کمک موثر روسیه به دور زدن تحریم های نفتی ایران و ونزوئلا

دیپلماسی ایرانی: رزنفت، شرکت نفت دولتی روسیه، در ایران و ونزوئلا فعالانه سیاست "فشار حداکثری" آمریکا را نقض و این دو کشور را در دورزدن تحریم‌های اقتصادی واشنگتن کمک می‌کند. با این حال، واشنگتن غول نفتی روسیه را تحریم نکرده است.

به گزارش تایمز آو ایزرائیل به نقل از یک منبع وزارت امور خارجه اسرائیل، پوتین و روحانی در 7 سپتامبر 2018 توافقی را در راستای دور زدن تحریم‌های آمریکا امضاء کردند که بر مبنای آن نفت خام ایران به بنادر روسیه در دریای خزر انتقال یافته و پس از پالایش به عنوان سوخت روسی به اروپا صادر خواهد شد. رزنفت اصلی‌ترین طرف روسی این توافق است.

اخیرا مسکو نشان داده است که تمایل دارد با تهران در نقض تحریم‌های واشنگتن علیه صادرات نفت ایران همکاری کند. در ژوئیه 2019 وزیر امور خارجه روسیه به فایننشال تایمز گفت که مسکو تمایل دارد به اینستکس بپیوندد تا صادرات نفت ایران به اروپا را تسهیل کند. با توجه به تمایل دیرین ایگور سچین، رئیس رزنفت، برای رسیدن به توافقی راهبردی با شرکت نفت ملی ایران، به نظر می‌رسد که این غول نفتی روسیه در چنین اقداماتی که در راستای نقض تحریم‌های واشنگتن صورت می‌گیرد، نقشی کلیدی ایفا کند.

این توافق ها شامل انتقال محموله‌‌های نفتی ایران به بندر ماخاچ‌کالای روسیه خواهد بود. نشریات محلی در اوایل 2019 گزارش دادند که نفت ایران به بندر ماخاچ‌کالا منتقل شده و با نفت خام سایر عرضه‌کنندگان ترکیب شده و سپس به اروپا فروخته خواهد شد و در مقابل ایران می‌تواند غذا، دارو و سایر کالاهای اساسی را دریافت کند.

با توجه به سرمایه‌گذاری چشمگیر روسیه در زمینه گسترش ظرفیت این بندر به نظر می‌رسد چنین ایده‌ای بیش از یک فرضیه و به حقیقت نزدیک باشد. در سال 2018 واردات نفت خام در بندر ماخاچ‌کالا 198 درصد افزایش یافت. در عین حال صادرات کالاهای خشک 138.7 افزایش داشت که بخش عمده آن را صادرات گندم به ایران (300 هزار تن گندم از کل 380 هزار تن کالای خشک) تشکیل می‌داد.

این توافق انتقال نفت می تواند برای شرکت ویتول دردسرساز باشد چرا که ویتول از تانکرهای روسی موجود در فهرست تحریم‌های آمریکا برای انتقال نفت خام به بندر ماخاچ‌کالا استفاده می‌کند. ویتول سابقه نقض تحریم‌های آمریکا، اتحادیه اروپا و سازمان ملل و همچنین فرار از مجازات‌های جدی را دارد. ویتول و روس‌نفت از دیرباز به دنبال همکاری بودند و به نظر می‌رسد در نقض تحریم‌های آمریکا علیه ایران نیز این همکاری صورت بگیرد.

با توجه به گزارش ها درباره تقض تحریم‌های کنونی آمریکا علیه نفتکش‌های روسی از سوی ویتول در دریای خزر و تمایل مسکو برای کمک به ایران در دور زدن تحریم‌های آمریکا، دولت ترامپ باید بررسی کند که آیا محموله‌های نفتی ایران از طریق دریای خزر به روسیه منتقل می‌شود. اگر این حقیقت ثابت شود و واشنگتن تصمیم بگیرد از مجازات رزنفت چشم‌پوشی کند این ریسک وجود دارد که عدم‌کارایی کارزار "فشار حداکثری" آمریکا علیه ایران ثابت شود.

این عدم کارایی درباره ونزوئلا نیز مطرح است. چرا که به نظر می‌رسد دولت ترامپ به دلیل روابط حساس با روسیه و ارزشی که رزنفت برای شخص پوتین دارد از تحریم این شرکت به دلیل همکاری با  شرکت نفت دولتی ونزوئلا (PDVSA) چشم‌پوشی می‌کند. به دنبال کارزار "فشار حداکثری" ترامپ علیه حکومت نیکولاس مادورو، رئیس جمهوری ونزوئلا و تشدید تحریم‌های اقتصادی تقریبا تمام شرکت‌های بین‌المللی – به جز رزنفت – از همکاری با PDVSA کنار کشیده‌اند. اما رزنفت همچنان تحویل سوخت‌های نفت‌پایه به این شرکت را ادامه داده و به این ترتیب شاهراهی اقتصادی برای ونزوئلا ایجاد کرده است. اما همان‌طور که الیوت آبرامز، نماینده ویژه ترامپ در امور ونزوئلا، به فایننشال تایمز گفته است، به رغم نقش کلیدی رزنفت در بقای حکومت مادورو و کمک به فروش نفت ونزوئلا و تامین نیازهای وارداتی در زمینه محصولات پالایش شده، آمریکا رزنفت را تحریم  نکرده، چون واشنگتن باید در این زمینه با توجه به روابط جهانی خود با روسیه تصمیم‌گیری کند.

منبع: شورای آتلانتیک / تحریریه دیپلماسی ایرانی