کمپین «اعمال فشار حداکثری» همه گیری کرونا را وخیم تر می کند

نویسنده: کارولین گری

دیپلماسی ایرانی: اوایل ماه جاری میلادی چندین دیپلمات و چهره های مطرح امنیت ملی از ایالات متحده و اروپا بیانیه ای را در واکنش به کمپین «اعمال فشار حداکثری» رئیس جمهوری دونالد ترامپ علیه ایران امضا کردند مبنی بر اینکه: «شیوع یک بیماری همه گیر در هر جای دنیا، بر سراسر دنیا تاثیر می گذارد.»

شیوع یک بیماری همه‌ گیر جهانی مانند «کووید-19» به پاسخی جهانی نیاز دارد، اما نقش تهاجمی که ایالات متحده در جهان ایفا می کند، مانع از چنین واکنشی شده است. دولت ترامپ با ادامه تحریم های اقتصادی علیه ایران، افزایش حضور نظامی در نیمکره غربی و قطع کمک‌ ها به سازمان بهداشت جهانی بر همکاری های بین المللی و همچنین توانایی جهان در مقابله با شیوع ویروس تاثیر گذاشته است.

در حالی که رئیس جمهوری ترامپ به اظهارات مبالغه ‌آمیز درباره واکنش دولت خود به ویروس کرونا ادامه می دهد، ایالات متحده بیشترین شمار قربانیان ابتلا به ویروس را داشته است. و در همان زمان که ایالات متحده بودجه سازمان بهداشت جهانی را قطع کرده، بزرگترین نیروی عملیاتی نظامی در سه دهه گذشته را به آمریکای جنوبی اعزام کرده است. و در حالی که دولت ترامپ فکر می کند ایالات متحده می تواند به تنهایی این بحران را حل کند، احتمالا بدون همکاری همه کشورهای جهان متحمل شکست سختی خواهد شد.

اتخاذ سیاست‌ های اینچنینی اتفاق جدیدی در تاریخ نیست. ایالات متحده در چند دهه گذشته سعی کرده از طریق نظامی سازی سیاست خارجی، بر جهان حکمرانی کند. دلیلش هم این بوده که ایالات متحده خود را استثنایی می دانسته و تصور می کرده ارزش ها، نظام سیاسی و تاریخ آن به اندازه ‌ای ناب و ارزشمند هستند که همه جهان را بگیرند. اما برای یک تهدید همچون بیماری همه گیر جهانی، احساس برتری ملی رئیس جمهوری آمریکا هیچ اهمیتی ندارد.

ایده آمریکای استثنایی در چند دهه گذشته برای توجیه سیاست ‌های تغییر نظام، جنگ های بی پایان، ارتقاء دموکراسی از طریق نظامی و کمک های نظامی استفاده و عمدتا به ضرر متحدان آمریکا و منافع آنها تمام شده است.  ویروس کرونا نیز از این قاعده مستثنی نیست. ترامپ با استناد به سیاست های مبتنی بر این اصول، به ویژه در مواجهه با ویروس کرونا، بیش از آنکه کمک کند، به چشم انداز ایالات متحده در همکاری های بین المللی و واکنش موثر جهانی آسیب رسانده است. سیاست های تهاجمی ایالات متحده از خاورمیانه گرفته تا نیمکره غربی، هیچ کدام در جهت منافع آمریکا نبوده اند.

برای نمونه، می‌ توان به ایران اشاره کرد: این کشور همچنان یکی از مراکز شیوع بیماری کروناست و با این حال، هیچ نشانه ای دال بر اینکه ترامپ تحریم ها علیه آن را تسهیل خواهد کرد، دیده نمی شود. جدای از تاثیرات فاجعه‌ آمیز انسانی تحریم ها، سیاست های ترامپ در قبال ایران کمک چندانی به ترغیب این کشور به همکاری بین المللی نکرده است. روز سوم آوریل، ائتلافی از 135 کشور عضو سازمان ملل متحد بیانیه ای را صادر کردند مبنی بر اینکه: «تحریم های یک جانبه می ‌تواند به تلاش ‌ها برای کنترل این بیماری همه گیر آسیب برساند. وقتی یک کشور در خطر باشد، همه ما در خطریم.»

در حالی که موارد ابتلا به کرونا در آمریکای جنوبی در حال افزایش است، ایالات متحده به دنبال نیکلاس مادورو، رئیس جمهوری ونزوئلا، و دستگیری اوست. ایالات متحده همچنین عملیات مبارزه با مواد مخدر را با جدیت بیشتری دنبال می کند و عملیات نظامی را در مقیاسی پیش می برد که از دهه 1980 بی سابقه بوده است. اما اکنون زمان مناسبی برای تغییر نظام یا استقرار نظامی نیست. مقابله با کرونا نیازمند تفاهم و همکاری متقابل است و تلاش برای شکست دادن این بیماری همه گیر هیچ حد و مرزی نمی شناسد. این سیاست ها نه تنها به پاسخ هماهنگ به ویروس آسیب می رسانند، بلکه به وجهه ایالات متحده در صحنه جهانی نیز صدمه می زنند. در گزارشی که در اواخر ماه فوریه و پیش از همه گیر شدن کووید-19 در بنیاد گروه یوراشیا منتشر کردیم، دریافتیم که یکی از دو محرک اصلی رویکرد ضد آمریکایی، نارضایتی عمومی از سیاست خارجی توسعه گرایان ایالات متحده بوده است. و اگرچه لازم نیست که همه تصمیمات سیاست خارجی مطابق نگرش عمومی بین المللی به مسائل گرفته شود، این مساله که نقش تهاجمی ایالات متحده در جهان به ویژه در زمان نیاز به هماهنگی و همکاری جهانی به خصومت می انجامد، نگران کننده است. مطمئنا اکنون زمان مناسبی برای سنگرسازی نیست. قطع بودجه سازمان بهداشت جهانی یک واکنش نامناسب و غیرسازنده از سوی ایالات متحده به شیوع ویروس کرونا بوده است. تامین بودجه نهادهای مسئول رسیدگی به مقابله با بحران های بهداشت جهانی احتمالا خیلی بهتر می تواند به واکنشی هماهنگ و موثر کمک کند تا قطع بودجه آنها.

دولت ایالات متحده بهتر است به جای اتخاذ نسخه ای از آمریکای استثنایی مبتنی بر قدرت از طریق اعمال زور در میانه رسیدگی به چگونگی واکنش به کووید-19، نشان دهد که دموکراسی آمریکا می تواند به طور موثر و با رویکردی مسئولانه شیوع بیماری را کنترل کند. تنها اقدامی که می تواند آمریکا را در مبارزه علیه این بیماری همه گیر تجهیز کند، همکاری و هماهنگی با دیگر کشورها در مهار بحران است. آمریکا اینگونه می تواند به الگویی برای دیگر کشورهای درگیر تبدیل شود. دولت ترامپ با ادامه لفاظی ها درباره آمریکای استثنایی و ادامه رویکرد نظامی سازی سیاست خارجی، تنها بحران را تشدید و مردم آمریکا را از واکنش جهانی مورد نیاز برای مهار ویروس محروم می کند.

منبع: دولتداری مسئولانه (ریسپانسیبل استیت کرفت) / تحریریه دیپلماسی ایرانی 34