در گفت وگوی دیپلماسی ایرانی با نائب رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست‌خارجی مجلس شورای اسلامی بررسی شد:
معنا ندارد به هر درخواست نامعقول آژانس پاسخ دهیم/گزارَش اخیر آژانس به هیچ وجه حقوقی نیست
گفت و گو از عبدالرحمن فتح الهی، عضو تحریریه دیپلماسی ایرانی
دیپلماسی ایرانی – عصر سه‌شنبه هفته جاری گزارش متفاوتی از سوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در خصوص فعالیت های صلح آمیز هسته‌ای ایران منتشر شد که در آن اتهاماتی علیه تهران مطرح شد. در این راستا و بر مبنای متن گزارش مذکور ایران دسترسی به دو مکان مد نظر را به این آژانس اجازه نداده و برای انجام گفت‌وگوهایی در خصوص شفاف‌سازی احتمال وجود مواد یا فعالیت‌های هسته‌ای اعلام نشده، اقدام مثبتی را صورت نداده است. مضافا در بخش دیگری از گزارش جدید آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مطرح شده که ذخایر اورانیوم غنی شده ایران ۵ برابر محدودیت تعیین شده در برجام یعنی به ۱۰۲۰.۹ کیلوگرم رسیده است. در این راستا و ساعاتی بعد از انتشار گزارش، رافائل گروسی، مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی بامداد دیروز چهارشنبه (به وقت تهران) در مصاحبه‌ای اختصاصی با خبرگزاری انگلیسی رویترز مدعی شده است که چنانچه ایران به تعهداتش ذیل برجام عمل نکند، بحران ایجاد خواهد شد. در سایه نکات مطرح شده دیپلماسی ایرانی در گفت وگویی با محمدجواد جمالی نوبندگانی، نائب رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست‌خارجی مجلس شورای اسلامی به بررسی دلایل برخی مواضع اتهامی رافائل گروسی، مدیر آژانس بین المللی انرژی اتمی در خصوص فعالیت‌های هسته‌ای ایران پرداخته است که در ادامه می خوانید:
با انتشار گزارش جدید آژانس بین المللی انرژی اتمی، این آژانس سه شنبه جاری اتهاماتی را با این عنوان که ایران اجازه دسترسی به دو سایت هسته‌ای اعلام نشده را به بازرسان نداده و به سوالات پیشین آژانس در خصوص فعالیت‌هایش پاسخ نداده است، علیه فعالیت های هسته ای جمهوری اسلامی ایران مطرح کرد. در تکمیل این گزارش رافائل گروسی، مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی بامداد دیروز چهارشنبه (به وقت تهران) در مصاحبه‌ای اختصاصی با خبرگزاری انگلیسی رویترز مدعی شده است که چنانچه ایران به تعهداتش ذیل برجام عمل نکند، بحران ایجاد خواهد شد. همچنین آسوشیتد پرس در خبری جداگانه مدعی شده، آژانس سوالاتی در خصوص سه سایت اعلام نشده از ایران پرسیده که بی جواب باقی مانده است. اینها علاوه بر آن است که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی عصر روز سه‌شنبه در گزارش جدید خود درباره برنامه هسته‌ای ایران اعلام کرد که ذخایر اورانیوم غنی شده ایران ۵ برابر محدودیت تعیین شده در برجام یعنی به ۱۰۲۰.۹ کیلوگرم رسیده است. آیا در سایه گزارش مذکور آژانس و مواضع تهدیدآمیز گروسی، بحران جدی در مناسبات ایران و آژانس بین الملی انرژی اتمی در راه است؟
همان گونه که در مصاحبه با دیپلماسی ایرانی از قبل پیش‌بینی کرده بودم نحوه انتخاب رافائل گروسی به عنوان مدیر آژانس بین المللی انرژی اتمی در سایه شخصیت سیاسی این فرد، این احتمال را تقویت کرد که قطعاً برخی از اعضای شورای حکام با محوریت ایالات متحده آمریکا و رژیم صهیونیستی به دنبال تحریک آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در خصوص فعالیت های صلح آمیز هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران هستند و به نظر می رسد با افزایش فشارها و تحریکات سیاسی و دیپلماتیک واشنگتن و تل آویو از یک سو سه کشور اروپایی حاضر در برجام یعنی آلمان، فرانسه و انگلستان را وادار به فعال شدن سازوکار حل اختلافات برجامی کردند و از طرف دیگر با گزارشها و اطلاعات صد در صد غلط و کذب در خصوص فعالیت‌های هسته‌ای ایران هستند که بخشی از آن نیز توسط منافقین (سازمان مجاهدین خلق) در حال پیگیری است. یعنی آمریکا و اسرائیل با این اطلاعات کذب به دنبال پرونده سازی علیه جمهوری اسلامی ایران هستند، کما اینکه ما قبلا نیز این تلاش ها را در دوران پیش از توافق هسته‌ای شاهد بوده ایم. در همان زمان مشخص شد تمام این ادعاها صد در صد دروغ بوده است و آمریکا تنها به دنبال پرونده سازی علیه جمهوری اسلامی ایران برای ایجاد یک اجماع جهانی به منظور ارجاع پرونده ما به شورای امنیت سازمان ملل است.
لذا چون افرادی مانند رافائل گروسی برای حفظ جایگاه خود به پذیرش فشارهای ایالات متحده آمریکا و بازیگران همسو با آن ناچار هستند و اساسا به دلیل همین حرفشنوی به سمت مدیر کلی آژانس رسیده است هر موضعی و خط سیاسی که از جانب کاخ سفید به او دیکته شود در آژنش اجراء خواهد شد. چگونه می‌شود که ۱۵ گزارش پیشین آژانس بین المللی انرژی اتمی از صحت فعالیت های هسته ای ایران سخن بگوید، اما به ناگاه و اتفاقا به موازات فشارهای ایالات متحده آمریکا بر اروپایی ها برای فعال کردن ساز و کار حل اختلافات برجامی، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی این اتهامات علیه ایران در گزارش جدید خود مطرح می‌کند. پس این هماهنگی و همزمانی با برنامهریزی در دستور کار قرار گرفته است تا ایران در شرایط کنونی بیش از پیش تحت فشار باشد. یعنی درست زمانی که پاریس، برلین و لندن در قالب نشست کمیسیون مشترک برجام به دنبال فشار بر ما و بازگشت ایران از برنامه کاهش تعهدات برجامی است، آژانس بین المللی انرژی اتمی نیز با مطرح کردن اتهاماتی در قالب گزارشهای خود و نیز تهدیدات مدیر کل آژانس سعی می کنند که ایران را در موضع ضعف قرار دهند. از این رو من معتقدم گزارش سه شنبه جاری آژانس بین المللی انرژی اتمی و سخنان رافائل گروسی، مدیر کل این آژانس به هیچ وجه سخنانی فنی و حقوقی نیست، بلکه یک پرونده‌سازی سیاسی است که در سایه آن سعی دارند یک نگاه تبعیض آمیز را به واسطه فشارهای ایالات متحده آمریکا در خصوص فعالیت‌های هسته‌ای ایران در دستور کار قرار دهند.
پیرو نکات شما بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی در نشست خبری دیروز چهارشنبه خود صراحتا عنوان کرد که آژانس انرژی اتمی نمی‌تواند بر اساس ادعاهای جاسوسی رژیم صهیونیستی از ایران به هر درخواستی مبنی بر ارائه اطلاعات حساس و طبقه بندی شده و بازرسی از هر مکان و سایت هسته‌ای ایران از سوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پاسخ مثبت بدهد. چرا که در خواست اطلاعات و دسترسی باید مبانی حقوقی داشته باشد. آیا این گفتهها به معنای تقابل و رودررویی هر چه صریحتر جمهوری اسلامی ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خواهد بود، آن هم در شرایطی که رافائل گروسی، مدیرکل این آژانس و امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه درخواست کردهاند که ایران نهایت همکاری را با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی داشته باشد؟
همان گونه که پیش‌تر هم اشاره کردم و سخنان آقای کمالوندی هم بر آن صحه گذاشته است، قطعاً تمام درخواستها برای ارائه اطلاعات و بازرسی های مد نظر آژانس از اماکن هسته ای ایران، نه بر اساس مبنای حقوقی و مستدل، بلکه در چارچوب تحریکات رژیم‌صهیونیستی، منافقین و ایالات متحده آمریکا قرار دارد. یعنی آژانس بین المللی انرژی اتمی دوباره به بازیچه واشنگتن و تل آویو بدل شده است و اکنون به واسطه برخی اطلاعات کذب و دروغ سعی می کنند دوباره پرونده‌سازی خود را علیه ایران داشته باشند. در این راستا یقیناً جمهوری اسلامی ایران نمی تواند بر اساس امنیت ملی خود به هر درخواست نامعقول، غیر حقوقی و صد البته سیاسی آژانس بین المللی انرژی اتمی مبنی بر ارائه برخی اطلاعات حساس و طبقه بندی شده و بازرسی از هر مکان هسته ای داخلی را صرفا به واسطه رفتارهای موزیانه جاسوسمآبانه صهیونیست ها و منافقین بدهد، به ویژه که بعد از وعده های دروغ و انفعال اروپایی‌ها در عمل به تعهدات برجامی، ایران بنای کاهش همکاری‌های هسته‌ای را در برجام تا زمان عمل به تعهدات اروپا گذاشته است. بنابراین معنایی ندارد که ایران بخواهد به هر درخواست نامعقول، بی‌منطق و صددرصد خطی و برنامه ریزی شده آژانس و تهدیدات پوچ و بی ارزش مدیرکل آن پاسخ دهد. ما در طول این سال‌ها و حتی در دوران پس از خروج دونالد ترامپ از برجام کمال همکاری خود را با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی داشته و حتی در برخی موارد فراتر از ابعاد حقوقی مندرج در توافق هسته‌ای، پروتکل الحاقی و ان پی تی عمل کرده ایم. این رویه باعث نمی شود که اکنون آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، مدیرکل آژانس، کشورهای اروپایی و دیگران به خود این اجازه بدهند که با کشور مستقل و قدرتمندی مانند جمهوری اسلامی ایران هرگونه که بخواهد برخورد کنند. قطعاً جمهوری اسلامی ایران بر اساس منافع خود و در راستای سیاست‌های کلانش با این گونه مسائل برخورد می‌کند و اجازه دخالت به هیچ نهاد، ارگان، شخص و کشوری را نمی‌دهد. در این راستا ما به وضوح نشان داده ایم که ایران اهل مذاکره و همکاری هستیم و به تعهدات خود عمل می کنیم. اما اگر طرف مقابل به خود این اجازه را بدهد که از حسن نیت ایران سوء استفاده کند قطعاً ما با استفاده از ظرفیت‌های موجود در توافق هسته ای ما به سمت کاهش تعهدات هسته پیش خواهیم رفت. اینجاست که احتمالاً مناسبات آژانس بین المللی انرژی اتمی با ایران در آینده مبهم خواهد بود.
به ابهام احتمالی در مناسبات آتی آژانس بین المللی انرژی اتمی و جمهوری اسلامی ایران اشاره کردید. در این راستا و پیرو نکات پیشین منظور از ابهام همان نقطه بحرانی است. اگر چنین است منظور از بحران در مناسبات آتی آژانس بین المللی انرژی اتمی و جمهوری اسلامی ایران چیست؟
من معتقدم که علاوه بر تحریکات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و مدیرکل آن به واسطه فشارها و اطلاعات دروغ آمریکایی‌ها، منافقین و رژیم صهیونیستی، خود این آژانس نیز دچار یک سوء تفاهم شده است. در این رابطه و پیش از این چون درخواست‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در بازرسی از برخی اماکن نظامی ما مانند پارچین در سایه حسن نیت ایران با پاسخ مثبت همراه بوده اکنون در آژانس این باور غلط شکل گرفته که به راحتی می‌توانند از هر مکانی که می‌خواهند بازرسی کنند، آن هم نه بر مبنای یک پروسه حقوقی و درخواست مستدل همراه با مدارک قابل قبول، بلکه بر اساس یک مشت اطلاعات دروغ و صد درصد کذب که حاصل توهمات منافقین و صهیونیست ها است. بنابراین بحران از منظر آژانس تنها می تواند ارجاع پرونده هسته ای ایران به شورای امنیت سازمان ملل باشد. اما در آن سو گروه "نم" در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به همراه روسیه و چین مواضع ما را در این خصوص قبول کردهاند و اعتقاد دارند که این گزارشها و سخنان به واسطه فشارهای ایالات متحده آمریکا صورت گرفته است. البته این نکته را هم باید یادآوری کنم که شرایط کنونی ما با چند سال گذشته، به خصوص دوران قبل از برجام متفاوت است و لذا آژانس نمی‌تواند با پرونده فعالیت‌های هسته‌ای ایران بازی سیاسی بکند.
در سایه نکته شما مبنی بر احتمال وجود تلاش‌هایی برای ارجاع پرونده فعالیت‌های هسته‌ای ایران به شورای امنیت سازمان ملل، سناتور تام کاتن بامداد دیروز چهارشنبه (به وقت تهران) در توئیتی در واکنش به انتشار گزارش تازه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره ایران خواستار بازگشت تحریم‌های سازمان ملل علیه تهران شده و نوشته است که ایالات متحده باید فوراً تحریم‌ها علیه ایران در شورای امنیت سازمان ملل متحد را بازگرداند. حال که با فشارهای سه کشور اروپایی مبنی بر فعال کردن سازوکار حل اختلافات برجامی که در نهایت می‌تواند به فعال شدن مکانیسم ماشه و بازگشت قطعنامه‌های شورای امنیت بینجامد و این دست اتهام‌پراکنی های آژانس بین المللی انرژی اتمی و تهدیدات مدیرکل این آژانس، ایران از دو ناحیه متحمل فشار سیاسی و دیپلماتیک است به نظر می رسد که ایالات متحده آمریکا به دنبال چکاندن "ماشه" علیه جمهوری اسلامی است. ارزیابی شما در این رابطه چیست؟
قطعا در این مواضع آمریکایی‌ها یک تناقض آشکار وجود دارد. زمانی که در ۱۸ اردیبهشت ماه سال گذشته دونالد ترامپ رسما از برجام خارج شده است، دیگر این کشور به هیچ وجه حق استفاده از مکانیسم ماشه را ندارد. از طرف دیگر کشوری که اعتقادی به توافق هسته‌ای ندارد، چگونه می تواند از طریق تمسک به همین توافق به دنبال بازگشت پرونده فعالیت هسته‌ای ایران به شورای امنیت و بازگشت قطعنامه‌های این شورا باشد. این یک تناقض آشکار آمریکایی‌ها و مصداق بارز دروغگویی مقامات این کشور است. از این رو هیچ کدام از این سخنان مقامات آمریکایی مبنا و پایه حقوقی ندارد. مگر می شود کل برجام را قبول نکرد، اما مکانیسم ماشه آن را مورد توجه قرار داد. این از آن طنزهای این روزهای امریکا است.
به موازات این تحریکات آمریکا که در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و کشورهای اروپایی در جریان است، ایالات متحده تلاش های جدی برای افزایش فشار بر روسیه و چین به منظور انصراف این کشورها از وتوی پیش نویس قطعنامه آمریکا در شورای امنیت در خصوص تمدید تحریم های هسته ای ایران وارد کرده است. به گونه ای که این فشارها با بیانیه وزارت امور خارجه روسیه مورد انتقادات جدی قرار گرفت؟ از نگاه شما دلیل تحرکات و تلاش‌های آمریکا مبنی بر تمدید تسلیحاتی ایران چیست؟
همان گونه که می‌دانید قرار بود که طبق توافق هسته‌ای برخی از تحریم‌های اعمالی علیه جمهوری اسلامی ایران در برهه های زمانی ۵ ساله و یا ۱۰ ساله رفع شود که یکی از آنها همین تحریم تسلیحاتی بود. اگرچه سه کشور اروپایی آلمان، فرانسه و انگلستان صراحتا عنوان کردند که قرار بوده است در بحبوحه پیگیری توافقات هسته‌ای، تلاش‌های جدی برای تمدید تحریم‌های هسته‌ای ایران با پیش کشیدن مذاکرات در خصوص نفوذ منطقه‌ای و توان دفاعی ایران شکل بگیرد. پس حتی پیش از ایالات متحده آمریکا، سه کشور اروپایی حاضر در برجام نیز به دنبال این مهم بودند. این مسئله نشان می‌دهد که دیگر جمهوری اسلامی ایران نمی تواند با این دروغگویی ها و تزویر این بازیگران روی تعهدادت و مواضع این بازیگران حساب باز کند. البته توان دفاعی و موشکی ایران نشان داده که جمهوری اسلامی در دوران تحریم ها توانسته است به این خودکفایی در حوزه توان موشکی و دفاعی برسد، به گونه ای اکنون بیش از ۹۰ درصد نیازمندی های خود در زمینه دفاعی، نظامی و امنیتی را در داخل تولید و تامین می کند. بنابراین تمدید و یا عدم تمدید تحریم های تسلیحاتی در این شرایط تاثیر سوئی بر توان دفاعی ما نخواهد داشت.
نظر شما :