود چنین مزیت شایان توجه ژئوپلیتیکی، ازبکستان کشوری با شرایط محصور در خشکی مضاعف است و برخلاف کشورهای محصور در خشکی که برای دسترسی به آب‌های آزاد بین‌المللی و سایر نقاط جهان حداقل باید از یک کشور عبور کنند، ازبکستان ناچار است از هر چهار مسیر جغرافیایی حداقل از دو کشور عبور کند که این امر شرایط خاص ترانزیتی و اقتصادی را به این کشور تحمیل کرده است.
ادامه مطلب
با توجه به تشدید محدودیت های صادراتی از سوی کشورهای غربی، تحلیلگران پیش بینی می کنند که رشد تقاضا در مسیر ایران حتی قبل از تکمیل راه آهن رشت – آستارا ادامه یابد.
ادامه مطلب
عشق آباد با تلاش برای حفظ بی طرفی و استقلال خود، تلاش می کند کشورهای هر چه بیشتری را در توسعه این مسیرهای ترانزیای شرکت دهد و باور دارد که هر چه شمار بیشتری از کشورها در این حوزه فعال باشند، فرصت بیشتری برای توسعه اقتصاد و سیاست خود خواهد داشت.
ادامه مطلب
فرشاد عادل در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: بندر چابهار می‌تواند به عنوان دروازه ورود کشورهای جنوب شرق آسیا به آسیای میانه و شمال اروپا، بستری مناسب برای ادغام اقتصاد‌های این مناطق با محوریت ایران باشد. بر همین اساس لازم است تا علاوه بر تقویت نقش این بندر در کریدور شمال جنوب، برنامه‌هایی به منظور تعریف نقش چابهار در کریدور شرقی غربی نیز شکل گیرد. به این منظور نیاز است تا ایجاد اتصال ریلی در خط ساحلی جنوب ایران بررسی شود. بندر چابهار می‌تواند از یکسو به خط ریلی شلمچه بصره و بلند مدت به مدیترانه متصل شود و از سوی دیگر این امکان وجود دارد که به بندر گوادر و کریدور CPEC متصل شود. ایجاد این اتصالات در کنار توسعه‌ی زیرساخت‌های لجستیکی و انرژی، می‌تواند چابهار را تبدیل به هاب ترانزیت کالا و انرژی و همچنین گذرگاهی مهم در مسیر شمال جنوب و شرق به غرب کند. این طرح، رویایی بزرگ اما ممکن است.
ادامه مطلب
احسان موحدیان در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: تنها یک مرور ساده بر برخی رویدادهای یک ماه اخیر منطقه آسیای میانه و قفقاز نشان می دهد، عدم افزایش تحرک جمهوری اسلامی ایران در منطقه ای که می تواند به دریای فرصت برای کشورمان مبدل شود، چگونه می تواند این بخش از جهان را به یک دریای تهدید برای ایران تبدیل کند. این فرصت سوزی قبلا در باکو رخ داد و مقامات جمهوری اسلامی باید با نکته سنجی و تیزبینی راهبردی واقع بینانه را برای مقابله با تکرار این رویداد تلخ آماده کنند.
ادامه مطلب
فرشاد عادل در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: آنچه باید مورد توجه قرار گیرد، ایجاد بسترهای لازم به منظور کسب بیشترین منفعت برای ایران از شرایط ویژه جهان در دوره کنونی است. با رونق دوباره تجارت زمینی که در پی قدرت‌گیری مجدد کشورهای آسیایی نظیر چین و هند به وجود آمده، فرصتی تاریخی در برابر ایران است تا با بهره‌گیری از این فرصت به بازیابی نقش تاریخی خود در ایجاد پیوند میان اقلیم‌های مختلف بپردازد.
ادامه مطلب
حامد موذنی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در این زمینه مسکو بر این باور است که؛ تعاملات دوجانبه و چندجانبه، با کشورهای دوست و همسو، از یک طرف موجبات ثبات و امنیت منطقه را فراهم می کند و از سوی دیگر از نفوذ عوامل و ایادی غرب در حیطه نظامی گری، فرهنگی، ترویج تروریسم و افراط گرایی در منطقه ممانعت به عمل می آورد. لذا سیاست خارجی که اکنون مسکو در پیش گرفته است؛ می تواند تداعی کننده فرصت های جدید برای جمهوری اسلامی ایران در عرصه توسعه مناسبات اقتصادی- سیاسی با روسیه و افزایش همکاری های مستمر و با سازمان های منطقه ای از جمله اتحادیه اقتصادی اوراسیا و سازمان شانگهای باشد.
ادامه مطلب
یک سال پیش، پس از بسته شدن کانال سوئز به مدت شش روز و مسدود شدن آبراه توسط یک کشتی کانتینری، مقامات ایران و روسیه برای تاکید بر اهمیت تسریع در تکمیل کریدور حمل و نقل بین المللی شمال – جنوب (INSTC) به عنوان جایگزینی برای آن کانال گفت وگو کردند. هدف این پروژه، ایجاد یک مسیر زمینی است که از بندر بمبئی در هند آغاز می شود و پس از عبور از بندر عباس و حرکت به سمت شمال کشور، مرزهای قفقاز، آذربایجان و روسیه را می پیماید تا به شمال اروپا برسد. این پروژه شاخه دوم و سومی نیز دارد. شاخه دوم با عبور از دریای خزر از ایران به روسیه می رسد و شاخه سوم نیز از دریای خزر یا از مرز شمال شرقی ایران، از قزاقستان، ازبکستان و ترکمنستان در آسیای مرکزی می گذرد.
ادامه مطلب
تفاوت ها در منافع در سوریه پسا جنگ نشان داد که مسکو و تهران دیدگاه های متفاوتی دارند و اهداف متضادی را در خاورمیانه دنبال می کنند. با این حال، آنها پتانسیل بالایی برای تعامل در زمینه جهانی یا اوراسیایی دارند. روسیه در آستانه لغو تحریم ها در سال ۲۰۱۶ به ادغام ایران در سطح منطقه ای و بین المللی تشویق کرد.
ادامه مطلب
تحریم های آمریکا علیه ایران اجرایی شده، اما پروژه های بندر چابهار از تحریم ها مستثنی شده اند که تنها معافیت غیر نفتی از تحریم ها به شمار می رود. رهبران هند و روسیه قصد دارند بر سر جزئیات راه اندازی کوریدور جدید شمال جنوب مذاکره کنند که بندر چابهار بخشی مهم از آن به شمار می رود. باتوجه به آغاز تحریم ها علیه ایران، این پروژه می تواند تاثیر مثبتی بر اقتصاد این کشور داشته باشد.
ادامه مطلب