قبضه قدرت توسط طالبان مطلوب تهران نیست

ایران هراسان از تحولات افغانستان

۲۱ تیر ۱۴۰۰ | ۲۰:۰۰ کد : ۲۰۰۳۹۷۴ اخبار اصلی آسیا و آفریقا
به گفته‌ ولی نصر، برخی‌ها در ایران خروج آمریکا از افغانستان را «ناکامی ایالات متحده» می‌دانند و از آن خرسند هستند، اما برخی دیگر نیز باور دارند که «ایالات متحده از تبدیل شدن افغانستان به باتلاق ایران استقبال می‌کند» و خروج نیروهای آمریکایی «زمینه را برای حاکمیت قومی» فراهم خواهد کرد.
ایران هراسان از تحولات افغانستان

دیپلماسی ایرانی: ایران با نگرانی شاهد خروج نیروهای غربی از افغانستان است. با تحقق هدفی درازمدت یعنی رفتن آمریکایی‌ها، چالش تازه‌ای سر بر می‌آورد: با طالبان، دشمنی قدیمی برای ایران، که به‌سرعت در خاک همسایه چیره می‌شود و دوباره به قدرت می‌رسد، چه باید کرد؟ 

ایران که تحت حاکمیت روحانیون شیعه قرار دارد و طالبان، که یک جنبش تندرو سنی است، با یکدیگر اختلاف نظر اساسی دارند و تهران مدت‌هاست که از رفتار طالبان با اقلیت‌های غیر سنی خشمگین و ناراضی است. 

تهران هم از حاکمیت طالبان و هم از بازگشت جنگ داخلی به افغانستان هراس دارد، چشم‌اندازی بی‌ثبات کننده که احتمالا جوامع فارسی زبان و شیعه این کشور را به مخاطره خواهد انداخت، موج بیشتری از پناهجویان افغان را به مرزها روانه خواهد کرد و ستیزه‌جویی‌های شبه‌نظامیان سنی در منطقه را تقویت خواهد کرد. پیشروی سریع طالبان در سراسر افغانستان شهرهای کلیدی را با خطر تصرف روبه رو می‌کند.

در همین رابطه فاطمه امان، عضو ارشد موسسه خاورمیانه با اشاره به هراس ایران از به قدرت رسیدن شاخه‌ داعش در افغانستان هم زمان با افزایش تنش ها در این کشور و به قدرت رسیدن طالبان، گفت: «ایران از هرج و مرج و جنگ داخلی در افغانستان به شدت آسیب خواهد دید. ایرانی‌ها تقسیم حاکمیت را بهترین گزینه می‌دانند، حاکمیتی که طالبان هم در آن صاحب قدرت باشد».

اما به گفته‌ فاطمه امان، چرخش آشکار و فزاینده ایران به سوی طالبان «می‌تواند نوعی بدسنجی باشد» چرا که «ایران باور دارد که از طالبان بهره‌برداری می‌کند، اما می‌توان گفت که طالبان از ایران برای به نمایش گذاشتن خودش به عنوان گروهی قدرتمند و شایسته‌ حاکمیت بر یک کشور استفاده می‌کند». 

فاطمه امان تاکید کرد که پیشروی سریع طالبان باعث شده تهران از امکان تصرف کابل توسط  طالبان – و مهمتر از آن از گسترش خشونت همراه با افراط‌گرایی، قاچاق مواد مخدر و تسلیحات – در هراس باشد.

طالبان که تصور می‌شود کنترل تقریبا یک سوم از افغانستان را تحت کنترل دارد بدون جنگی تمام عیار و با اتکاء بر توافق با رهبران محلی به این قدرت دست یافته است. با این حال، در چند هفته اخیر، یک هزار و پانصد سرباز افغان برای فرار از پیشروی طالبان از مرزها به تاجیکستان گریخته‌اند، در حالی که نزدیک به 200 هزار افغان نیز در سال جاری از خانه‌هایشان فرار کرده‌اند.

در هفته‌های اخیر برخی از تندروهای ایرانی دست پیش را گرفته و تصویری دگرش‌یافته از طالبان ارائه کرده‌اند. مثلا روزنامه کیهان در اواخر ژوئن نوشت: «طالبان امروز با طالبانی که مردم را گردن می‌زد، تفاوت دارد». برخی از تندورهای ایران نیز این موضع سازشگرانه را رد کرده‌اند. هفته گذشته، در صفحه نخست روزنامه محافظه‌کار جمهوری اسلامی از برخی مقامات ایران برای کوچک انگاشتن تهدید حضور «تروریست‌های طالبان» در نزدیکی مرزهای ایران انتقاد شده بود.

ولی نصر، عضو دانشکده مطالعات بین‌المللی پیشرفته در دانشگاه جانز هاپکینز در این رابطه گفت: «هرچند ایرانی‌ها به مسائل افغانستان اهمیت می‌دهند ... اما آنها برای مدیریت این مسائل راهبرد روشنی ندارند».  

به گفته‌ ولی نصر، برخی‌ها در ایران خروج آمریکا از افغانستان را «ناکامی ایالات متحده» می‌دانند و از آن خرسند هستند، اما برخی دیگر نیز باور دارند که «ایالات متحده از تبدیل شدن افغانستان به باتلاق ایران استقبال می‌کند» و خروج نیروهای آمریکایی «زمینه را برای حاکمیت قومی» فراهم خواهد کرد.

فاطمه امان با اشاره به همکاری‌های پیشین ایران و ایالات متحده در افغانستان گفت اکنون بار دیگر روزنه‌ای کوچک از همکاری‌های واشنگتن و تهران در افغانستان گشوده شده است. وی گفت: «امیدوارم آنها برای شروع گفت وگوها پیرامون مسائل افغانستان، منتظر به راه افتادن جنگ داخلی نباشند». امان تاکید کرد، «افغانستان از اختلافات و دشمنی بین ایران و آمریکا، ایران و عربستان سعودی، و ایران و همسایگان عربش آسیب‌های بسیاری دیده است».

منبع: واشنگتن پست / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11

کلید واژه ها: افغانستان طالبان ایران و افغانستان ایران و طالبان به قدرت رسیدن طالبان ایران و امریکا افغانستان و امریکا خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان


( ۱۱ )

نظر شما :

بهنام ۲۱ تیر ۱۴۰۰ | ۲۰:۴۶
احتمال داره فرمول افغانستان بشه فرمول ترکیه وسوریه که الان ترکیه کلی پناهنده رو نگه داشته لب مرز، از اون طرف هم منطقه ی حائل درست کرده ، بنظر من هر چند ایران و ترکیه مشکلات بسیاری دارن ولی مسئله افغانستان به هر دو ربط داره باید با هم حلش کنن ، چون اگه سیل مهاجرت زیاد بشه ایران ناچاره بفرستشون لب مرز ترکیه
زیتون ۲۱ تیر ۱۴۰۰ | ۲۰:۵۰
به نظرم کلمه هراسش برای تحقیر است .....فکر نکنم ایران ترسیده باشه ....دیگه از سوریه که بدتر نیست ....با خطوط لجستیک وحشتناکش....جنگم تجارتی است برای خودش .....البته از نوع کثیفش ....اتفاقا میدون خوبی برای دور زدن تحریم هاست.....روابط بین الملل که درس اخلاق نیست.....تجارت خونه ....حالا مخالفت ایران این وسط چیزی را عوض نمیکنه....
ناشناس ۲۱ تیر ۱۴۰۰ | ۲۲:۰۲
آیا ایران باید از قدرت گیری طالبان نگران شود؟ بله. هیچ کسی از مزاحمت خوشحال نمی شود. آیا باید هراسان شود؟ خیر. تصرفات سریع طالبان در افغانستان دلایل روشنی دارد که آن دلایل در مناطق سرزمینی ایران وجود ندارد. در واقع اگر طالبان به خاک ایران دست درازی کند(به هر روشی)، به ایران این فرصت را خواهد داد تا معاهدات نگین با انگلیس در قرن نوزدهم را ملغی اعلام کرده و طالبان را با واقعیتی جدید و ناخوشایند روبرو کند. ایران کنونی، ایران دهه ۷۰ نیست و از نظر دفاعی بسیار پیشرفت کرده.
فدوی ۲۱ تیر ۱۴۰۰ | ۲۳:۳۳
دو نکته ی قطعی وجود دارد . قطعا طالبان مسیر دشواری برای تسلط کامل بر افغانستان دارد و قطعا بعد از تسلط فرضی طالبان بر کل افغانستان و حذف اغلب نیروهای مزاحم ، موی دماغ ایران خواهد شد . ایران باید تلاش کند تا هر چه سریعتر قوای دولت مرکزی افغانستان بر اوضاع از دست رفته مسلط شوند آنهم با رایزنی هم در داخل افغانستان و هم در سطح منطقه . تمرکز ما بر امریکا و اسراییل و فلسطین و سوریه و تا حدودی بر روی یمن و بحرین ، ایران را به شکل کامل از افغانستان. قفقاز و آسیای میانه غافل کرده است . قطعا توانمان بی نهایت یا در حد یک ابرقدرت نیست پس باید اولویتهایمان را یک بازبینی اساسی بنماییم . مثلا قضیه بحرین می توانست دردسر ایران نباشد . کج سلیقگی در مناسبات بین الملی مان دست کمی از آشفتگی در صنعت ، تجارت و آموزشمان ندارد . آیا چهل سال زمان کمی بود که بهتر و بیشتر کار کنیم ؟
ابراهیم قدیمی ۲۲ تیر ۱۴۰۰ | ۱۴:۰۵
یک سئوالی که برای من مطرح شده اینده خط لوله گاز تاپی است که گاز ترکمنستان را قرار است از طریق افغانستان به هند ببرد۔ این خط لوله رقیب خط لوله صلح است که ایران را به هند از طریق پاکستان وصل میکند۔با ارایش جدید نیروها وضعیت این خط لوله چه اینده ای دارد۔این خط لوله از مناطق تحت اشغال جدید طالبان در افغانستان میگذرد۔
فدوی ۲۲ تیر ۱۴۰۰ | ۲۲:۰۹
آقای قدیمی عزیز احتمالا آمریکاییها به هر قیمتی شده خط لوله ی افغانستان را خواهند کشید اما این مایه نگرانی نیست . انرژی مانند آب راه خود را می یابد مخصوصا اگر چون ایران منبع عظیمی از آن باشد . نفت و گاز ایران در بین کشورهای منطقه هیچ رقیب و مزاحمی ندارد الا دشمنی بیرون از منطفه و آن هم تحریم آمریکا . با برداشته شدن احتمالی تحریمها به سرعت ایران بازار خود را پس خواهد گرفت اما اگر آدم باشیم به سمت حذف نفت خام از صادراتمان خواهیم رفت . خام فروشی مساوی با دست به عصا بودن همیشگی است . ای کاش عقل معاش داشتیم و با صادرلت غیر نفتی از بلوک منحوس نفت فروشها می توانستیم خارج شویم .
ابراهیم قدیمی ۲۳ تیر ۱۴۰۰ | ۱۳:۲۸
جناب فدوی باتشکر ازشما۔شما فیلم های قدیمی وسترن را احتمالا دیده اید۔ بانک دارها تا یک ادم شری پیدا میکردند زود یک ستاره به او میدادند ومیکردنش کلانتر برای حفظ پولهاشان در بانک ۔۔ان بنده خدا هم توسط شر دیگری پس از مدتی قبض روح میشد وروز از نو روزی از نو۔شر جدید را ستاره دار میکردند ومحافظ۔۔منظور من از این کامنت این بود که ممکن است بخواهند ستاره بزنند به سینه طالبان برای محافظت خط لوله وچیزی هم به طالبان برسد۔