خطیب زاده: تفاهم برای احیای برجام در دسترس است/ اجازه نخواهیم داد اقتصاد ایران در حالت برزخی قرار بگیرد

دیپلماسی ایرانی: «سعید خطیب‌زاده» سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران امروز (دوشنبه) در نشست هفتگی با خبرنگاران ضمن تشریح آخرین تحولات در حوزه سیاست خارجی به سؤالات خبرنگاران داخلی و خارجی پاسخ داد.

خطیب‌زاده در ابتدا سالروز آزادسازی خرمشهر و روز ایثار و مقاومت را تبریک گفت و یاد و نام رزمندگان غیور و فرزندان این خاک و میهن را گرامی داشت و گفت: حماسه خرمشهر نماد خواست و اراده ملی مردم ایران بود که نشان داد هرگاه اراده می‌کنند حتی اگر همه دنیا در مقابل آنها بایستند و تمام زر و زور و قدرت با هم جمع شوند، در دفاع از کیان اسلامی و خاک این مرز پرگهر، تردیدی ندارند و به آن دست پیدا می‌کنند. تا تاریخ و تا ایران هست، یاد و خاطره سوم خرداد ۱۳۶۱ زنده است و با ماست.

سخنگوی دستگاه دیپلماسی در ادامه به تشریح تحولات حوزه سیاست خارجی در هفته‌ گذشته از جمله سفرهای محمد جواد ظریف به سوریه، اسپانیا، ایتالیا و ایرلند پرداخت. این دیپلمات ارشد ایرانی به برگزاری نشست کمیسیون مشترک برجام در چهارشنبه هفته گذشته در وین اشاره کرد و گفت: این نشست این هفته نیز ادامه خواهد داشت.

خطیب‌زاده همچنین اعلام کرد که ظریف از فردا (سه‌شنبه) برای سفر کوتاه به جمهوری آذربایجان و ارمنستان عازم این دو کشور خواهد بود.

به گزارش فارس، سخنگوی وزارت امور خارجه در پاسخ به سؤالی درباره تمدید تفاهم ایران و آژانس بیان کرد: در این خصوص دو نکته باید گفته شود. این‌که گفت‌وگوهای آن در شورای عالی امنیت ملی صورت گرفته و در پروسه بررسی‌های نهایی است و در اولین فرصتی که این پروسه و فرآیند نهایی شود، دبیرخانه یا سازمان انرژی اتمی اعلام رسمی خواهد کرد. توجه به این نکته بسیار ضروری است که این تفاهم دسترسی فراپادمانی به آژانس نمی‌دهد. یک تصمیم داخلی در جمهوری اسلامی ایران با تفاهم فیمابین با آژانس است برای این‌که دوربین‌ها فیلمبرداری‌های خودشان را در چارچوب پروتکل الحاقی داشته باشند. ولی هیچ دسترسی به بازرسان آژانس از روزی که مصوبه مجلس اجرایی شد، داده نشده است. اگر بعد از این نیز این تمدید صورت بگیرد، باز هم دسترسی فراپادمانی به آژانس داده نخواهد شد. اگر در پایان فرآیند گفت‌وگوها در وین، به نتیجه مشخصی برسیم، این فیلم‌های ضبط شده می‌تواند در اختیار آژانس قرار بگیرد. باید تا آن روز صبر کنیم. فکر می‌‌کنم، نهایتا امروز این تصمیم اعلام می‌شود.

این دیپلمات ارشد ایرانی درباره اظهارات آنتونی بلینکن مبنی بر این‌که نشانه‌ای مبنی بر تصمیم ایران برای بازگشت به تعهدات هسته‌ای مشاهده نکرده‌ایم، اظهار داشت: فکر می‌کنم، پاسخ آقای ظریف کفایت می‌کند. یادآوری می‌کنم دولت آمریکا نه تنها از برجام خارج شده، بلکه نقض کننده همه تعهداتش ذیل قطعنامه ۲۲۳۱ است و به عنوان طرفی است که سابقه بسیار سیاهی در اجرای تعهداتش ذیل برجام دارد و در موضعی نیست که جز بازگشت به تعهداتش و عمل به تعهداتش برگردد. توصیه می‌کنیم به جای لفاظی‌ها به اقدام عملی فکر کنند. هم اراده و هم برداشتن تحریم‌ها را راستی آزمایی می‌کنیم، اگر اراده لازم و رفع تحریم‌ها را در طرف آمریکایی بیینم، ما بعد از راستی آزمایی اقدامات جبرانی خود را انجام خواهیم داد.

خطیب‌زاده درباره اظهارات «فیصل بن فرحان» وزیر امور خارجه عربستان و طرح ادعاهایی بی اساس علیه ایران و این‌که بدون کنترل رفتار ایران هیچ ثباتی در منطقه وجود نخواهد داشت، گفت: ما هم این اظهارات را شنیده‌ایم. عربستان باید تصمیم بگیرد آیا همچنان می‌خواهد از این ادبیات و کلام ملال آور گذشته استفاده کند و رفتار خودش را عوض نکند و یا این‌که واقعا تصمیم گرفته است به عنوان یک شریک سازنده در منطقه در کنار کشورهای دیگر منطقه از سیاست‌های توسعه طلبانه و جنگ افروزانه فاصله بگیرد. منتظر اقدامات و تغییر رفتار ریاض هستیم. البته سیاست‌های ایران درباره گفت‌وگوهای منطقه‌ای و ترتیبات منطقه‌ای چیز جدیدی نیست و همواره بوده است و از حضور عربستان سعودی استقبال کردیم و فکر می‌کنیم عربستان سعودی می‌‌تواند طرف سازنده‌ای در این ترتیبات منطقه‌ای باشد اگر از ادبیات ملال آور و سیاست‌های شکست خورده فاصله بگیرد.

خطیب‌زاده در پاسخ به پرسشی درباره این‌که مهمترین مسئله باقی مانده در مذاکرات وین چیست و آیا قفل شده است؟ بیان کرد: درباره آن‌چه در وین اتفاق می‌افتد با دقت و با رعایت تمامی ابعاد آن تا به حال اظهارنظر کرده‌ایم. تنها وقتی به توافق خواهیم رسید که همه آن‌چه مدنظر ایران است و همه آن‌چه باید توافق شود، توافق شود. حالا می‌خواهد یک هفته یا یک ماه طول بکشد، دقت در این مسیر برای ما اولویت اصلی است. البته اجازه نخواهیم داد کسی مذاکرات را فرسایشی کند. این‌که مذاکرات روزانه برای مقامات ارسال می‌شود برای همین است که همه به صورت همزمان هم بدانند و اگر نظری دارند منتقل شود که گفت‌وگوها به صورت خوبی پیش برود. اما این‌که آیا گفت‌وگوها قفل شده؟ خیر و آیا پیشرفت قابل توجهی داشته است؟ بله. در خصوص رفع تحریم‌های بخشی و بخش‌های اقتصادی، موضوعات اصلی توافقاتی صورت گرفته است. پرانتزها و براکت‌هایی که در متن رفع تحریم بوده تا حد بسیار زیادی پاک شده و چند موضوع باقی مانده است که درباره آن همچنان گفت‌وگوها را ادامه خواهیم داد. درباره اقدامات هسته‌ای متن به توافقات خوبی رسیده است و دوستان در سازمان انرژی اتمی گفت‌وگوها را پیش بردند و فکر می‌کنم جز چند معدودی از نکاتی که نظرات خود را گفتیم، بقیه موضوعات حل شده است. درباره ترتیبات اجرایی که از جمله راستی آزمایی است، شاید موضوعات بیشتری باقیمانده باشد، اما آنها هم پیشرفت‌های بسیار خوبی داشته است. یک تصمیم و اراده سیاسی در واشنگتن باید باشد که به جای استفاده از وقت و انرژی وین، برای دفاع از میراث شکست خورده ترامپ، مسیر را باید عوض کرده و به بازگشت تمام و کمال و بدون هیچ تردیدی به برجام و تعهدات خود ذیل قطعنامه ۲۲۳۱ فکر کنند. در این صورت فکر می‌کنم مسیر طولانی در جلوی ما نخواهد بود.

خطیب‌زاده درباره اتهام دادستانی کل بحرین به بانک المستقبل و بانک مرکزی و چند بانک ایرانی به پولشویی که سؤال یکی از خبرنگاران بود نیز گفت: قبلا در این خصوص اظهارنظر کردم و باز هم تکرار می‌کنم. این اتهامات تکراری فاقد هرگونه وجاهت حقوقی و قانونی است. این بانک ذیل قوانین بحرین فعالیت می‌کرده و بانک مرکزی بحرین بر همه اقدامات آن نظارت داشته است. این‌که بعد از چند سال این ادعاهای واهی مطرح شود جز رنگ و بوی سیاسی چیز دیگری ندارد. به خاطر این‌که رویه‌های حقوقی و قانونی طی نشده و مقدمات بدیهی رعایت نشده است؛ از نظر ایران حکم این دادگاه به رسمیت شناخته نمی‌شود و فکر می‌کنیم بسیار هم مخرب است. جمهوری اسلامی ایران برای دفاع  و حفاظت از منافع خود در همه صحنه‌‌ها، حوزه‌ها و بخش‌ها بدون تعارف است و همواره این را نشان داده است.

سخنگوی وزارت امور خارجه در پاسخ به این پرسش که با توجه به مباحثی که هیأت‌های حاضر در مذاکرات وین عنوان کرده بودند که این هفته دور پایانی مذاکرات در وین باشد، آیا می‌توان امیدوار بود که این دور از مذاکرات که این هفته دوباره از سر گرفته خواهد شد، دور پایانی باشد؟ اظهار داشت: دور قبل و دور قبل هم می‌توانست همه طرفین به توافقی برسند. ما تمامی متون و مقدمات لازم را فراهم کردیم. این دور هم می‌تواند، اگر مسائل قابل توجه باقیمانده که به تصمیم سیاسی واشنگتن وابسته خواهد بود، حل شود قطعا قابل دسترسی است. هیچ زمانی را مدنظر خودمان قرار نمی‌دهیم، جز زمانی که همه منافع ملت بزرگ ایران در چارچوب برجام تامین شود. برجام نقشه راه حرکت ما خواهد بود. به طرف‌های مقابل گفتیم باید استفاده از توان و انرژی وین برای مذاکره درباره موضوعات غیربرجامی اجتناب کنند، کما این‌که از روز اول اجتناب شده است. چیزی فراتر از برجام گفت‌وگو نخواهد شد. از دولت آمریکا در چارچوب کمیسیون مشترک خواسته شده که به تعهداتش ذیل برجام برخواهد گذشت. نه خودمان را به زمان خاصی محدود خواهیم کرد و نه در مضیقه آن قرار خواهیم گرفت.

سخنگوی دستگاه دیپلماسی در پاسخ به پرسش دیگر خبرنگار فارس درباره گفت‌وگوی مجازی مجید تخت روانچی، سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل در نیویورک با سناتور «کریس مورفی» سناتور دموکرات آمریکایی نیز گفت: همیشه سفرا و نمایندگان ما در نیویورک در چارچوب وظایف عادی خودشان چنین گفت‌وگوهایی داشته‌اند. این گفت‌وگوی برخط و آنلاینی بوده، درباره چند موضوع از جمله مذاکرات وین گفت‌وگو شده است. آقای روانچی تاکید کرد که آمریکا نمی‌تواند از تحریم‌ها به عنوان ابزار مذاکراتی علیه ملت ایران استفاده کند. کما این‌که دولت ترامپ هم نتوانست و بهتر است از این فضا فاصله بگیرند. در خصوص فلسطین صحبت شده و آقای روانچی حمایت بی چون و چرای آمریکا از رژیم اشغالگر قدس را مورد انتقاد جدی قرار داد و این‌که رژیم اشغالگر قدس به خاطر حمایت‌های واشنگتن از هرگونه پیگیری حقوقی و قضایی مصون بوده است و حتی آمریکا اجازه نداد بیانیه آرام در شورای امنیت مطرح شود. درباره موضوعات دیگر نیز صحبت شده است از جمله موضوع زندانیان ایرانی در آمریکا که هم مطرح شده و روانچی تأکید کرده که این یکی از ضروری‌ترین موضوعاتی است که هم از بعد انسانی و هم ایجاد فضای مناسب ضروری است آمریکا این زندانیان را که به ناحق و بدون هیچ جرمی در زندان‌های آمریکا گروگان گرفته شده‌اند، آزاد کند.

سخنگوی وزارت امور خارجه در پاسخ به سؤالی گفت: در برجام آن چه در خصوص تعلیق تحریم‌ها در ۱۲۰ و ۱۸۰ روز گفته می‌شود مربوط به کنگره است و در برجام آمده که اینها در پایان هشت سال باید کلا برداشته شود. آن‌چه در وین گفت‌وگو می‌شود بازگشت آمریکا به تعهداتش در برجام است. تا رفع موثر تحریم‌ها اتفاق نیفتد اقدامات جبرانی ایران نیز متوقف نخواهد شد. برجام سندی است که درباره آن صحبت می‌‌کنیم.

وی گفت: وضعیت یمن وضعیت خوبی نیست و همچنان محاصره یمن ادامه داشته است.

خطیب‌زاده اظهار داشت: عراقچی در نشست کمیسیون امنیت ملی به تمامی سؤالات پاسخ داد و عراقچی نظرات نمایندگان محترم را شنیده‌ است. همه در یک راستا در حال حرکت هستیم و آن تامین منافع نظام و مردم بزرگ ایران و با همین هم افزایی امکان رسیدن به فهم مشترک برای این تامین بیشتر حاصل خواهد شد.

سخنگوی دستگاه دیپلماسی در پاسخ به سؤالی درباره تمدید تفاهم بین ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اظهار داشت: مصوبه مجلس لازم الاجراست و عدم ایجاد دسترسی فراپادمانی و یا اجرای پروتکل الحاقی از سوی ایران است. سازمان انرژی اتمی ایران نیز در همین چارچوب و اجرای مصوبه کلیه دسترسی‌های فراپادمانی را متوقف کرده است. دوربین‌ها فیلم‌ها را برمی‌دارند. در پایان این سه ماه و اگر تمدیدی حاصل شود، این‌که با فیلم‌ها چه کنیم، تصمیم داخلی ایران است. اگر توافق یا تمدیدی صورت بگیرد، باز هم دسترسی فراپادمانی به آژانس داده نخواهد شد. اگر به تفاهمی برسیم به آژانس اجازه داده می‌شود به فیلم‌ها دسترسی داشته باشد.

وی درباره آن‌چه برای کشتی ایران در اندونزی رخ داد گفت: رویه قانونی و حقوقی خود را طی می‌کند. فردا دادگاه دیگری برای رسیدگی به برخی موضوعات مرتبط با ورود این کشتی به آب‌های اندونزی است. انتظار ما این است که زودتر این موضوع جمع بندی شود.

سخنگوی وزارت امور خارجه درباره انتخابات ریاست جمهوری سوریه اظهار داشت: همه می‌دانند در چارچوب آستانه و ژنو برای نوشتن قانون اساسی جدید سوریه بوده است ولی مشخص است که حقوق بین‌الملل قانون اساسی جاری را به رسمیت می‌شناسد و بر همین اساس انتخابات ریاست جمهوری در سوریه در حال برگزاری است. ایران از روند سیاسی در سوریه همواره حمایت کرده و هیأتی از پارلمان به عنوان ناظر به این کشور سفر کرده و هم در سفر ظریف از این روند حمایت شد. در تهران در محل سفارت سوریه در تهران رای گیری آغاز شد و این انتخابات می‌تواند مثل همه فرآیندهای دموکراتیک دیگر به ثبات و صلح سوریه کمک شایانی کند. کشورهای دیگر باید توجه کنند از دخالت‌های بی جا و فتنه افکنی در داخل سوریه اجتناب کنند.

خطیب‌زاده درباره انتصاب سفیر ایران برای انگلیس گفت: از سال قبل سفیر خود را معرفی کرده‌ایم دولت انگلیس هم سفیر خود را چند ماه است معرفی کرده و در پروسه‌های اداری خود در حال انجام است. سفیری که معرفی شده از داخل وزارت امور خارجه است.

وی درباره تور اروپایی ظریف و تلاش برای جذب سرمایه‌گذاری بعد از توافق است، نیز گفت: سفر ظریف به اروپا چند ماهی بود که در دستورکار بود و البته بسیار بزرگ‌تر از این بود که قرار بود ۱۱ کشور باشند. سفرهایی که به اسپانیا، ایتالیا و ایرلند انجام شد، توافقی اگر صورت بگیرد آنهایی که در کشورهایی که در طول تحریم‌ها روابط خود را با ایران حفظ کردند در اولویت هستند. در این سفر علاوه بر موضوعات اقتصادی، موضوعات دوجانبه و ... موضوعات جدی منطقه‌ای از سرزمین‌های اشغالی تا عراق و افغانستان مطرح شد. در همه این حوزه‌ها گفت‌وگوها را با این کشورها و دیگر کشورهای اروپایی و غیراروپایی ادامه خواهیم داد. هیچ گاه اجازه ندادیم کسی ما را حذف کند و به عنوان کنشگر فعال عمل کردیم. برداشت ما این است که توافق مسیر طولانی را طی کرده ولی آن‌چه باقیمانده قابل توجه است و تا زمانی حاصل نشود هیچ توافقی صورت نمی‌گیرد. این یک ماه تمدید تفاهم بین ایران و آژانس ربطی به نتیجه رسیدن گفت‌وگوها ندارد.

وی درباره حضور وزرای خارجه برای نهایی شدن توافق نیز بیان کرد: آن‌چه در وین اعلام می‌شود و یا الان در حال انجام است کمیسیون فصلی برجام است و برای اعلام تصمیمات کمیسیون فصلی ضرورتی به حضور وزرای خارجه نیست. آن‌چه فعلا اعلام خواهد شد تصمیم کمیسیون مشترک است. آمریکا تا هنگامی که به توافقی نرسیم برای بازگشت کامل به تعهداتش ذیل برجام در اتاق و میز برجام جایی نخواهد داشت.

خبرنگاری با اشاره به اظهارات وزیر امور خارجه اتریش مبنی بر این‌که زمان برای حصول پیشرفت در مذاکرات وین رو به اتمام است و هنوز مسائل مهمی به صورت حل نشده باقیمانده است و این اظهارات در حالی است که اخبار اخیر حاکی از حصول پیشرفت‌هایی است از سخنگوی وزارت خارجه پرسید این دوگانه طرف اروپایی و ایرانی چگونه به وجود آمده است؟ که وی پاسخ داد: دوگانه‌ای وجود ندارد. اگر به عرایض این چند هفته از سوی من و آقای عراقچی توجه شود کاملا روشن است. پیشرفت‌های قابل توجهی داشتیم و هنوز هم فکر می‌کنیم تفاهم در دسترس است، ولی آن‌چه باقیمانده براساس دستورالعمل‌های اعلامی به وزارت خارجه، آنها هم قابل توجه هستند. آنها هم باید مورد مداقه قرار بگیرند و با دقت پیگیری شوند. آن‌چه باقیمانده می‌تواند به راحتی به نتیجه برسد، اگر تصمیم سیاسی در واشنگتن اتخاذ شود برای این‌که از ادبیات قبلی دولت قبلی آمریکا و رفتار و منش دولت قبلی آمریکا و از کمپین شکست خورده فشار حداکثری که دولت ترامپ بر علیه مردم ایران اعمال کرده است. اگر از این فاصله بگیرند آن‌چه باقیمانده به راحتی و با مداقه‌های لازم قابل دسترسی و تفاهم است. ‌آن‌چه باقیمانده می‌تواند طولانی‌تر از این انتظارات بشود، اگر همچنان تیم آمریکا برای حفظ میراث شکست خورده به وین برگردد. طبیعی است ملاک و سنجش ما متن برجام است. آن‌چه در برجام نوشته شده طابق النعل بالنعل باید اجرا شود، انتفاع ایران از بندهای رفع تحریمی برجام باید قطعی باشد. قطعا بعد از رفع تحریم‌ها و راستی آزمایی، ایران هم آمادگی داشته و دارد برای توقف اقدامات جبرانی خود اقدام کند. هیچ‌کس در اروپا و آمریکا فراموش نکند که برجام امروز به خاطر صبر راهبردی تهران و به خاطر اقدامات با تدبیر ایران زنده است و نه به خاطر آن‌چه آنها انجام دادند. آمریکا با تمام توان تلاش کرد برجام را از بین ببرد و با بی عملی‌اش تمامی ظرفیت‌های بالقوه برای بهره‌مندی و انتفاع ایران از برجام را از بین برد. این ایران بود که هم اقدامات موثر داشت. باید از این فرصت و پنجره فرصت استفاده لازم را ببرند. این فرصت برای همیشه نخواهد بود.

سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره سفر ظریف به ایرلند و این‌که آیا در این سفر تفاهم شده که چه زمانی سفارت ایرلند در تهران بازگشایی شود؟ اظهار داشت: هم در سفر وزیر امور خارجه ایرلند به ایران و هم سفر ظریف به دوبلین، گفت‌وگوهای اجرایی آغاز شده البته فکر می‌کنم دوستان در بخش اروپای وزارت امور خارجه با همتایان خود درباره اقدامات اجرایی باید به یک نقشه راه برسند. این تصمیم گرفته شده و مقدمات آن در حال انجام است.