اسرائیل مرگ برجام را می‌خواهد
دو راهکار تل آویو برای تشدید تنش با ایران
دیپلماسی ایرانی: اسرائیل همه تلاش خود را به‌کار گرفته که آخرین میخ را به تابوت برجام بکوبد. این در‌حالی است که امریکا، اروپا و نیز ایران به رغم ناکامی‌ها از یک‌سال و اندی مذاکرات بی‌‌فرجام، هنوز به کورسوها امیدوارند. وقتی همه طرف‌ها همچنان از دیپلماسی به عنوان بهترین گزینه یاد میکنند، یعنی تا رسیدن به نقطه جوش فاصله باقی است. این، همان چیزی است که موجب نگرانی و آزار اسرائیلی‌ها میشود.
تل‌آویو از موکول شدن یا تعلیق مذاکرات به وقتی دیگر که زمان آن با حدس و گمان به پس از نوامبر آینده موکول شده، خشنود است. با این حال از این بابت دلشوره دارد که نه واشنگتن و نه دیگر پایتخت‌های تروئیکای اروپایی پاسخ روشنی به او درباره آینده مذاکرات و سرنوشت آن نمی‌دهند. بنابراین حالا بنای دیپلماسی اسرائیل، گسترش و شدت بخشی رایزنی‌‌ها در آمریکا و اروپاست. این رویکرد از آن رو اهمیت دارد که اسرائیل با دو وضع روبروست: نخست این‌که طرف‌ها به هر دلیل به عدم قطعیت با حفظ وضع موجود تن داده‌اند. دوم: همه طرف‌ها همچنان توافق را قابل دسترس می‌خوانند؛ حتی با وجود اختلاف‌های پیش آمده در مباحث مربوط به مسائل پادمانی که اکنون در نشست فصلی شورای حکام آژانس بین‌المللی مورد چالش قرار دارد.
نگرانی اسرائیلی‌ها هنگامی افزون شده که می‌دانند در پایان این نشست، اگر قطعنامه‌ای هم علیه ایران صادر شود، برای بازگرداندن پرونده ایران به شورای امنیت سازمان ملل‌متحد نخواهد بود. پیش بینی میشود این قطعنامه به همان سبک و سیاق نشست خرداد گذشته باشد. در آن قطعنامه، تهران به دلیل عدم همکاری کامل با گزارشگران آژانس، توبیخ شد اما فرصت یافت که در فرصت پیش‌رو به اختلاف‌هایش با آژانس پایان دهد. بنابراین در بدترین حالت، قابل پیش‌بینی است که شورای حکام در نشست کنونی خود بخواهد با تندترین الفاظ تهران را شماتت کند اما کج می‌کند ولی نمی‌ریزد. رنج اسرائیل نیز همین است و براین باور است که جامعه جهانی وضعیت انجماد و تنگ‌تر کردن حلقه فشارها برایران را بر افزایش تنش تا پرتگاه منازعه ترجیح می‌دهد.
تل‌آویو با نگاه به آنچه ممکن است زمان آبستن آن باشد، فرصت را از دست نداده و دو راهکار را پیش گرفته است: یکم؛ ایجاد تغییر در تیم مذاکره کننده آمریکایی که «رابرت‌مالی» مدیریت آن را برعهده دارد. به عقیده تل‌آویو، تغییر در بافت تیم مذاکره کننده آمریکایی و انتقال ابتکار مذاکرات از وزارت امور خارجه این کشور به رهبری «آنتونی بلینکن» به ترکیبی با رهبری «جیک سالیوان» مشاور امنیت ملی دولت بایدن، بستر لازم برای به هم زدن اساس مذاکرات و یا توافقی مناسب با ایده‌آل اسرائیلی‌ها ایجاد خواهد شد. به زعم تل‌آویو، تیم بلینکن از یک‌سو مخالف افزایش تنش با ایران است. از سوی دیگر در برابر خواست‌های تهران بیش از اندازه منعطف نشان می‌دهد. بنابراین، کانون رایزنی و چانه‌زنی اسرائیلی‌ها، متوجه تغییر در بافت تیم مذاکره کننده و نگرش آمریکائیان در قبال مذاکره با تهران شده است. در این رویکرد، باقی ماندن تیم بلینکن در مذاکرات، این خطر را در پی دارد که دستیابی به توافق را هر چند دیر اما ممکن می‌کند.
دوم؛ تل‌آویو رایزنی‌های خود را به درون تروئیکای اروپایی نیز گسترش داده است. این‌کار با این هدف دنبال میشود که می‌داند اروپائیان بیش از واشنگتن مشتاق دستیابی به توافق با تهران هستند. اروپائیان توافق را امکانی برای رفع نیازهای‌شان به انرژی و مهم‌تر از آن دستیابی به ظرفیت بازار ایران و کاهش نگرانی‌های امنیتی خود با وجود تنش‌های رو به تزاید در منطقه قلمداد کرده و برآن اصرار دارند. مقام‌های اسرائیلی می‌خواهند اروپائیان باور کنند که توافق با تهران هیچ دستاوردی که از آن انتظار می‌رود را نخواهد داشت.
جالب این است که با گسترده‌تر شدن تبلیغات ضد ایرانی در فضای عمومی – دیپلماتیک غرب، اما هنوز واشنگتن و پایتخت‌های تروئیکای اروپایی در پاسخ به اسرائیلی‌ها بر لزوم استمرار دیپلماسی تأکید میکنند.
تهران اما در مقابله با گسترش رایزنی اسرائیلی‌ها به نظر دچار کمترین تحرک دیپلماتیک است. اصلی‌ترین واکنش تهران به اقدام‌های اسرائیل در عرصه دیپلماتیک به انتشار بیانیه‌ها و پاسخ‌هایی محدود است که به تناسب از سوی سخنگوی وزارت امور خارجه بیان میشود. علاوه براین، گه گاه نیز برخی مقام‌های روسیه سخنانی را ابراز میکنند که در مجموع بار چندانی از حجم سنگین فشارها بردوش دستگاه دیپلماسی نمی‌کاهد. اینگونه رفتار به بی‌عملی یا انفعال بیشتر شبیه است تا اعتماد به نفس که از دل آن ابتکار لازم برای برون رفت از وضع انجمادی کنونی حاصل شود.
آیا لازم است تهران در بازخوانی تجربه یک‌سال و اندی گذشته مذاکرات وین، در روش‌ها و ترکیب تیم مذاکره کننده خود تجدید نظر کند؟ این پرسشی است که با توجه به تعلیق خسارت‌بار کنونی مذاکرات و دور شدن از توافق، اهمیت خود را به رخ می‌کشد.
اسرائیلی‌ها می‌کوشند در فرصت پیش‌رو آخرین میخ را بر تابوت برجام بکوبند. در صورت وجود اراده برای دستیابی به توافق به عنوان شرط لازم، پاسخ به دیپلماسی فعال اسرائیل، دیپلماسی فعال و پویا را باید به مثابه امر کافی برجسته می‌کند.
نظر شما :