ترک‌ها زيرکانه بازى مى‌کنند
ديپلماسى ايرانى: قريب به هفت سال از روزى مى‌گذرد که ايالات متحده جنگنده‌هاى خود را به سمت عراق نشانه رفت. جنگ عراق بر خلاف جنگ افغانستان که جهانيان توجيه آمريکا را در خصوص آن پذيرفته بودند، اندک توجيهى نداشت و به همين دليل جهان را به دو قسمت تقسيم کرد. اکنون پس از گذشت اين سال ها هرزچندگاهى سندى رو مى‌شود که اسرار پشت پرده را عيان مى‌کند. کتاب‌هاى جديد و اسنادى که پنتاگون ديگر دليلى براى مخفى نگاه داشتن آنها ندارد، هر کدام در بازه اى زمانى متفاوت جنجال به راه مى‌اندازند. روزنامه حريت چاپ ترکيه در تازه‌ترين تاريخ نگارى خود در اين خصوص مى‌نويسد: ادعاى واشنگتن در اين خصوص که آنکارا ابتدا به کاخ سفيد براى استفاده از حريم هوايى خود جهت حمله به عراق اميدوارى داده و سپس خلاف وعده خود عمل کرده، اخيرا دستخوش تحولاتى شده است. حقايقى که در کتاب جديد يک روزنامه نگار ترک افشا شده نشان مى‌دهد که ترک‌ها بر خلاف ادعاى واشنگتن چنين وعده‌اى نداده بودند.
گورکان زنگين روزنامه نگار ترکى که در آن روزها با وزارت امور خارجه و دولت مرکزى در ترکيه در ارتباط بود در اين باره مى‌نويسد: احمد داووداغلو وزير امور خارجه در روزهاى بحرانى منتهى به حمله به عراق به واشنگتن هشدار داد که در صورت عدم تصويب اين طرح در پارلمان ترکيه و عدم همراهى ترک‌ها با آمريکا در اين جنگ، نااميد نشده و فرياد اعتراض سرندهد.
در نخستين روز از ماه مارس سال 2003 ميلادى بود که پارلمان ترکيه قطعنامه‌اى را که بر اساس آن سربازان آمريکايى حق داشتند از خاک ترکيه براى انتقال تجهيزات استفاده کرده و يا آن را تبديل به پايگاهى براى خود کنند، رد کرد. پس از عدم تصويب اين قطعنامه در پارلمان ترکيه بود که صداى اعتراض آمريکايى‌ها بلند شد و همگان آنکارا را متهم به خلف وعده کردند. امريکايى‌ها در آن زمان هم ادعا مى‌کردند که آنکارا به آنها وعده همکارى همه جانبه داده بود.
اين روزنامه‌نگار ترک در اين خصوص مى‌نويسد: اين ادعا که آنکارا ابتدا با تصويب قطعنامه‌اى مشابه حمايت خود را از آمريکا اعلام کرده و سپس نمايندگان پارلمان دست رد بر سينه آن زدند، کذب محض است و سخنان وزير امور خارجه در قالب هشدار به کاخ سفيد نشين‌ها، سند ما براى اثبات اين سخنان است.
در اين کتاب به جزئيات ديدار کالين پاول وزير امور خارجه وقت و عبدالله گل نخست وزير وقت ترکيه اشاره شده است. در اين ديدار گل جزئيات پروسه تصويب اين طرح در پارلمان را براى پاول تشريح کرد. در اين ديدار که دو ماه پيش از نشست ماه مارس پارلمان کنگره در داوس انجام گرفت، کالين پاول به عبدالله گل پيشنهاد دو مرحله‌اى کردن اين نظرخواهى را داد. پاول در اين مورد گفت: بهتر است ابتدا در قالب قطعنامه نخست مجوز ساخت پايگاه‌ها و بنادر نظامى را براى ما از پارلمان بگيريد و سپس در فاصله زمانى موجود تا تصويب قطعنامه دوم، مقدارى از کارهاى بنايى انجام شده است. در اين مقطع بود که داووداغلو که در آن زمان سمت مشاور را بر عهده داشت به سخن مى‌آيد و مى‌گويد: مشکل از اينجا ريشه مى‌گيرد که اين احتمال وجود دارد که قطعنامه نخست با راى اکثريت به تصويب برسد و شما کارهاى بنايى را آغاز کنيد. در اين شرايط اگر قطعنامه دوم تصويب نشود، شما نااميد و سرخورده خواهيد شد. اين مساله مى‌تواند در روابط ما تنش‌هايى را ايجاد کند.
پاول هم در پاسخ مى‌گويد: نه مطمئن باشيد که ما نااميد خواهيم شد. چرا بايد از عدم تصويب قطعنامه دوم دلخور شويم؟ شما کشورى دموکرات هستيد و ما به تصميم شما احترام مى‌گذاريم.
در نهايت هم راى گيرى در نخستين روز از ماه مارس همان سال برگزار شد و البته که تنش در رابطه واشنگتن و آنکارا از همان زمان آغاز شد. در همان برهه زمانى بود که بسيارى از رسانه‌هاى غربى تاکيد کردند آنکارا با اين راى منفى در حقيقت مسير خود را از آمريکا به عنوان متحد استراتژيک خود دور کرده است. داودداغلو در همان برهه زمانى و در جامه مشاور هم از قدرت بالايى در تاثيرگذارى بر تصميم‌ها برخوردار بود. از زمانى که داووداغلو جامه وزير امور خارجه را بر تن هم کرده است به سختى مى‌توان دستگاه ديپلماسى ترکيه را جدا از وى دانست.
روزنامه حريت در ادامه به کتاب "مسير استراتژيک" نوشته دادواغلو اشاره مى‌کند که در آن وزير امور خارجه فعلى ترکيه استراتژى‌هاى کلان براى دستگاه ديپلماسى کشورش را در آن تبيين کرده است. اين روزنامه نگار ترک در ادامه مى‌نويسد: زمانى که عبدالله گل راهى ارمنستان شد من به هيچ وجه تعجب نکردم چرا که بر اساس متن کتاب داووداغلو يک سياستمدار کارکشته هيچ گاه درها را بر مذاکره نمى‌بندد.
زنگين در ادامه مى‌نويسد: حتى زمانى که ترکيه در برابر درخواست آمريکا براى اعمال فشار بر سوريه هم مقاومت کرد، من تعجب نکردم چرا که در دستگاه ديپلماسى ترکيه اين گفتگو است که حرف نخست را مى‌زند و نه خصومت‌ورزى‌هاى بى‌دليل.
اين روزنامه نگار ترک در کتاب خود بخش‌هايى را هم به سياست خارجى آنکارا در قبال ايران، اسرائيل و آمريکا اختصاص مى‌دهد. در روزهايى که بسيارى ترکيه را مسبب تنش در رابطه با تل‌آويو و تير‌گى در روابط با واشنگتن مى‌دانند، زنگين بار اين تقصير را بر شانه‌هاى کاخ سفيد و تل‌آويو مى‌اندازد و مى‌نويسد: کدام يک تهديد بزرگ‌ترى هستند؟ ايران که برنامه‌هاى هسته‌اى خود را به حالت معلق درآورده است يا اسرائيل که تسليحات هسته‌اى مدرن در اختيار دارد و حتى نه شهروند ترک را هم به کشتن داده است.
زنگين تاکيد مى‌کند که ترکيه به هيچ وجه خواهان ايران هسته‌اى نيست اما نمى‌تواند ايران را بر پايه توهم ديگران از معادلات منطقه‌اى و بين‌المللى خارج کند. وى در اين مورد مى‌گويد: براى محکوم کردن ايران بايد مدارک مستدلى در اختيار داشته باشيد. ما همگى مى‌دانيم که چگونه واشنگتن و دوستانش ما را در مورد تسليحات کشتار جمعى در عراق فريب دادند.
وى در پايان مى‌نويسد: ترکيه کارآيى خود را در منطقه از دست خواهد داد اگر در خصوص حوادث جارى موضع‌گيرى‌هاى خاص خود را نداشته باشد. اگر انکارا به قتل عام 1400 زن و کودک در غزه واکنش نشان ندهد، چگونه مى‌توان آن را کشورى پويا در منطقه خواند؟ هيچ‌کس نمى‌خواهد موجوديت اسرائيل را زير سوال ببرد اما در حالى که ترکيه به دنبال آرامش در خاورميانه است، اسرائيل تنها اين آرامش را بر هم مى‌زند.
نظر شما :