برای تحقق پیمان عدم تجاوز در صورت واکنش مثبت همسایگان آماده ایم

دیپلماسی ایرانی - محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه امروز در نشست مشترک با خبرنگاران رسانه های داخلی و خارجی در روز خبرنگار در پاسخ به سوال خبرنگار دیپلماسی ایرانی مبنی بر اینکه جمهوری اسلامی ایران چه ابتکار عملی برای حصول توافق پیمان عدم تجاوز با کشورهای همسایه را در دستور کار دارد، عنوان داشت: "پیشنهاد امضای توافق و پیمان عدم تجاوز توسط جمهوری اسلامی ایران سال 1393 به کشورهای همسایه در منطقه ارائه شد. در کنار آن بعضا با ابتکاراتی از جانب برخی از کشورها مانند امیر کویت نیز این طرح می توانست عملی شود اما متاسفانه در آن سو کشورهای منطقه حاضر به امضای این پیمان نشدند. طرح پیمان عدم تعرض کاملا روشن و مشخص است. در این رابطه باید همسایگان و اعضای این پیمان از انجام و پیگیری اقدامات خصمانه، همکاری با اقدامات خصمانه و حضور در ائتلاف های خصمانه علیه همسایگان خود خودداری کنند. این سخنان من چندان عجیب نیست. بلکه در واقع پیشنهادهای کلاسیکی است که در این حوزه ها مطرح است. از این رو اگر کشورهای همسایه جمهوری اسلامی ایران آمادگی لازم را در این رابطه داشته باشند، ایران هم توان و آمادگی لازم را دارد که این پیشنهاد را عملیاتی کند، اما قبل از آن باید علاقه ای در این خصوص وجود داشته باشد".   

محمدجواد ظریف نیز در این نشست صحبت‌های خود را اینگونه شروع کرد: به شما روز خبرنگار را تبریک می‌گویم. شهادت خبرنگار ایرنا شهید محمود صارمی را به اصحاب خبر تبریک و تسلیت عرض می‌کنم. روز خبرنگار یک اتفاق مهمی است و من برای دوستان خبرنگار اهمیت این روز را برای ارتباط وزارت خارجه و جامعه رسانه‌ای کشور تاکید می‌کنم. ما در این روز 11 شهید داشتیم که 10 دیپلمات شهید داشتیم و یک شهید خبرنگار. این نشان می‌دهد که خون خبرنگاران و دیپلمات‌ها به هم آمیخته ولی ظاهرا خون خبرنگاران رنگین تر است (به مزاح) و این روز به نام آنها نام گرفته است، نوش جانشان. نزدیک دومین سالگرد مرحوم مردوخی هستیم و سال گذشته سعادت را داشتیم که در خدمت خانواده ایشان باشیم و از همین جا نام و یاد ایشان را گرامی می‌داریم. تعدادی از خبرنگاران الان در بستر بیماری هستند. خانم زهرا عبدالمحمدی، آقای سیف الله یزدانی و آقای مهدی شادمانی، برای آنها آرزوی شفای عاجل داریم.

هیچ راه قانونی برای مکانیسم ماشه وجود ندارد

ظریف در ادامه درباره بحث‌های پیرامون برجام گفت: برجام توافق با آمریکا نبود. آمریکا عضو ضروری بود چون عضو دائم شورای امنیت بود که آمد و بعد هم خارج شد. هیچ راه قانونی برای مکانیسم ماشه (بازگشت خودکار تحریم‌های بین‌المللی توسط شورای امنیت سازمان ملل) وجود ندارد. اقداماتی که ایران انجام می‌دهد بر اساس مکانیزم برجام است. من نه امروز بلکه 10 سال هم برگردم به قبل باز برجام را امضا می‌کنم. برجام سند افتخار نه من، بلکه مردم است. برجام به پشتوانه مردم و رهبری امضا شد.

گام سوم کاهش تعهدات برجامی در راه است

وزیر خارجه در رابطه با احتمال اقدام تهران در کاهش تعهدات هسته ای افزود: اتحادیه اروپا از ابتدای خروج آمریکا تعهداتی را داده و تعهداتی هم در برجام دارد و اگر امکانش باشد این ها اجرا شوند، امکان عبور از این مرحله وجود دارد و اگر نباشد ایران برنامه خود را اعلام کرده و در چارچوب برجام است، دو قدم برداشتیم و قدم سوم در راه است. برجام بر خلاف آنچه گفتند مبنی بر بی اعتمادی متقابل بوده و به همین خاطر سازوکاری پیش بینی کرد که اگر طرفی اقدام نکرد، طرف مقابل اقدام کند. 

گام سوم در کاعهش تعهدات هسته ای یقینا در چارچوب برجام است. برجام چیز مقدسی نیست. راجع به اقدامات بعد از خروج از برجام صحبت نمی کنیم. وی در پاسخ به سوالی عنوان کرد: دیپلماسی و مذاکره هیچ گاه پایان نمی پذیرد. همه ما خواهیم رفت و دیپلماسی خواهد ماند. اقدام آمریکا در تحریم من نشانگر دو گفتمان است. یک گفتمان گفتگو و همراهی است و یک گفتمان که آمریکا در آن تنهاست و گفتمان یکجانبه گرایی و قلدرمابی است. یک نفر را پیدا کنید که از یکجانبه گرایی حمایت کند. رئیس دستگاه دیپلماسی افزود: این نشانگر انزوای گفتمان یکجانبه گرایی است و آمریکا هم الان خودش دنبال ائتلاف است. آمریکایی ها نیاز به بازسازی ذهنی و ادراکی دارند.

وزیر خارجه در پاسخ به سوالی درباره اینکه از 11 تعهدی که اروپا عمل نکرد، آیا در مذاکرات با فرانسوی ها بحث شده است، بیان کرد: اروپایی ها در برجام تعهداتی دارند که معطوف به اقدام نیست معطوف به نتیجه است. آنها نمی توانند ادعا کنند که تعهدات را در کتاب هایشان گنجانده اند. بعد از خروج آمریکا از برجام که فهمیدند آمریکا نیست 11 تعهد کردند و سه بار در سطح وزرا مطرح و در سطح مدیران سیاسی مطرح کردند. اینها از فروش نفت ایران است و همکاری در صنعت و ... و اینها تعهدات اروپا بعد از خروج آمریکا از برجام است. وی گفت: اینستکس گام مقدماتی برای اجرای تعهدات اروپاست و باید تعهداتشان را انجام دهند.

چرا با آمریکا مذاکره نمی کنیم؟

وزیر خارجه در بیان دلایل عدم مذاکره با آمریکا اظهار داشت: ما با آمریکا مذاکره داشتیم. ما طولانی ترین مذاکرات تاریخ را با آمریکا داشتیم. صدها ساعت مذاکره در سطح وزرا با آمریکا داشتیم، چه وزیر انرژی آمریکا با آقای صالحی و چه بنده با آقای کری. اینکه ما مخالف مذاکره هستیم این گونه نیست. ما مذاکره کردیم اینکه بگوییم دولت آمریکا عوض شده دوباره صدها ساعت مذاکره کنیم. این گونه نیست. ممکن است آنها بیکار باشند. ولی ما بیکار نیستیم. آنها در آمریکا انقلاب نشده یک انتخابات برگزار شده است. حتی انقلاب شده بود باید تعهدات اجرایی دولت قبلی را به ارث می برد.

رئیس دستگاه دیپلماسی عنوان کرد: دولتی که، نه تعهد خودش، نه تعهد دنیا و نه تعهد بین المللی و نه تعهد شورای امنیتی که خودش عضو دائم آن است. انشالله این دولت آمریکا از صحنه روزگار بیرون برود. وزیر خارجه خطاب به آمریکایی ها گفت: شما دروغگویی خود را با تحریم مقام معظم رهبری و وزیر خارجه ثابت کردید و با چه کسی می خواهید مذاکره کنید. ما شفاف می گوییم از میز مذاکره بیرون نرفتیم. 1+5 شد 1+4 به خاطر اینکه خودشان بیرون رفتند. وی افزود: کسی از آمریکا نمی پذیرد که دنبال مذاکره است. علم مذاکره در دست و اختیار ماست. هیچ وقت علم مذاکره در اختیار آمریکا نبوده و نخواهد بود.

اقدام انگلیس در جبل طارق راهزنی دریایی است

ظریف در پاسخ به سوالی درباره ماجرای نفتکش ها بین ایران و انگلیس نیز گفت: ائتلاف بین المللی برای چه می خواهد شکل بگیرد؟ آمریکا مسئول تنش در خلیج فارس و دنیاست . آمریکا آتش افروز است و کافی است آتش افروزیش را متوقف کند همه چیز خوب می شود. آمریکا هر وقت به خلیج فارس آمده جز خشونت و جنگ چیزی به همراه نیاورده است.

وی افزود: آمریکایی ها چندین بار تجربه های غلط گذشته را تکرار کردند و نمی فهمند آدم عاقل از یک سوراخ دوبار گزیده نمی شود. باید چند بار گزیده شوند که این خسارتی که برای مردم آمریکا با این سیاست ها به بار آوردند خیلی عظیم است.

وزیر خارجه تصریح کرد: اقدام انگلیس در جبل طارق راهزنی دریایی است. اتحادیه اروپا با تحریم های فرامرزی مخالف بوده است. این کشتی به سمت جایی که تحریم کرده بودند نمی رفته است. آنچه انگلیس انجام داده همدستی با تروریسم اقتصادی آمریکاست و یک راهزنی دریایی است و آمریکا برای محروم کردن مردم ایران از داشتن منابع خارجی برای حفظ اقتصاد داخلی این اقدامات را صورت داده و انگلیس هم همراهی کرده است. وی افزود: آمریکا از رسیدن دارو و غذا به مردم ایران جلوگیری می کند و انگلیس شریک تروریسم اقتصادی آمریکاست و این کار تبعات و عواقبی دارد.

رئیس دستگاه دیپلماسی افزود: اقدام ما عمل متقابل نیست. اقدام ما چشم پوشی نکردن از تخلفات است و الان کشتی انگلیسی به خاطر تخلفاتی که سازمان بنادر ایران شکایت شده در دادگاه های ایرانی باید بررسی شود و اگر ضرورت داشته باشد در بررسی کمک می کنیم.

تعهد محضری می‌دهم که سال ۱۴۰۰  در خانه هستم و یا در دانشگاه

این دیپلمات عالی رتبه کشورمان در پاسخ به این سوال که برخی از منتقدان شما ادعا می‌کنند که شما قصد دارید در انتخابات ۱۴۰۰ کاندیدا شوید و شاید علت برخی از فشارهای داخلی به شما در این چارچوب باشد تصریح کرد: من پیش از این نیز در این زمینه اعلام موضوع کرده‌ام و گفته‌ام که قصد ندارم در این حوزه ورود پیدا کنم. من اکنون در برابر تمام جهان اعلام می‌کنم که من آن کار را بلد نیستم و دنبال آن کار نمی‌روم و به کسانی که نگران ۱۴۰۰ هستند می‌گویم نگران ۱۴۰۰ نباشند و بگذارند ما کاری را که بلدیم انجام دهیم و به خاطر نگرانی از ۱۴۰۰ مانع کار ما نشوند، من مخلص این افراد نیز هستیم.

ظریف ادامه داد: اگر این دوستان بخواهند حاضرم در محضری که آنها می‌گویند حضور پیدا کنم و تعهد محضری بدهم که من در ۱۴۰۰ در خانه هستم و یا در دانشگاه و قصد ورود به عرصه‌ای که آنها نگرانش هستند ندارم.

در زمان حضورم در نیویورک به آمریکا سفر نمی‌کنم

وزیر خارجه در آغاز پاسخ به سوالات خبرنگاران در پاسخ به سوال ایسنا در روایت از دیدارش با رند پاول، سناتور آمریکایی گفت: من بارها گفته‌ام که در زمان حضورم در نیویورک برای شرکت در جلسات مجمع عمومی سازمان ملل و سایر جلسات می‌روم و این‌گونه نیست که به آمریکا سفر کنم و حضور من به این محدوده محدود است. البته محدود شدن همکاران من عمل غیر انسانی است.

وی ادامه داد: من از صبح تا آخر وقت ملاقات دارم و در جلسات مختلف و دیدارها هستم. ملاقات‌های من شفاف است و با افراد خارج از قوه مجریه آمریکا دیدارهایی دارم هم‌چنین با اصحاب رسانه.

وزیر امور خارجه کشورمان با بیان اینکه آمریکا با وجود تاکید بر آزادی بیان معتقد به آزادی بیان نیست افزود: آنها برای کسانی که در جلسات با بنده هستند دردسر ایجاد می‌کنند اما من هیچ وقت نگفتم که با چه کسی دیدار می‌کنم. ما برای طرف‌های مقابل البته منعی برای اعلام دیدارهایشان نداریم.

در سفرم به نیویورک گفته شد که ظرف دو هفته تحریم می‌شوم مگر این‌که آن پیشنهاد را بپذیریم

ظریف ادامه داد: نکته دیگر این‌که به عنوان دیپلمات باید بتوانم مذاکره کنم و طرف مقابل هم باید احساس کند که می‌تواند مذاکره کند، نه مصاحبه. اگر قرار باشد مسایل را بیرون مطرح کنم یعنی طرف باید بیاید و یکسری کلیشه بیان کند و این برای دیپلماسی سم مهلک است. یک وظیفه دیپلماسی عمومی داریم اما آن را با دیپلماسی نباید قاطی کنید و اگر قرار باشد صورت مذاکره را بیرون بدهیم دیگر با ما مذاکره نمی‌کنند بنابراین خبرهای ما از ملاقات‌ها مختصر است. البته تاکید می‌کنم ما حرفی نداریم که بخواهیم به دیپلمات‌ها بگوییم اما به مردم نگوییم. درباره آنچه در مذاکرات اتفاق افتاده چیزی مطرح نمی‌کنم اما در سفرم به نیویورک گفته شد که ظرف دو هفته تحریم می‌شوم مگر این‌که آن پیشنهاد را بپذیریم که نپذیرفتم.

امنیت خودمان را هیچ گاه نخریده و نخواهیم خرید

وزیر امور خارجه کشورمان همچنین تاکید کرد: ما امنیت خودمان را هیچ گاه نخریده و نخواهیم خرید، قابل فروش هم نیست چرا که امنیت ما از مردم ما نشات می گیرد همچنین ما پیشرفت خودمان را هیچ گاه نخریده و نخواهیم خرید چرا که پیشرفت ما از مردم نشات می‌گیرد.  هر اندازه که به ما فشار آورند، با اتکا به مردم خودمان پیشرفت کرده‌ایم.

وی با اشاره به اتفاقات و تحریمهایی که در زمان جنگ تحمیلی انجام داده‌اند، گفت: هر چه خواستیم به ما سلاح ندادند ما را از ابتدایی‌ترین ابزار دفاع از مردم خودمان تحریم کردند و در مقابل تمامی امکانات و اطلاعات را در اختیار عراق گذاشتند اما کسانی که فکر می‌کردند جمهوری اسلامی ایران ظرف یک هفته نابود می‌شود، کجا هستند و صدام کجاست؟ ما روی پای خودمان ایستادیم و توانستیم پهپاد آمریکایی را با موشک تمام ساخت ایرانی سرنگون کنیم. بعد می‌گویند چرا؟ برای این است که شما با تحریم نمی‌توانید مانع پیشرفت شوید و جلوی هر ایرانی را بگیرید.

وی همچنین بیان کرد: حتی راکتور تحقیقاتی که در دهه 50 ساختند به بهانه‌های مختلف سوخت ندادند اما ما خودمان توانستیم سوخت را تولید کنیم. شما ایران را با نوکران خودتان اشتباه گرفته‌اید. ایران جنس دیگری است، ایران به 7000 سال تمدن استوار است. عمر دوران امپراتوری ایران چندین برابر عمر ایالت متحده است.

وی ادامه داد: بارها به شما گفته‌ایم که تنها ابرقدرت خدا است و ممکن است شما برای برخی خدا باشید اما هیچ وقت برای ایران خدا نیستید برای همین این بار به لطف خدا فشارهای شما را با تاکید بر توان ملی و اقتصاد مقاومتی و روابط با کشورهای دوست جبران می‌کنید.

کشورهای دیگر خجالت می‌کشند اسم‌شان را در کنار آمریکا بیاورند

وزیر امور خارجه کشورمان همچنین بیان کرد: امروز گفتمان یکجانبه‌گرایی، خصومت و قانون‌گریزی که در کاخ سفید متبلور شده و در دنیا شرارت می‌کند، از یک طرف وجود دارد و از سوی دیگر گفتمان صلح، قانون، فراگیری، همکاری و همراهی است که جمهوری اسلامی مطرح کرده است. برای اینکه امروز آمریکا در دنیا تنهاست. حتی در حوزه‌هایی که برای دیگران آمریکا نقش ابرقدرتی دارد، مثل نظامی هم نمی‌تواند ائتلاف ایجاد کند. کشورهای دیگری هم علیرغم ارتباطاتی که با آمریکا دارند، خجالت می‌کشند که اسم‌شان را در کنار آن بیاورند.

ظریف ادامه داد: آمریکایی‌ها با قانون‌شکنی، قانون‌گریزی، خلاف رفتار انسانی عمل کردن، جلوگیری از دستیابی مردم به غذا و دارو و ایجاد تنش و بحران هر جایی که قدم گذاشته اند، منجر به شکست شده اند. از افغانستان که پس از 18 سال با طالبان مذاکره می‌کند و با خفت خارج می‌شوند تا عراق و ایجاد داعش و همچنین سوریه و بدبختی که برای آنها به ارمغان داشت تا خلیج فارس که هر گاه قدم گذاشته‌اند، فقط مرتکب جنایت شده‌اند. نمونه آن حمله آمریکا به هواپیمای مسافربری ایرانی در خلیج فارس بود.

گفتمان ابرقدرتی و زورگویی دوره‌اش تمام شده است

رئیس دستگاه دیپلماسی کشور ادامه داد: آمریکایی که به جنگ‌طلبی می‌نازد، از ویتنام به این سمت کدام جنگ را جز گرانادا برنده شده است؟ هیچ جنگ دیگری را آمریکا نبرده است. او جنگ ویتنام را باخته، جنگ منطقه برایش جز شکست نداشته و این گفتمان محکوم به شکست است. گفتمان ابرقدرتی و زورگویی دوره‌اش تمام شده است.

با مردم آمریکا درگیری نداریم

ظریف خاطرنشان کرد: ما با مردم آمریکا درگیری نداریم. دیروز بسیار متاسف شدیم که مردم بیگناه آمریکا گرفتار فرهنگ هفت‌تیرکشی، فرهنگ قلدری و زورمداری و تفویض خشونت هستند. فرهنگی که از جنگ به عنوان یک گزینه روی میز صحبت می‌کند. این فرهنگ امروز دیگر موفق نیست برای همین است که مجبور به تحریم اقتصادی شده و به آن روی می‌آورند و مسئولین کشور رهبری و حتی وزیر امور خارجه را هم تحریم می‌کنند.

تحریم وزیر خارجه یعنی شکست در گفت‌وگو و دیپلماسی

وی خاطرنشان کرد: تحریم وزیر امور خارجه یعنی چه؟ یعنی شکست در گفت‌وگو و در دیپلماسی، امروز در دنیا تفاوت این دو گفتمان مشخص است. دنیای کنونی ما دنیای سلطه نیست. بازیگران و کنشگران متنبه شده‌اند. مراکز قدرت جابه‌جا شده است. انسان‌ها هم قدرتمند شده‌اند. حتی یک خبرنگار با یک موبایل یک برنامه مجازی می‌تواند دنیا را تسخیر کند. این ارزش دنیای ما است. کاری که رسانه می‌تواند انجام دهد، به خاطر جابه‌جا شدن قدرت است.

 وی با تاکید بر اینکه دوران ابرقدرت‌ها به سر آمده و دوران افراد و مردم آغاز شده است، گفت: خوشحالیم که در 40 سال گذشته جمهوری اسلامی ایران هیچ وقت کنار این قدرت‌ها نبوده و در کنار مردم بوده و سیاست خودش را بر اساس استقلال و تکیه بر مردم خودش تبیین کرده است.